L'Avare - Molière (1669)
Alternatieve titels: De Vrek | The Miser | L'École du Mensonge
Frans
Toneelstuk
Humoristisch
150 pagina's
Eerste druk: Jean Ribou,
Parijs (Frankrijk)
Harpagon is een tirannieke weduwenaar en onverbeterlijke vrek die zichzelf luidop bevraagt of hij zijn geld veilig zou hebben verborgen - tien duizend goudstukken in een kistje begraven in de tuin. Hij is immers doodsbenauwd dat iemand hem zal bestelen en wanneer zijn kinderen de kamer binnenkomen vraagt hij achterdochtig wat ze hebben gezien of gehoord. Hij laat ze evenwel niet uitspreken en begint over hun toekomstige trouwpartijen te praten. Hij wil zijn zoon Cléante - tegen zijn eigen wensen in - aan een rijke weduwe uithuwelijken. Dochter Elise wil hij - eveneens tegen haar wil - aan de rijke, oudere Anselme koppelen omdat hij aan hem geen bruidsschat moet betalen. Beide jongeren zijn echter reeds verliefd op iemand anders. Elise heeft een oogje laten vallen op Valère, die in dienst van haar vader is getreden. Om uiteindelijk toestemming voor een huwelijk met zijn dochter te krijgen, praat die Harpagon zoveel mogelijk naar de mond. Door vele misverstanden stapelen de problemen zich op...
De wrek Harpagon is zo'n typetje. Harpagè is Oudgrieks voor roofzucht. Hij is een dwaas die z'n geld in de tuin begraaft. Wanneer hij het over z'n schat heeft, bedoelt hij z'n geldkistje, terwijl iemand anders z'n dochter bedoelt - een vorm van double entendre. Harpagon verraadt zichzelf door z'n achterdochtige gedrag en door hardop in zichzelf te praten. Z'n favoriete scheldwoorden zijn pendard en coquin. Ebenezer Scrooge en Dagobert Duck zijn op hem gemodelleerd.
De andere personages spannen samen om te bekomen wat ze willen. Na het eerste bedrijf kun je al raden wie uiteindelijk met wie zal trouwen. De bedienden zijn er puur om hun meerderen te helpen, zoals gebruikelijk in het Frankrijk van Lodewijk XIV. De herkenningsscène in het vijfde bedrijf doet een beetje geforceerd aan. Een modern publiek zal bij deze komedie niet over de grond rollen van het lachen, maar ze geeft wel een goede inkijk in de cultuur van het Ancien Régime.