menu

Ségou: Les Murailles de Terre - Maryse Condé (1984)

Alternatieve titel: Ségou: De Aarden Wallen

mijn stem
3,60 (5)
5 stemmen

Frans
Historisch / Streek/Familie

487 pagina's
Eerste druk: Robert Laffont, Parijs (Frankrijk)

Tegen het einde van de achttiende eeuw raakt het Bambara rijk in het huidige Mali in beroering, omdat een nieuwe godsdienst, de Islam, zich steeds meer verbreidt in de landen rond de Niger. De strijd ontbrandt echter zeer hevig als Douriska Iraoré van zijn hoge post als koningsraadlid wegens vermeende malversaties wordt ontslagen. De hele familiestam raakt verdeeld. De oudste zoon Tiékoro vertrekt naar Timboektoe om er in de Koran te worden onderwezen, maar realiseert zich ten slotte dat hij in zijn hart een Bambara is. Een zoon wordt als slaaf verkocht naar Brazilië. Hij komt later terug en zwerft door West-Afrika. Weer een andere zoon gaat in de Transsaharahandel. Intussen is een heilige oorlog ontbrandt die tevens de strijd is tussen de animistische landbebouwende Bambara's en de veehoudende Peuls en Toucouleurs die tot de islam zijn bekeerd.

zoeken in:
avatar van eRCee
3,5
Dit wordt wel de eerste historische roman over Afrika genoemd. De verhandeling speelt zich (hoofdzakelijk) af in het Mali van de 19e eeuw, waar diverse rijken elkaar bestrijden of naast elkaar leven. Het geeft de indruk van een situatie met stadstaten. Van het Bambara-volk en hun hoofdstad Ségou had ik overigens nog nooit gehoord. Het stroomopwaarts aan de Niger gelegen Tomboctou (Timbuktu) is wel bekend natuurlijk.

Wanneer je graag boeken leest die een volledig ander perspectief geven dan wat je tegenkomt in Westerse literatuur, dan ben je bij de Afro-Caribische auteur Maryse Condé aan het juiste adres. In dit opzicht is Ségou volledig geslaagd. Het is echt een Afrikaanse roman, geen westers boek in een Afrikaanse setting, zoals ik buiten Achebe nog niet eerder ben tegengekomen. En net als Achebe vermijdt Condé het zwart-witte wereldbeeld dat tegenwoordig nogal eens opduikt. Nee, bijvoorbeeld slavenhandel is voor de meeste volken die in Ségou een rol spelen de normaalste zaak van de wereld en zelfs als familieleden ontvoerd en tot slaaf gemaakt worden dan leidt dat niet tot enige reflectie op het omgaan met de eigen slaven. De rol van de vrouw is ook niet bepaald aantrekkelijk in deze maatschappij. Alle verhoudingen worden eigenlijk gekenmerkt door een vaststaande hiërarchie en onwrikbare vooroordelen, zowel binnen de groep als naar andere groepen toe. (Het enige personage dat zich hieraan weet te onttrekken is Naba.) Bij Maryse Condé zijn de blanken maar één categorie (onder velen) die zich aan deze zwakten schuldig maken. Het grootste gevaar in de roman komt echter van de Islam, die oprukt en uiteindelijk de tradities en bestaande verhoudingen dreigt te vernietigen, terwijl het tegelijk modernisering brengt (het schrift bijvoorbeeld).

Vele grijstinten dus in Ségou en veel inzicht ook, in zowel de geschiedenis als de huidige situatie van het Sahelgebied. Dat alles vanuit de familiegeschiedenis van de Traores, een adelijke familie van Bambara's, waarvan de zonen in alle windrichtingen verspreid raken. Je volgt afwisselend de diverse personages, veelal mannen, en het verloop is vrij groot. In het begin lijkt het leven vast te liggen maar het aantal sterfgevallen en erfopvolgingen neemt hand over hand toe, wat meteen het verlies van de traditionele leefwijze illustreert. Het boek is prima geschreven, hoewel soms wat losvast in de compositie voor mijn gevoel, en wordt heel natuurlijk verteld vanuit een Afrikaanse leefwereld. Op literair gebied maakt Ségou ook weer geen heel grote indruk, bijvoorbeeld de scene-compositie is tamelijk droog en de personage-uitwerking niet al te geraffineerd. Sowieso is het boek onsentimenteel, terwijl er heel wat ellende voorbijkomt.

