De Vrouw Die de Honden Eten Gaf - Kristien Hemmerechts (2014)

"Roman geïnspireerd op het leven van Michelle Martin, ex-vrouw van Marc Dutroux. In de zomer van 2012 werden in België oude wonden opengereten toen duidelijk werd dat Michelle Martin, ex-vrouw en handlangster van Marc Dutroux, vervroegd zou worden vrijgelaten. De kloosterzusters van Malonne hadden beloofd haar onderdak en werk te verschaffen. Een woedende massa betoogde bij de poorten van het klooster en eiste dat Martin de volledige straf zou uitzitten.
De vrouw die de honden eten gaf is geen verdediging of rechtvaardiging, wel een poging om de gruwelijke gebeurtenissen te reconstrueren vanuit haar standpunt. "


Controverse en media-aandacht verzekerd dus. Heel pijnlijk denk ik voor de ouders van de meisjes om nog maar eens geconfronteerd te worden met die hel ....

In het artikel waarheen "liv2" een link heeft gelegd staat te lezen: "Hoewel het boek gebaseerd is op het verhaal van Michelle Martin - die er 'Odette' heet - gaat het om fictie."

Hoewel de inhoud van het boek werkelijke gebeurtenissen als oorsprong heeft, is het door Hemmerechts geschreven verhaal pure fictie, met andere woorden: verzonnen.

Mag dan het genre "Waargebeurd" op BoekMeter bij deze titel worden vermeld?

Wel Alex, dat is een goede vraag. Het boek is wel degelijk geïnspireerd op waargebeurde feiten, dat weet iedereen. Ik vind het, persoonlijk, wraakroepend dat dit boek als 'fictie' wordt afgedaan. Maar je hebt gelijk, ik heb me laten leiden door een soort 'weerzin' en dat is niet aan mij om dit te doen. Bij deze zal ik het aanpassen. Het is al ok dat dit gezegd is geweest.

Vooropgesteld: ik ben het volledig eens met je verontwaardiging (en die van meneer Marchal in het artikel). Voor mij is een dergelijk boek op verfoeilijke wijze inspelen op een even in de belangstelling staand thema met een gruwelijk achtergrond.
Hopelijk begrijp je ook waarom ik in mijn vorig bericht de vraag heb gesteld.

ja, helemaal, ik twijfelde ook hoor, maar de 'rebel' in mij had weer even de overhand

Een typische media-rel zonder inhoud, want het boek is nog niet eens verschenen. Laat iedereen het maar eerst lezen vooraleer commentaar te geven, zou ik denken! Maar uiteraard is Hemmerechts wel het soort auteur dat van dit soort controverse houdt, dus ik wil haar zeker niet in een slachtofferrol duwen... Maar ik had bij dat artikel een beetje het idee dat de journalist gedacht heeft: ha, controverse, een boek over Michelle Martin, laat ik snel even Paul Marchal opbellen, die zal vast kwaad zijn als ik hem vertel dat er een boek gaat verschijnen over de mens achter Martin, en dan heb ik weer een artikel dat veel gedeeld zal worden op Facebook! Terwijl we toch helemaal niet weten of het een boek is dat Michelle Martin verdedigt of veroordeelt, aangezien niemand het al heeft gelezen...

Bij sommige dingen kun je op je klompen aanvoelen dat het rotzooi is, ook zonder het te lezen. Of deze schrijfster Michelle Martin nu verdedigt of niet doet volgens mij niet erg ter zake: feit is dat ze juist nu met dit 'fictie'-verhaal op de proppen komt en dat kan alleen maar (nogmaals: alleen maar!) betekenen dat, jawel, commerciële overwegingen de belangrijkste drijfveer achter dit boek vormen.

De zaak rond Dutroux is door de serieuze media tot in de meest smerige details uitgekauwd en becommentarieerd, maar een schrijfster mag niet haar licht werpen vanuit een literair oogpunt? Nogal bekrompen lariekoek. Lees nou eerst eens dat boek en kom dan met een gedegen mening.

Nee. Ik wil geen rotzooi moeten lezen voordat ik mag denken dat het rotzooi is, ik vind dat zelfs een onzinnige redenering (immers; moet ik dan ook eerst naar de wallen voordat ik een mening heb over prostitueebezoek enz. enz.). Deze manier van redeneren speelt zowel de marketing-redacties van uitgeverijen als luie "schrijvers" die meeliften op geruchtmakende actualiteit in de kaart.

