La Casa de los Espíritus - Isabel Allende (1982)

Wat een schitterend boek is dit. Allende is echt een meester in het scheppen van sfeer en in het beschrijven van een hele complexe en veelomvattende familiegeschiedenis.

Het Huis met de Geesten is echt een heel intiem, ontroerend en beeldend portret van een aantal zeer uitgetekende personages uit de Trueba-familie.
De magisch-realistische elementen waar Allende zo sterk in is, maken het boek nog wat fraaier.

Een absolute aanrader voor de liefhebber van Latijns-Amerikaanse literatuur wat mij betreft.

Inderdaad een schitterend boek. Ik kwam zelf een beetje in de knoop met de staatsgrepen die voorkomen in het boek, maar later wordt alles toch duidelijk. Als ik nog wat ga lezen (iets wat ik zelden doe), wil ik zeker nog wel iets uit het ouvre van Allende proberen.

5*

Een topper, en tevens het eerste boek van Isabel Allende, als ik me niet vergis. Misschien toch ook wel haar beste. Ik heb ze niet allemaal gelezen echter. Ga binnenkort beginnen aan Portret in sepia.
Wat Het huis met de geesten zo mooi maakt is de vermenging van de persoonlijke drama's van de verschillende personages en de tijd waarin het zich afspeelt, de twintigste eeuw in Chili. Isabel Allende is een nicht van de vermoorde president en met dit boek levert zij een diep inzicht in wat er destijds zich heeft afgespeeld. De verschillende politieke stromingen worden gepersonifieerd in verschillende personages. Het knappe is echter dat de personages ook zonder hun politieke context heel sterk overeind staan. het zijn mensen van vlees en bloed, zoals de grootgrondbezitter, de communist,de intellectueel, de vrouw die geesten ziet enzovoort. Prachtig in een woord.

Wat een briljant boek is dit, misschien wel mijn lievelingsboek zelfs.
Het is allemaal zo groots en meeslepend. Hoe de geschiedenis van de familie Trueba uitgebreid onder de loep wordt genomen en hoe dat wordt verweven met de (politieke) geschiedenis van een heel land, subliem! Ook zo mooi hoe alles fictief is maar er duidelijke links zijn met echte gebeurtenissen in Zuid-Amerika. Daardoor werd ik vrij enthousiast en heb nog van alles opgezocht erover op google.
Het boek weet af en toe ook enorm te ontroeren en kent zeer sterke karakters met uiteenlopend gedrag, maar allemaal komen ze toch nog menselijk over.
Het einde is trouwens echt prachtig en een waardig einde van een boek dat zo groots aanvoelt. Je zit er echt zo in. Allende weet ook heel knap sfeer te scheppen en het boek leest prettig weg en is goed geschreven. Ik vloog er gewoon doorheen.

Prachtig boek en ik werd er dan ook helemaal in meegezogen door het verhaal. Een van mijn favorieten aller tijden. Ik heb eerst het boek gelezen en daarna pas de film gezien. Ook heel mooi, maar ben blij dat het in die volgorde is gegaan.
M.i is dit het pronkstuk van Isabel Allende en heeft ze die niet meer weten te evenaren. Paula misschien nog als uitzondering, hoewel dat een heel andere achtergrond heeft.

Jammer dat Isabel Allende een symbool is geworden van typische romanschrijfsters voor damespubliek - haar eerste twee boeken zijn veel neutraler en hebben ook veel meer inhoud en ruimte voor interpretatie dan wat ze later allemaal geschreven heeft. Het Huis met de Geesten is voor mij één van de krachtigste werken die Latijns-Amerika ooit heeft voortgebracht. De inhoud van het boek en de beelden die ik er bij schepte staat mij eigenlijk, zo'n tijd sinds het lezen ervan, nog zeer helder voor de geest en de riskante uitbundige manier van schrijven gaat in dit boek absoluut niet vervelen.

Oké maar ietwat complex boekje over de sociaal politieke gebeurtenissen binnen Chili. Isabel Allende is een geweldige schrijfster en weet er door haar manier van story-telling toch weer een erg interessant boekje van te maken. Maar helaas zijn veel van de karakters saai en er wordt niet met echte diepte geschreven.

Absoluut niet slecht, maar toch wel een van de boeken van Allende die ik niet gauw zal herlezen.

Marquez-light, dacht ik de eerste helft van La casa de los espíritus. En dat beviel me op zich helemaal niet zo slecht. Een aantal buitenissige en tegelijk innemende karakters met een magisch-realistisch sausje en een prominente plek voor het lot (één van de aardigste stijlkenmerken van het boek zijn de vooruitwijzingen), het levert een gemakkelijk verteerbare roman op. Maar gaandeweg merk je dat er ook echt niks meer is dan dat, en dan beginnen de zwakke punten steeds zwaarder te wegen. Eén van die zwakke punten is de saaie schrijfstijl van Allende, met de simpele en eenvormige zinsopbouw. Een ander de inconsistenties, zowel als het aankomt op letterlijke beweringen die elkaar tegenspreken als op het gebied van de zwalkende personages, die binnen één alinea als bij toverslag kunnen veranderen. Maar het ergste is het monomane ritme waarin het boek maar doorjakkert. Allende heeft totaal geen gevoel voor ritme of tempo en blijft voortdurend ontwikkelingen opdreunen, waardoor La casa de los espírits een hoog "en toen, en toen, en toen..."-gehalte krijgt. De intrede van de militaire dictatuur aan het einde redt het boek van het lot dat de nachtkaars beschoren is, maar dat verhindert niet dat deze 'familiesaga' uiteindelijk behoorlijk teleurstelt.

