Bright Lights, Big City - Jay McInerney (1984)
Alternatieve titel: Schitterlichten, Grote Stad
Engels
Humoristisch
208 pagina's
Eerste druk: Vintage,
New York (Verenigde Staten)
De plattelandsjongen Jamie Conway wil graag schrijver worden, maar heeft het nog niet verder gebracht dan onderzoeksredacteur bij het prestigieuze Gotham Magazine in New York. Jamie is getrouwd met het mooie model Amanda, maar sinds zij hem verlaten heeft, gaat het bergafwaarts met hem. Elke avond zakt hij stevig door met zijn vriend Tad Aligash, een groot vrouwenversierder en verwoed cokesnuiver. Dankzij hem is ook Jamie afhankelijk geworden van het witte spul. Dit alles leidt er toe dat zijn werk bij Gotham Magazine er niet beter op wordt. Dit tot ergernis van eindredactrice Clara en ook van zijn ervaren collega Megan, die het beste met hem voor heeft.
Plat als een dubbeltje en naar het einde toe zelfs ronduit vervelend.
Het boek is niet 'plat als een dubbeltje', de wereld waarin het hoofdpersonage zich begeeft is dat wel. Net als in La dolce vita en The Great Gatsby gaat het hier om een wereld van leegte, uiterlijke schijn en vluchtig vertier. De protagonist hoort hier niet in thuis, maar om zijn gedachten te verzetten van de job waar hij slaaf van is, geeft hij zich keer op keer toch over aan dat leven van drinken en drugs nemen. En dan plots ben je het punt in de nacht gepasseerd waarop twee uur plots zes uur wordt en kom je bij je positieven op een vloer bezaaid met wanhopige mensen die hun leven vergooien aan drank en drugs.
Het vertelperspectief is ook erg bijzonder: alles wordt verteld aan 'jou'. 'Je bent niet het type dat om deze tijd 's morgens in een tent als deze rondhangt. Maar je bent er, en kunt niet zeggen dat het terrein totaal onbekend is, hoewel de details een beetje wazig zijn. Je zit in een nachtclub te praten met een meid met een kaal hoofd...' Het lijkt dus alsof jijzelf de protagonist bent in het boek, alsof iemand die jou door en door kent je helemaal doorgrondt, aan jou vertelt waar je allemaal mee bezig bent. In het begin is alles nog hilarisch en lig je te gieren met alle dolkomische situaties waar onze protagonist, als stille observator van alle waanzin en de excessen die rondom hem passeren, in verzeild raakt. Naar het einde toe krijgt het hoofdpersonage echter een enorme emotionele diepte. 'Je beschreef het gevoel dat je altijd had gehad, misplaatst te zijn, altijd aan één kant naast jezelf te staan, jezelf gade te slaan in de wereld en tegelijkertijd in de wereld te staan, terwijl je je afvroeg of iedereen zich zo voelde. Dat je altijd geloofde dat andere mensen een helderder beeld hadden van waar ze mee bezig waren, en zich niet zo druk maakten over het waarom.' Deze passage is een treffend psychologisch inzicht. Dit gaf me een kanjer van een aha-erlebnis: ik heb dit gevoel al jaren, maar hoor het nu voor het eerst van iemand anders, en dan nog zo mooi verwoord.
Nu ik mezelf als student (iets te) veel in het uitgaansleven begeef en (iets te) regelmatig het punt in de tijd passeer waarop twee uur plots zes uur wordt, denk ik zowat dagelijks aan Bright Lights, Big City. Een bij-zon-der grappig boek, maar ook een erg menselijk verhaal dat je niet onberoerd laat.
Vooral de scenes in het nachtleven zijn raak. Schrijfstijl bevalt me ook.
De overeenkomsten tussen de jaren tachtig en vandaag de dag zijn nog groot. Het individualisme is verder doorgeschoten met het interweb als handig venster en uitlaatklep.
Smaakt naar meer.