Verder vind ik de formulering 'een licht werpen vanuit een literair oogpunt' een erg mooie omschrijving, maar ik vrees dat het hier toch echt over een commerciele draak gaat. Uiteraard bestaat de kans dat ik me vergis en een interessant werk misken, maar dat zij dan maar zo, het gevaar mezelf met literaire wansmaak op te schepen lijkt me aanzienlijk groter.

Maar je zou toch minstens kunnen wachten tot íemand het boek gelezen heeft, niet?

Liefst zou ik zien dat niemand het zou lezen (in de zin dat uitgevers het dan wel gaan laten, dit hengelen naar de portemonnee van de lezer), maar soit, dat zal wel een utopie blijven en ik snap daarnaast best dat het nogal kort door de bocht is.

(Ik ben overigens ook niet voor voor een media-hype vol verontwaardiging over dit boek.)

Inderdaad, want dan is het 'opzet' eveneens geslaagd. want hoe meer verontwaardiging hoe meer succes. Zo werkt het nu éénmaal.

En de verontwaardiging is er. Van de vader van An.

Nieuws: Nieuwe roman Kristien Hemmerechts zorgt voor ophef in België - Tzum literair weblog

Wat een gedoe.

Ik vind het wel interessant om even in het hoofd van Martin te kruipen, en ik heb - wanneer ze de media haalde - er ook vaak gedacht hoe ze zelf de feiten moet ervaren hebben. Wat denkt zo'n vrouw op zulk moment? En waarom handelt ze zoals ze gehandeld heeft?

Dit onderwerp lijkt me een stuk interessanter (voor een roman) als het wordt veralgemeniseerd en niet duidelijk is afgestemd op een bepaald persoon. Dat laatste werkt eerder beperkend, je kunt het personage en haar verleden dan niet meer kneden naar je eigen behoefte. Zou Hemmerechts een naief onschuldig blaadje zijn, dan zou je nog kunnen denken dat ze de controverse niet zag aankomen. Maar ik heb haar helaas al iets te vaak betrapt op mediageile uitspattingen (zoals de niet al te frisse naaktreportages). Ook daar bouwde ze een interessantdoenerig verhaal omheen, dat toch nooit helemaal overtuigde.

Mee eens.

Renate Dorrestein heeft dit in Een Hart Van Steen gedaan rondom het thema gezinsmoorden. Ik vond dit een goed geschreven boek, zonder het idee te hebben dat Dorrestein 'te ver' ging. Integendeel, want veel mensen vragen zich af hoe iemand tot vreselijke daden komt of kan komen. Bij nabestaanden leven die vragen evengoed. Hier op een zorgvuldige manier mee omgaan vind ik op zijn plaats.

Zonet zag ik bij het nieuws een programma op de Belgische televisie waar de vader van (een van de) slachtoffer(s) An Marchal o.m. in gesprek was met Hemmerechts.
KH gaf expliciet aan dat ze met het monoloog van ruim tweehonderd pagina's zich heeft willen verplaatsen in Michelle Martin. Ze heeft nooit gesproken met Martin.
De vader gaf aan dat KH hierbij óók (niet kloppend) over de slachtoffers en hun familie schreef. Dus eveneens over de vader. Wat mij betreft liet de reactie van KH hierop meer compassie met zichzelf zien dan met de familie van de vermoorde meisjes.
Hemmerechts: 'Niet de bedoeling Paul Marchal te kwetsen' - Gva.be

Quote uit het journaal: KH heeft met haar pen in een open zenuw gestoken.

Dit boek heeft in ieder geval wel alle media aandacht.
Waarschijnlijk meer dan Hemmerechts ooit zou kunnen dromen.
Dit zal dus wel vanzelf de bestselers lijsten in gaan.

Ik vind het juist tegenover de actualiteit belangrijk dat denkers zich buigen over kwesties rond hoe wij tegenover dit soort notoire figuren staan en of dat ook niet iets zegt over onze tijdsgeest. Van wat ik tussen neus en lippen hoor gaat het vooral over reflecties als: waarom krijgt deze mevrouw zoveel negatieve media-aandacht en andere moordenaarsvrouwen niet? Wat is het menselijke van haar als persoon tegenover haar psychopathische kant?

Ik vind het echt een tikkeltje overtrokken hoe spastisch hierop gereageerd wordt op alleen al het ongebruikelijke perspectief. Wanneer slachtoffers met weinig diepgaande lectuur komen dan is dat net zo goed exploitatie. Verschillende partijen (uitgevers, boekhandelaren) proberen een slaatje te slaan uit iets wat kennelijk interesseert bij grote groepen mensen. Ook dan gaat het niet om liefdadigheid waarmee 'het slachtoffer' een podium krijgt om ons deelgenoot te maken van het heelproces. Nee, de uitgever weet ook dat de ervaringen van leed gaan verkopen. Wij verlekkeren ons maar al te graag aan zielige verhalen terwijl wij lekker wegdromen bij de gedachte dat het ons, of onze geliefden, niet is overkomen. Zo bezien is het een rare gedachtekronkel dat iemand waar wij ons terecht beter mee kunnen identificeren (het slachtoffer) meer recht van spreken zou hebben. Wat zegt dat nou eigenlijk?

