Extension du Domaine de la Lutte - Michel Houellebecq (1994)

Ik vind Houellebecq een schrijver met een cynische toon, met een zwartgallige kijk op wereld en mensen. Toch kan ik niet anders dan zijn boeken lezen. De spottende, cynische gedachten van de hoofdpersoon in het eerste boek dat ik van hem las, De Wereld Als Markt en Strijd, heeft me met name in de eerste hoofdstukken vreselijk aan het lachen gemaakt.

Michel Houellebecq heeft zijn plaatsje tussen de groten der aarde wat mij betreft zeker verdiend. In deze debuurtroman, ‘De wereld als markt en strijd’, zitten reeds de kenmerken van zijn oeuvre vervat. Bijtend cynisme, onverwachte humor en filosofische uitwijdingen over sociaal belangrijke onderwerpen. Iemand op MovieMeter noemde Houellebecq de (nieuwe) Bergman van de literatuur...en hij zou wel eens gelijk kunnen krijgen.

Het chaotische in dit boek, dat Houellebecq onmiskenbaar tot Houellebecq maakt, zorgt aanvankelijk voor een sfeer vol onbehagen. Waar moet het heen met dit boek, dit personage dat zich van dag tot dag in een meer uitzichtloos leven bevindt? Het geheel heeft iets beangstigends, zo nauwkeurig en rationeel als de neergang, het instorten van de hoop, beschreven wordt. Gelachen heb ik dan ook niet veel, zeker niet naarmate het boek vorderde en de doodsgedachte een vast omlijnd doel wordt, een uitweg die zekerheid biedt. Houellebecq grijpt naar de strot, laat niet los omdat het zo "echt" lijkt.

En toch vallen de literaire kwaliteiten van ‘De wereld als markt en strijd’ geenszins te versmaden. De finale bijvoorbeeld - groots en ontwapenend - wordt door de milde toon van Houellebecq naar een fantastische crescendo gedreven. Je gunt de “ik”-figuur zijn verlossing, maar beseft dat velen zo’n lot beschoren zijn. Hoe confronterend!

Houellebecq heeft iets profetisch. Hij hoedt ons voor het ongeluk. Of vertelt ons in elk geval dat niemand eraan ontsnapt.
3,75*

Een zeer interessante, eerste kennismaking met Houellebecq. Ik kan nu nog steeds niet - ik heb het boek al een dag uit - precies de vinger erop leggen wat ik er nou precies van vond. Een zeer precieze karakterschets van een man die gedoemd is zijn lot te ondergaan, wat hij ook probeert.

Het deed me bij vlagen een beetje denken aan Brett Easton Ellis, alleen zonder de elle lange beschrijvingen van mens en omgeving. Ook Houellebecq peutert geraffineert de mens laagje voor laagje af, zodat alleen de kale, nare en harde kern overblijft.

Maar tegelijkertijd blijft de ironie in het boek ook een soort luchtigheid behouden. De hoofdpersoon is namelijk niet eens zo onsympathiek en tot op zekere hoogte kan je best ver met hem meegaan, omdat Houellebecq zeer alledaagse problemen beschrijft.

Voorlopig 4*, omdat ik hem op 1 of 2 punten een beetje vond inzakken, maar het is wel, sinds de boeken van Brett Easton Ellis, één van de meest intrigerende schrijvers die ik ontdekt heb. Elementaire Deeltjes ligt met smart op me te wachten!

Ik kan me alleen maar aansluiten bij de drie bovenstaande reacties. Houellebecq is cynisch en nihilistisch en daardoor doet in veel passages doet het me soms erg aan schrijvers als Grunberg en Brusselmans denken. De harde toon waarmee hij de negatieve (of volgens Houellebecq: verbitterde) kanten van de menselijke natuur blootlegt vind ik fantastisch, niet zelden met twijfel over zijn eigen gedachten. Bijvoorbeeld wanneer de hoofdpersoon de mogelijkheid heeft om op kantoor een (niet zo populair meisje) te verleiden:

Na mijn derde glas scheelde het weinig meer of ik had haar voorgesteld er samen vandoor te gaan en in een kantoor een potje te neuken; op het bureau of op het tapijt, waar dan ook; ik voelde dat ik in staat was de noodzakelijke handelingen te verrichten. Maar ik zei niets; en eigenlijk denk ik ook niet dat ze ermee zou hebben ingestemd; of ik had eerst mijn arm om haar middel moeten slaan, moeten verklaren dat ze mooi was en haar lippen lichtjes moeten beroeren met een tedere kus. Nee, er was geen enkele uitweg. Ik verontschuldigde me kort en ging naar de wc om te braken.


Dit soort passages kruipen echt onder mijn huid. Zeker als het dan zo verder gaat. Die twee laatste woorden

Toen ik terugkwam trof ik de theoreticus weer aan haar zijde, en ze luisterde gedwee naar hem. Kortom, ze had zichzelf weer onder controle gekregen; dat was misschien maar beter ook, voor haar.

