Turks Fruit - Jan Wolkers (1969)

Niet onaardig. Wolkers weet bij vlagen best te ontroeren. Zijn liefde voor de natuur en dus ook zijn liefde voor vrije seks komt ook goed naar voren in dit boek. Aan de stijl heb ik me niet gestoord, maar ik vond het ook geen groot pluspunt. Het viel me wel op dat hij veel woorden gebruikt die ik amper ken. Griendhout, okergeel, bronstige stem, sjerp en lillend om maar een paar voorbeelden te noemen. De personages zijn me verder iets te schreeuwerig maar al met al heb ik het met plezier uitgelezen. 3,5 sterren.

Mooi boek. Het vermaakt. Het ontroert. En leest bovenal razendsnel.
Wolkers schrijfstijl is helder, direct en zeer kort. Geen lange poètische zinnen, maar korte zinnen met eerlijke en harde woorden. Hij zal niet spreken over een penis. Lul of pik bekt dan beter.
Het verhaal is aardig opgebouwd. Je weet lange tijd wel wat er aan het einde gebeurt, maar de kanker komt toch als een verrassing, al zijn er wel aanwijzingen i de rest van het boek (maar ik had de film al gezien, dus dan let je er op). De flashbacks in plaats van een rechtlijnig verhaal en de ik-vorm maken het een heel persoonlijk werk. Totaal niet afstandelijk, maar iemand die terugkijkt op een mooi leven.
De liefde voor Olga is mooi neergezet. Ze lijken echt gelukkig, en het gevoel voor haar s te voelen in elke letter. Ook zijn er leuke anekdotes en vermakelijke stukken door het hele boek.
4*

Ik had de film eerder gezien dan het boek, kan ook bijna niet anders denk ik. Bij de film viel het me op dat ik er en ongelooflijk naar gevoel, naar is echt het perfecte woord, aan overhield. De sfeer, hoe alles loopt, brr. Iets in de film laat me met een akelige leegte achter.
Ik vond de film niet slecht, maar ook niet geweldig. Wat me niet aanstaat is dat het zo over de top geacteerd is, bijna MienDobbelsteen-style, zegmaar. Gelukkig doen de twee hoofdpersonen dat niet zo heel erg, maar vooral moeder kan er wat van. Het zal wel bij die tijd horen.
Het boek vind ik echt beter. De verliefde, goede sfeer komt geweldig naar voren (ik was dan ook echt stomverbaasd om hier te lezen dat mensen vonden dat er geen sfeer inzat!). Er zitten ook heel wat grappige stukjes in, echt anekdotetjes. Wat ik zoek in een boek vind ik hier, en dat is dat ik de liefde voel. Zoals al gezegd, elke letter voel je die liefde voor Olga. Je voelt eigenlijk alles. De leegte, de liefde, het geluk, de ziekte, misschien is dit wel het boek waarbij ik het meest voel wat de schrijver wil dat ik voel.

Toen ik dit boek op mijn achttiende las vond ik de schrijfstijl ook heel prettig, helder, direct en kort, zoals Mjk87 al zegt. Ik heb me een tijdje geleden door Brandende Liefde heen geworsteld. Ik stond versteld, de schrijfstijl in dat boek vond ik juist zo omslachtig poëtisch dat ik er niet goed tegen kon. Ik vroeg me af of ik op mijn achttiende wat dat betreft meer gewend was, en daardoor wel tegen Turks Fruit kon. Gelukkig lees ik hier dus bij andere mensen ook dat de schrijfstijl van Turks Fruit wel direct en helder was. Het had me toch wel teleurgesteld als het vergelijkbaar geschreven bleek te zijn als Brandende Liefde.

Veel te lang laten liggen deze. Maar ik mocht niet van de nonnetjes op m'n katholieke school.
Nou, dat waren m'n vader zijn woorden. Wat een heerlijke tijd toch! Hoe zorg je ervoor dat een stel hormonaalontploffende pubers niet een boek gaan lezen? Door luid de pastoor van het dorp te laten verkondigen dat je het niet mag lezen. Begrijp me niet verkeerd, nu hebben we de vrijheid om alle dingen te lezen die we willen en dat is geweldig. Maar wat had het heerlijk geweest om als 16-jarige in het geniep Turks Fruit te lezen om daarna het boek op een patertje zijn katholieke smoel te gooien mocht hij het verbieden?

Ik kan me wel voorstellen dat het boek destijds furore maakte. Ieder boek dat het woord "ansjoviskut" bevat, verdient z'n controverse. Wolkers schopt in het rond en neukt erop los van de ene geinige anekdote naar de andere. En goed, hoewel veel mensen het boek afdoen als smakeloze porno, zit hier echt wel prachtige liefdesroman in verbonden. Ja, dat traantje op het einde was oprecht. 4*

Stuiterend van de hormonen was ik in de jaren 80 nauwelijks in staat om Turks Fruit anders te lezen als veredelde porno, het verhaal ging verloren in de zucht naar 'vleselijke' passages. Wat een verademing om het dan nu in zijn geheel te lezen en te ontdekken dat de vele grofgebekte, ongecensureerde anekdotes de trekken zijn van een zich aankondigende tijdsgeest en van een groots schrijverstalent. Turks Fruit is een prachtige, eigen variant op het archetypisch verhaal over liefde, verlies en dood. Met een tomeloos droevig einde en het geleefde leven als troost.

De schrijfstijl van Jan Wolkers blijkt me uitstekend te bevallen. Ik heb me opnieuw vermaakt, dit keer met het cult boek Turks Fruit. Rode oortjes? Niet echt, de expliciete seksscènes zijn grotendeels functioneel en, ach laat ik weer eens eerlijk zijn, ik vond het zeker niet vervelend Het gaat me meer om de schrijfstijl en verhaallijnen. Het leest als een trein en ik kon me verplaatsen in meerdere hoofdpersonen. De karakters lijken niet enorm uitgewerkt, maar stiekem schenkt Wolkers daar toch veel aandacht aan. Mooi, die verschillende karaktertrekken: een typische (bemoeizuchtige) schoonmoeder, een schoonvader die uitblinkt in flauwe grappen en gespeelde onverschilligheid, dat werk. Het liefdesverhaal en de ongrijpbaarheid ervan boeiden me tot het bittere eind.

In 2020 hoop ik meer werk van Wolkers te lezen, alvast een mooi voornemen voor het nieuwe jaar.