Native Son - Richard Wright (1940)

Deze ben ik nu aan het lezen, toevallig dat ie net toegevoegd is Heb net het eerste deel uit en hij bevalt me zeker.

De lezer die zich het lot van onderdrukte Afro-Amerikanen aantrekt wordt het niet heel makkelijk gemaakt in Native Son. Daar ligt tevens de kracht van de roman. Hoofdpersoon Bigger lijkt maar twee standen te kennen; nederige inschikkelijkheid jegens blanken en randje explosiegevaar in alle andere situaties. Moeilijk sympathiseren met een man die zich louter met geweldsuitbarstingen lijkt uit te kunnen drukken. En die rijke blanken die hem uit de misère trekken door hem als chauffeur aan te nemen, die zijn zo slecht nog niet, toch? Het is een intrigerende omkering van de geijkte rollen die je in dit soort protestliteratuur zou verwachten.

Wright toont er de kloof mee aan die gaapt tussen de in een getto weggestopte Afro-Amerikanen en onverschillige blanken. Het is vooral de blindheid bij blanken voor de levens en gevoelens van Afro-Amerikanen die Wright aanklaagt. Blindheid voor ongelijkheid. De zelfvoldaanheid van een pandjesbaas die tafeltennistafels in jeugdhonken laat afleveren om arme jongeren te steunen, maar met woekerhuren de ongelijkheid in stand houdt. Het is te makkelijk gezegd dat Bigger’s woede zich daar tegen richt. Hij doorziet dit soort sluimerend racisme niet, zoals velen zich daar onbewust van zijn (en zo voel je je ook als hedendaagse lezer nog aangesproken). Maar diep van binnen wortelt een angst voor de blanke, die alleen middels ongecontroleerd geweld tot ontlading kan komen.

De stijl van Native Son is rauw, grimmig, doet bij vlagen denken aan ouderwetse B-films en pulpromans. En dat bedoel ik als aanbeveling; geen gekunstelde mooischrijverij of psychologische navelstaarderij, maar een zinderend plot vol bloederig geweld, extreme emoties en Hitchcockiaanse suspense. Ik was in een paar dagen door de 450 pagina’s heen, de voorwoordschrijver claimt hem in één ruk uitgelezen te hebben. Zo’n boek is het inderdaad.