O Evangelho segundo Jesus Cristo - José Saramago (1991)

Prachtig boek, dat het leven van Jezus op een mooi, alternatieve manier laat zien. Saramago concentreert zich vooral op de jeugd van Jezus, van voor z'n geboorte totdat hij achttien is. Daarna gaat het er in de laatste honderd bladzijden wat sneller aan toe.

Ikzelf vond het allemaal erg interessant, meestal zijn het toch de latere jaren van Jezus waarover wordt gesproken. Er wordt ook uitgebreid aandacht besteed aan het gezinsleven van Jezus, zijn ouders en broers en zussen! Daarbij zijn er ook nog een paar prachtige discussies en dialogen. (Op het meer bijvoorbeeld.) Ook zaken als dat de Duivel een herder is, vind ik zelf prachtig. Het deel dat Jezus vier jaar bij hem verbleef, was in mijn ogen dan ook het sterkste deel van het boek.

Het boek is ook nog eens prachtig geschreven, met veel gevoel voor taal en ritme. Hulde ook aan de (Nederlandse) vertaler, prachtig gedaan.

Enigste minpunt vond ik dat het volwassen leven van Jezus wat kleinschalig aan bod komt. Natuurlijk is daar al veel over bekend. Echter omdat de visie van Saramago mij wel smaakte, had ik daar graag meer over gelezen. Maar afgezien daarvan, is dit een prachtig boek, wat basiskennis (en intresse) voor/over het leven van Jezus is wel gewenst. (Maar niet noodzakelijk.)

Weer een schrijver ontdekt, gelukkig dat ik nog een boek van hem heb liggen.

Dikke 4 sterren

In dit magisch realistische boek van José Saramago leren we Jezus kennen als mens die dient als spreekbuis van god. Deze rol brengt hem regelmatig in de war. Over de twijfels en beslissingen die dit met zich meebrengt, word je als lezer uitgebreid gekend.

Als je het verhaal naast de bijbel zou leggen, valt het op dat Saramago speelt met de volgorde van de gebeurtenissen en vooral uitgebreid de leegtes die de bijbel kent, opvult met zijn interpretaties. Deze delen van het boek zijn dan ook het sterkst. Zoals Scribble ook al opmerkt zijn de vier jaar als herder bij de duivel het beste deel uit het boek. Er wordt hier namelijk een geweldige parallel getrokken met de taak die hij later zou vervullen.

Het meer bekende deel van Jezus' leven wordt maar zeer kort beschreven en hierin blijkt dat Saramago soms flink heeft moeten stoeien om het verhaal nog kloppend te houden. Hier zakt het boek dan ook een beetje in. Het echte slot is dan wel weer verrassend en zeer de moeite waard.

Saramago's visie is leuk om te lezen, ondanks dat het ook maar 'een verhaal' is, heeft hij prachtige vondsten en weet hij goede vragen te stellen. Zoals hoe de duivel afhankelijk is van god en de hele discussie tussen god en jezus op de boot.
Hierdoor is het een interessant verhaal waarbij inderdaad enige kennis van de bijbel wel vereisd is om het boek op waarde te schatten.

Ik sluit me volledig aan bij bovenstaande beschouwingen. Een knappe hertekening van de gekende evangelies door Saramago en, voor zijn doen, ook opvallend vlot leesbaar. De typische bedenkingen en (anachronistische) verwijzingen zijn weer schering en inslag, en vaak ook spitsvondig. Ook de dialogen vond ik heel erg sterk, vooral dan wanneer God, de duivel of een engel eraan te pas kwam. De wijze waarop God daardoor gekenmerkt werd, herinnerde me enigszins aan de Griekse mythologische verhalen, waar de goden ook zo hun grilletjes en willetje hebben. Toch lijkt het me dat dit verhaal bovenal als kritiek op het christendom mag bestempeld worden, en ik kan er daarom wel inkomen dat er een polemiek ontstond in Portugal na de verschijning van het boek.

Geen slecht idee om dit boek tussen Pasen en Hemelvaart in te gaan lezen. Misschien nog net niet zo geniaal als de theologische insteek van de Jozef en zijn Broers boeken van Thomas Mann, maar my my wat is deze atheïstische versie van het nieuwe testament gedurfd en moeilijk weg te leggen. Blijkbaar had ik drie boeken van Saramago nodig om in te zien wat een schrijver hij is en nu ik het weet ga ik alles van hem lezen!

De stijl die Saramago hier hanteert bevalt me totaal niet. Alle regels aan elkaar, hoofdletters na een komma, dialogen door elkaar heen zonder interpunctie. Erger vermoeiend om te lezen. In het begin betrekt hij de lezer erbij, om dat later weer los te laten. Het verhaal is een flauwe fantasie, die me niet heeft overtuigd om atheïst te worden . Van deze schrijver ga ik zeker niets meer lezen!