Er zijn drie niveaus van realiteit in deze roman. Ten eerste is het een familiekroniek over Esteban Trueba, zijn vrouw Clara, en zijn wettige en onwettige afstammelingen. Ten tweede is het een geschiedenis van Chili in de twintigste eeuw, met de nadruk op de politieke conflicten. In het begin zit dat historische aspect ver in de achtergrond, maar tegen het einde zitten ze er midden in. Ten derde is er de verborgen realiteit van het bovennatuurlijke, geïntroduceerd door de excentrieke oom Marcos. De lezer hoeft er zelf niet in te geloven om mee te gaan in dit magisch realisme, want Isabel Allende verstaat de kunst om absurde dingen te vertellen alsof ze volkomen normaal zijn.

Als kind reeds toont Clara aanleg voor telekinese, waarzeggen en spiritisme. Wanneer ze de alledaagse realiteit niet meer aankan, trekt ze zich terug in deze geestenwereld en wordt ze mutistisch. Haar kind Blanca en haar kleinkind Alba erven haar aanleg. Deze drie vrouwen dragen een naam die ongeveer hetzelfde betekent en met de letters C-B-A begint. Zij vormen de vrouwelijke rode draad, met als tegenhanger de macho Esteban Trueba, die drie generaties overleeft. Hij is een complex personage met tegenstrijdige eigenschappen. Enerzijds is hij een serieverkrachter en een tiran op z'n landgoed, anderszijds komt na z'n huwelijk met Clara en na de geboorte van z'n kleindochter Alba ook z'n zachtaardige kant naar boven en komt hij gedeeltelijk tot inkeer.

Er zijn twee ik-vertellers. Circa 1978, kort voor z'n dood, schrijft de negentigjarige Esteban Trueba een aantal korte stukjes met autobiografische herinneringen. Het grootste deel wordt echter geschreven door z'n kleindochter Alba, die zich baseert op schriftjes en brieven van Clara en Blanca, geleidelijk overgaand in haar eigen herinneringen. De slotzin eindigt zoals de openingszin begint.

Geen enkel jaartal wordt genoemd, maar aan de hand van historische gebeurtenissen is het mogelijk om een tijdlijn op te stellen. Het begint rond 1910, en culmineert in de staatsgreep van 1973. De namen Salvador Allende, Pablo Neruda en Augusto Pinochet komen er niet in voor, maar hun gelijkenis met de Kandidaat, de Dichter en de Dictator is overduidelijk. Isabel Allende heeft hetzelfde sterrenteken als Alba - Leeuw - maar deze is tien jaar later geboren. Andere personages zijn soms gedeeltelijk geïnspireerd door familieleden of andere Chilenen, maar ze zijn toch vooral fictief. Ook Chili en Santiago worden nooit bij naam genoemd, een vorm van ellipsis.

Een centraal thema is de politieke tegenstelling tussen conservatief en socialistisch, wat later ontaardt in fascisme en communisme. Ook het katholicisme krijgt geregeld een veeg uit de pan. Esteban Trueba behandelt z'n boeren als lijfeigenen, maar als ondernemer zorgt hij voor economische welvaart. Clara, haar zoon Jaime, protestzanger Pedro Tercero en Alba zetten zich in voor gelijke rechten voor landarbeiders en vrouwen. Er komt nogal wat seksueel geweld in voor, met inbegrip van necrofilie. Bloed is een motief, te beginnen met de autopsie van Rosa, waarbij de dokter op een vampier lijkt in de ogen van de glurende Clara. Ook het getal drie komt vaak terug: de Drie Maria's, de drie zussen Mora... Meerdere personages keren terug na hun dood: Clara als geest, Rosa als mummie en de hond Barrabas als vloermat. Rijke fantasiebeelden zijn naadloos vermengd met historische gebeurtenissen en persoonlijke ervaringen, wat tot een heerlijk leesbaar resultaat leidt.

Zeer indrukwekkend boek, ondanks een aantal duidelijke minpunten. Om te beginnen ben ik het niet eens met eRCee met betrekking tot de schrijfstijl, die saai en monomaan zou zijn. Ik heb dat niet zo ervaren. Het boek leest vlot, zonder onnodig literair gedoe, to-the-point, niet te bondig en verzorgd. Dat ik er vlot doorheen ging, heeft eventueel meer met de kleurrijke personages te maken dan met de schrijfstijl overigens. Wat dat betreft, eRCee heeft ook moeite met de 'zwalkende' personages. Ook daar heb ik me geenszins aan gestoord. Zeker bij een personage als Esteban Trueba past dat helemaal en maakt hem niet ongeloofwaardig mijns inziens. Waar ik meer moeite mee had, is dat het boek zelf vrij radicaal van karakter verandert naar het einde toe. Waar het eerst een familiekroniek is, wordt het een soort politieke thriller naar het einde toe. Beide interessant maar het is wel even schakelen. Ook vind ik de manier om beide lijnen te verbinden, namelijk dat eerst Blanca en daarna Alba het romantisch aanknopen met socialistische leiderfiguren, wat makkelijk en bijna wat beledigend voor vrouwen, alsof die alleen op die manier politiek geëngageerd zullen raken.
Ook vond ik de 'Ik-stukken' vanuit Esteban vreemd en weinig toevoegen, een onnodige stijlbreuk die eigenlijk alleen een verstoorde werking heeft.
Neemt niet weg dat er genoeg moois overblijft. De personages zijn kleurrijk en fascinerend. Allende slaagt erin om zelfs voor een regelrechte kloothommel als Trueba sympathie op te wekken, en ook de ontwikkeling in zijn verhouding met Pedro Tercerro is boeiend. De terreur naar het einde toe gaat je niet in de koude kleren zitten. De magie geeft het boek wat lichts wat prettig is. Goed boek wat mij betreft.