Les Testaments Trahis - Milan Kundera (1993)

Ik heb ze inmiddels allemaal in m'n boekenkast staan; de essaybundels van Kundera over literatuur en kunst. Naast een groot romancier is Milan Kundera een zeer scherpzinnig denker, en dat bewijst hij telkens weer in deze essays. Waar de eerste (De kunst van de roman) een hartstochtelijk pleidooi is voor de roman in het algemeen, een lofzang op de schoonheid en kracht er van, vormt Verraden testamenten eerder een aanklacht tegen de receptie en interpretatie van kunstwerken, die soms sterk verschilt van de ideeën van de maker. Niet verrassend schaart Kundera zich aan de kant van de zo vaak onbegrepen kunstenaar. Zeer gedreven verdedigt hij bijvoorbeeld Kafka tegen diens uitgevers, vertalers en vriend Max Brod, die hij verwijt het testament van Kafka (letterlijk) verraden te hebben. Het meest interessante hierbij is overigens dat Kundera overtuigend weet weer te geven wat de esthetische en inhoudelijke bedoelingen van kunstenaars als Kafka, Stravinsky, Janáček en Broch zijn, en op die manier geeft hij je meer inzicht in hun werk. Vooral in het eerste delen van de bundel is het genieten geblazen van de inzichten die Kundera je geeft, de scherpte waarmee hij redeneert en de onderhoudende manier waarop hij schrijft (een saai boek van Kundera bestaat niet). Hilarisch is bijvoorbeeld de manier waarop hij de vloer aanveegt met de interpretatie van een kortverhaal van Hemingway door een Amerikaanse literatuurprofessor. Hilarisch maar tegelijk zo raak. Wat mij betreft zijn de vier essaybundels een must voor elke vertaler en literatuurcriticus, maar ook (juist!) voor de gewone romanliefhebber zijn ze zeer de moeite waard. Ik ben van plan er elk jaar ééntje te lezen, maar kan me nu al haast niet bedwingen...