Voor mij als lezer die het allemaal wat serieuzer neemt dan de gemiddelde lezer zit de kracht van literatuur in de verbeelding van geluiden die ongemakkelijk en pijnlijk zijn. Het kan posities afdwingen die de actualiteit in een ander licht zetten. Literatuur kan en mag dan ook schuren waar andere media er gemakshalve voor kiezen om de gemakkelijke route te nemen. Zeg hiermee nog niks over een werk dat ik nog niet gelezen heb, maar het staat mij wel tegen dat er zo spastisch gereageerd wordt op alleen al de onderwerpkeuze.

Helemaal mee eens.


Het gaat natuurlijk naast het onderwerp ook om het moment (was Hemmerechts drie jaar geleden met dit boek gekomen dan was het al iets geheel anders geweest), hoe het gepresenteerd wordt (zogenaamd fictie, maar één op één opgehangen aan een concreet persoon) en wie er achter zit (zie het bericht van dutch2.0).

Toch kan ik mij ook zo voorstellen dat als je iets wilt bijdragen aan een lopend debat, dat het een slimme zaak kan zijn om actueel te zijn. Nu kan zij nog dingen ter discussie stellen die mogelijkerwijs van enige invloed zijn op de publieke opinie over Michelle Martin. Hemmerechts is momenteel één van de weinige tegengeluiden in die stroom aan berichten. Ik vraag me trouwens af of de verkettering van deze roman echt anders was geweest als het drie jaar eerder of drie jaar later zou zijn verschenen. De zaak Dutroux is zo ingebed in een collectief trauma. Ik heb zelf nog wakker gelegen als kind omdat die man er zo 'vriendelijk' en sukkelig uitzag op televisiebeelden. Het idee dat het 'absolute kwaad' kan komen in de vorm van een nerderige sul boezemde mij toen best wel angst in. Maar snap dus wel dat het voor veel mensen nog altijd gevoelig ligt en het zal ook nog wel een behoorlijke tijd gevoelig blijven.

Het deel van de kritiek die voortkomt uit morele verontwaardiging of uit een persoonlijk trauma allicht niet. Maar meer zakelijke kritiek zoals de mijne, die volgens mij ook door andere mensen gevoeld wordt, op het exploitatieve karakter van het boek vermoedelijk wel.

Morele verontwaardiging is wel een groot woord. Ik ben niet 'moreel verontwaardigd' door de opzet van het boek zelf, absoluut niet. Maar wel dat:

1. KH geen moment heeft stilgestaan bij de pijn die ze zelf veroorzaakt bij die ouders. Heel die hel terug vers op je bord krijgen, het moet vreselijk zijn.

2. Ze de dood van haar baby-tweeling gebruikt, in elk interview, om zich te verantwoorden dat ze best weet wat het is een kind te verliezen. Totaal misplaatst.

3. Dat dit boek zogezegd geschreven is als 'fictie'. Het was mi echt niet nodig om het er zo vingerdik bovenop te leggen en dan te zwaaien met 'he, mensen, het is maar fictie hoor'. Haar uitgeverij heeft het haar verboden de naam Michelle Martin' te gebruiken, uit vrees voor schadeclaims. Dus ze hebben er dan maar doodleuk 'Odette' van gemaakt. Is de inspiratie dan zo klein denk ik maar.

4. Er een aantal passages in voorkomen waar ze 'Odette's'(?) seksuele fantasieën de vrije loop laat. Zoals bijvoorbeeld het serveren van 'X' zijn sperma met wat peper en zout en een vleugje citroen. Hier zou echt niets mee mis zijn als dit boek echt fictie was, maar dat is het NIET. Dit te moeten lezen als ouder is pure horror denk ik, enfin dat zou voor mij zo zijn als je weet dat je kind ook ......


Enfin, ik gun haar haar 'moment de gloire', met de kop op elke cover in binnen en buitenland, interviews allerhanden, tv optredens.....
Maar zoals ene Hugo Camps vlak na de feiten, Paul Marchal, verweet "te dansen op het graf van zijn dochter" (waar hij zich jaren later voor heeft verontschuldigd) dan denk ik dat deze uitdrukking ook voor KH van toepassing is.