Toch zou ik deze roman zonder meer aanraden, vanwege het oorspronkelijke perspectief en het genuanceerde inzicht in historische ontwikkelingen die tot op de dag van vandaag doorwerken. Verder is het gewoon een goed beschreven Afrikaanse familiegeschiedenis. Deel twee gaat zeker volgen.

avatar van -JB-
4,0
Maryse Condé staat al jaren hoog genoteerd bij de Bookies als kanshebber voor de Nobelprijs. Condé komt van het Franse eiland Guadeloupe in de Carabische Zee, maar woonde en werkte lange tijd in West-Afrika (Guinee, Ghana, Senegal). Ségou is haar grootste werk en gaat over de ondergang van Bambara-volk in Mali. In de lijvige roman koppelt ze de geschiedenis van de Bambara aan het verhaal van de familie Traoré.

Het verhaal start op het moment dat de Schotse ontdekkingsreiziger Mungo Park als eerste Westerling bij Ségou aankomt. Ségou is de hoofdstad van het Bambara-rijk en heeft dankzij vele gewonnen stammenoorlogen grote rijkdom opgebouwd. Mungo Park is een toepasselijk moment om het boek te beginnen, omdat hij symbool staat voor de groeiende invloeden van buitenaf waar Ségou steeds meer mee te maken krijgt. Het gaat niet alleen om de Westerse overheersing of de missiereizen van de christenen maar ook om de opkomst van de islam. Condé beschrijft al deze invalshoeken door de levensverhalen van de zoons en kleinzonen van stamhoofd Dousika Traoré. Het boek gaat zo van bekeringen tot de islam, naar slavenhandel naar Brazilië tot een priesteropleiding in Londen.

Hierdoor vond ik Segou een machtig interessant boek, dat veel inzicht geeft in het Afrika van begin 19e eeuw. Vooral het Afrikaanse perspectief (hierboven door eRCee ook al treffend beschreven) op slavenhandel, vrouwenrechten en de hiërarchische samenleving is boeiend. Tegelijk is het schrijnend om te zien hoe de welvaart en het geluk van de familie Traoré steeds verder afbrokkelt. Zelfbeschikkingsrecht is voor mij hier het sleutelwoord. De familieleden hebben steeds minder zelf te kiezen en komen in allerlei situaties terecht. Condé vertelt hiermee het grotere verhaal van Afrika, waarin respect voor culturele tradities ver te vinden was en rassenongelijkheid een grote rol speelde.

Ségou is een schitterend boek en ik ga me daarom opmaken voor het tweede deel. Mocht Condé dit jaar eindelijk met die felbegeerde Nobelprijs naar huis gaan, dan is het haar zeer gegund. We horen het volgende week, maar ook zonder deze prijs zou ik iedereen aanraden dit boek te lezen!

avatar van Lalage
2,5
Centrale thema's zijn religie (islam en ook wel christendom ten opzichte van de traditionele gewoontes) en seks (de jongens zijn nogal geobsedeerd door hun geslachtsdeel en er wordt veel verkracht).

Het is fascinerend om te lezen over zo’n andere cultuur. Maar ik heb niet heel erg meegeleefd met de personages. Dit boek heeft me doorzettingsvermogen gekost.

Leesreis om de wereld: Mali | Lalagè leest - lalageleest.nl

Gast
geplaatst: vandaag om 16:06 uur

geplaatst: vandaag om 16:06 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.