Houellebecq deed me bij vlagen denken aan Camus als ik zo vrij mag zijn, maar pessimistischer. Terwijl ik bij de tweede nog een zeker gevoel van hoop in de liefde terugvind, is Houellebecq bijtender. Want hoe moet je omgaan met het leven en diens grillen als je niet in staat bent om jezelf op de markt te brengen in verband met een relatie, als iedere poging die je onderneemt gelijk staat aan het verliezen van je eigen waardigheid ( toch doorheen de ogen van de persoon die smeekt om lief te hebben). Houellebecq bekijkt als een ongeïnteresseerde waarnemer de wereld en het lot van Tisserand, hij helpt niet ( of wel?), en geeft nergens om. Niet de liefde, niet de toekomst, niet het verleden, enkel de leegte is een (de) waarheid lijkt hij te verkondigen. Ik heb het snel uitgelezen en hoewel ik het zeker niet altijd eens ben met zijn opvattingen kan ik het er ook heel moeilijk mee oneens zijn. Dat klinkt nogal tegenstrijdig maar zo ervaar ik het wel.

Dit is na "Elementaire Deeltjes" de tweede roman die ik van Houellebecq las. Waar ik bij "Elementaire Deeltjes" nog het een en ander op Houellebecq had aan te merken, heeft deze roman mij volledig in beslag genomen. Deze roman is op een minder brede schaal dan "Elementaire Deeltjes", blijft dicht op de huid van de hoofdpersoon, minder uitweidingen, kortom: compacter. En daardoor effectiever in kracht. Er is geen vorm van genade te vinden voor de getergde hoofdpersoon, daar is Houellebecq compromisloos in, het lijden wordt opgevoerd tot een uiterste die zijn weerga niet kent. Maar daaronder of daarin zit een spotter, een grijnzer, want dat is misschien toch die 'genade' van Houellebecq, niet voor het hoofdpersonage maar voor de lezer, die toch soms (vaak?) de kans krijgt om te lachen om een noodlot, een doodsstrijd. Ik vind dit een meesterwerk en toen ik dat dacht moest ik ook aan Grunberg denken, Blauwe maandagen, een ander meesterwerk.

Ik wilde graag eens iets lezen van Houellebecq. Ik vond dit boek niet geniaal, maar wel aardig om een keer te lezen. Het doet me denken aan Herman Brusselmans.

De wereld als markt en strijd – Michel Houellebecq | Lalagè leest - lalageleest.wordpress.com

Intieme roman over menselijk, emotioneel verval. Sterkste element zijn de abstracte, hyperintellectuele betogen die het hoofdpersonage zelf schrijft. Niet zozeer omwille van die betogen zelf, maar meer omdat het de gemoedstoestand van de ik-persoon naar de voorgrond brengt, en dan vooral zijn verwijdering van de om hem omringende wereld, het centrale thema van het boek. Zelfs wanneer de hoofdpersoon in een psychiatrische instelling wordt opgenomen, kan hij zich niet anders uiten dan door in abstracties en theorie zijn wereldbeeld te vertellen.

Het stuk dat de ik-persoon zichzelf als romanschrijver introduceert, behoort ongetwijfeld tot de meest verbijsterende, indrukwekkende passages uit de summiere literatuur die ik tot dusver heb gelezen. Wisselen met perspectieven, intermezzo's en fragmenten die op het eerste gezicht totaal uit de lucht gegrepen zijn, vormen het handelsmerk van Houllebecq. Volgens de vertaler, Martin de Haan, moet dit een stilisme zijn. Hoe geïsoleerd ook, zij drukken een gemoedstoestand uit. En dat is ook logisch. De gemoedstoestand van een mentaal onstabiele kan natuurlijk ook zomaar aan een onaangekondigde schokverandering onderhevig zijn.

Aardig boek, vooral vanwege enkele zeer boeiende verhandelingen tussendoor over seksualiteit en het single zijn. Het verhaal er verder omheen is aardig maar niet heel bijzonder. De hoofdpersoon zelf voelt ook eerder aan als iemand die ervoor kiest triest te zijn, in plaats van dat hij het is (in dit geval blijkbaar door een depressie zo blijkt, maar invoelbaar wordt dat nergens). Houellebecq doet wel iets briljants door bij die deprimerende hoofdpersoon een extra persoon toe te voegen die banaal gezegd gewoon lelijk is. Daarmee wordt de hoofdpersoon zelf ineens een stuk normaler voor de lezer en dat vergroot het leesplezier. 3,5*.

Nihilistisch geschreven boek, met een pessimistische invalshoek. De theoretische verhandelingen bevallen mij ook. Net als de andere tussendoortjes, zoals dat met die haaien. Het doorbreekt het tempo, zorgt ervoor dat je alert blijft lezen. Het verhaal an sich kan mij pas echt bekoren wanneer de verteller toekomt aan introspectie, in het derde en laatste deel. Tot dan krijgt vooral de maatschappij en de menselijke natuur er van langs. Vooral de gesprekken met de psychiater zijn mooi.

Voor mij waren de verhalen over de mores op kantoor, in de provincie en op het ministerie een welkome vertelling na een jaar thuiswerken. Waar ik het kantoor voor de vakantie toch wel echt mistte, drukte Houellebecq me met de neus op de onmiskenbare feiten. Prachtig, vlot geschreven. Duidelijk ook nog een ruwe diamant, die later fijner is geslepen.