Auw...daar noem je inderdaad wel een paar pijnpunten.

Ik heb het boek zojuist uitgelezen.

Ik ben in staat geweest het boek te lezen vanuit een fictioneel perspectief, ondanks dat het overduidelijk gebaseerd is op de geschiedenis van Michelle Martin. Niet alleen door de naamsverandering, maar ook door de literaire schrijfstijl (het is een monoloog die men op het toneel zou kunnen spelen), lees ik persoonlijk dat er een duidelijke keuze is gemaakt om een fictoneel beeld te schetsen over een werkelijk bestaande persoon, waarna je na het dichtslaan van het boek zou kunnen denken: 'Ja, het zou kunnen dat het zo is'....maar het blijft fictie.

Als Nederlander voel ik wellicht niet goed aan hoe gevoelig de discussie hierover in Belgie ligt. Nooit echt wetende hoe zoiets voor een meneer als Paul Marshall moet zijn, kan ik begrip opbrengen voor zijn reactie. Maar had Kristien Hemmerechts het boek dan maar beter niet kunnen schrijven? Ik vind van niet.

Ik vind het een goed boek. Ik vind het niet eens zo interessant omdat ik de persoon Michelle Martin zo interessant vindt of omdat ik een 'getrouwe reconstructie' wens van wat er in haar hoofd moet zijn omgegaan, maar omdat mensen in het verleden wel meer tot daden zijn overgegaan op commando van een ander, omdat deze persoon hem/haar op de een of andere manier in zijn/haar greep had. Het werpt een collectieve vraag op: 'Maar HOE kan dat dan?', 'Hoe kun je zo ver gaan?', 'Wat gaat er dan in zo'n hoofd om', 'Hoe ver moet je heen zijn om zo ver te gaan voor een ander' (In dit geval...niet de telefoon oppakken en de politie waarschuwen).

Kristien Hemmerechts geeft hier geen pasklaar antwoord op, poogt hier in mijn ogen niet eens toe. Na het dichtslaan van het boek blijven de daden van Martin of van andere misdadigers die de gruwelijkste dingen hebben gedaan terwijl ze onder invloed van anderen stonden in moreel opzicht nog altijd even onbegrijpelijk (of ze nu wel empathisch inlevingsvermogen heeft of werkelijk een psychopaat is, doet er in dat opzicht niet eens toe...ze is verantwoordelijk).

Toch vraag ik mij regelmatig af: "Hoe is het mogelijk dat iemand zo ver gaat voor een ander...?" In dit geval "Odette" voor 'M". Ik heb de indruk dat zo'n vraag ook een maatschappelijk prangende vraag is. We begrijpen het niet, we willen het niet begrijpen omdat de moraal dat niet toestaat, maar toch blijft de vraag knagen.

In het boek van Hemmerechts manifesteert zich dat slechts in een poging om het tegen beter weten in alsnog te begrijpen. In dat opzicht kan het werk in een literair opzicht zeker waarderen.

Geslaagd werk.
In de vorm van een 240 pagina's durende monoloog van "de meest gehate vrouw van België", doet Hemmerechts een poging een beeld te geven van de aard van een fictieve Michelle Martin, en wat haar bewoog tot het in stand houden van haar relatie met Marc Dutroux en haar medeplichtigheid aan bekende misdaden.

Of dit beeld overeenkomt met de werkelijkheid is niet bekend, en verder ook niet interessant. Het geloofwaardig neerzetten van een vrouw die enerzijds berouw heeft over haar ernstige misdaden, en anderzijds zichzelf als slachtoffer ziet, om niet al haar zelfrespect kwijt te raken, is meer dan geslaagd. Een vrouw die haar eigen misdaden niet bagatelliseert, maar zichzelf toch niet als het absolute kwaad wil zien (zoals veel van haar landgenoten wel doen), en regelmatig verwijst naar nog ernstiger misdadigsters (Lhermitte).

Bladzijde na bladzijde duurt de monoloog voort, en verslapt geen moment. Een indringend portret van een fictief persoon, Odette, die voor iedereen duidelijk gebaseerd is op Michelle Martin.
En dit is maar goed ook, want door de hoofdpersoon zo duidelijk te vermommen als M. Martin, hoeven er weinig concrete feiten over de misdaden gepresenteerd te worden - iedereen is van de zaken op de hoogte - en het boek kan zich concentreren op de psychogische verwerking ervan door de hoofdfiguur. Een vrouw die uit angst voor haar man medeplichtig is aan verkrachting en moord op kinderen, maar anderzijds voor haar eigen kinderen door het vuur gaat.

Moeilijk en moedig om zo'n roman te schrijven..
Een aanrader.