menu

Der Hals der Giraffe - Judith Schalansky (2011)

Alternatieve titel: De Lessen van Mevrouw Lohmark

mijn stem
3,61 (14)
14 stemmen

Duits
Psychologisch

152 pagina's
Eerste druk: Suhrkamp, Frankfurt (Duitsland)

Aanpassing is alles, weet Inge Lohmark. Per slot van rekening onderwijst ze al meer dan dertig jaar het vak biologie. Ze staat erom bekend dat ze de leerlingen kort kan houden, en dat zonder woedeaanvallen of gesmijt met sleutelbossen. Daar is ze trots op. De teugels vieren kan namelijk altijd nog. En als er toch een keer onrust heerst, hoef je alleen maar met je vingernagels over het bord te krassen. Voor de leerlingen is het sowieso het beste hen elk moment te laten voelen dat ze aan haar overgeleverd zijn, in plaats van ze voor te spiegelen dat ze ook maar iets te zeggen hebben. Niemand heeft een keus. Je hebt de teeltkeus en dat was het dan. Als Inge gevoelens begint te ontwikkelen voor een leerlinge uit de negende klas, raakt haar ‘biologistische’ wereldbeeld aan het wankelen.

zoeken in:
avatar van liv2
3,0
Dit boek is de interne monoloog van Inge Lohmark, een verbitterde biologielerares met een verstarde persoonlijkheid en gebrekkige sociale vaardigheden. Ze is een kei in haar vakgebied die haar klas regeert met ijzeren hand maar zonder enkele empathie en sympathie.
Soms interessant (je krijgt als lezer ook biologieles) maar meestal langdradig en van het goede te veel. Van mensen (en in het bijzonder leerkrachten als Inge Lohmark) krijg ik bijna angstaanvallen. We hebben ze allemaal wel gekend dat soort, goede lesgevers die leerstof goed kunnen aanbrengen maar daar blijft het dan ook bij. Dit is zeker geen slecht boek, maar ik was zeer blij om niet meer in die verstarde geest van Inge Lohmark te moeten vertoeven.

avatar van mjk87
4,5
Hals der Giraffe dus, of De lessen van mevrouw Lohmark - geen slechte titel maar waarom vertaal je de originele? Ik zag Schalansky (fijn accent trouwens) bij Van Dis en dit leek me wel een heel aardig boek, maar man man man wat was dit een heerlijk werkje.

We krijgen drie dagen doorheen een jaar van mevrouw Lohmark te zien via haar innerlijke monoloog als ze les geeft aan een derde klas, als ze af en toe in de docentenkamer zit en een enkel moment thuis en onderweg (maar immer in die drie dagen). En mevrouw Lohmark lijdt aan beroepsdeformatie, een dogmatische vrouw die heel veel vindt van de modernste tijd en dat ook zonder enige remming laat weten. Het zijn niet per se de zwakkeren die ze pakt, maar wel de moderne lesvormen, de leerlingen van nu die maar wat verstrooid voor zich uitkijken en weet ik al wat niet. Alles in haar eigen chaotische leven verklaar ze vanuit haar vak om zo orde te houden.

Maar wat wil ze hiermee? Lohmark zelf is biologe en praat vol liefde over evolutie, denk aan de hals van de giraffe, maar zelf is ze tegen elke vorm van verandering en modernisering in haar leven. Dat is juist het interessante. Schalansky zelf komt uit het voormalig Oost-Duitsland, en hoewel zij te jong is om dat echt bewust te hebben meegemaakt, speelt dat geloof ik wel mee. Die Wende, van de halsstarrige kolchoztijd naar de moderne kapitalistische maatschappij. Schalansky probeert dit naar mijn idee wel binnen het verhaal te plaatsen.

Ze schrijft wel heel prettig met veelal zakelijke korte zinnen, maar wel vol jargon dat daardoor wel het geheel wat zwaarder maakt. Vooral de stukken als ze er even op los fulmineert en de meer filosofische stukken zijn zeer de moeite waard om te lezen. Want wat schrijft ze veel waarheden. Misschien mag de docent iets empathischer zijn, maar verder is dit echt iemand naar mijn hart. Gewoon les geven, idolaat van je vak zijn, ver boven de stof staan en je niet verliezen in nutteloze lessen en overschrijfwerk - 90% van de leerlingen vinden dat de beste docenten.

Dan heeft Schalansky nog wel enkele fouten gemaakt, want de Tasmaanse Duivel is nog niet uitgestorven en idiotie is niet gelijk aan Down, maar daar mag ik verder niet aan tellen. Dit heb ik echt met een constante glimlach zo uitgelezen. En een plusje voor de opmaak met de hoofdstuktitels en de mooie tekeningen. 4,5*.

4,0
Ook ik ben dit boek gaan lezen n.a.v. het interview van Schalansky door Adriaan van Dis in de DWDD zendtijd. Enige interesse in biologie heb je wel nodig om van dit boek te genieten, maar dat zit bij mij wel goed. Net als mevrouw Lohmark ben ik fan van Haeckels' Kunstformen der Natur. Ik was het meestal eens met haar, maar op de één of andere manier voelde dat niet correct/goed, omdat ze als zo'n onaangename docent overkomt. Knap gedaan door Schalansky.
Ook de gevoelens die ze heeft voor één van de meisjes in haar klas zijn erg spannend om te lezen, nergens expliciet benoemd, maar duidelijk aanwezig.

avatar van eRCee
2,5
Mwoah, ik vond er dan weer niet zoveel aan. Een boek over een biologielerares vullen met allerlei biologische observaties, zoals in Der hals der Giraffe gebeurt, is nogal bedacht. Ik weet niet hoe het met jullie zit maar ik interpreteer niet de hele wereld vanuit het kader van m'n werk, noch denk ik continu vanuit de principes die daar gelden. Hoofdpersoon Inge Lohmark doet dat wel. Als karakter is ze daardoor niet erg interessant, de ontwikkeling waarover gesproken wordt op de achterflap heb ik nauwelijks kunnen ontwaren: het blijft bij hinten naar, maar aan het einde is Lohmark niet veranderd.

Ook de schrijfstijl van Schalansky kon me niet erg bekoren. De opeenstapeling van korte zinnen wordt namelijk al snel vrij saai. De tekeningen die zijn toegevoegd aan de roman voegen daarnaast niks toe aan de leeservaring.

De biologische inhoud die er in Der hals der Giraffe zit, tenslotte, vormt een soort opfriscursus Darwinisme. Schalansky weet het goed begrijpelijk te houden zonder al te basaal te blijven (hoewel ik ook weer niet echt veel nieuws tegen kwam) en integreert een visie op maatschappelijke ontwikkelingen met principes uit de biologie. Op zich vind ik dit aspect van de roman wel geslaagd, het probleem is alleen dat dit een tamelijk rigide geheel oplevert waarin het uitgangspunt nooit werkelijk wordt verlaten.
Een roman uit een petrischaaltje, op klinische wijze geconcipieerd en afgewogen ter wereld gebracht. Niet mijn soort literatuur.

avatar van mjk87
4,5
eRCee schreef:
Als karakter is ze daardoor niet erg interessant, de ontwikkeling waarover gesproken wordt op de achterflap heb ik nauwelijks kunnen ontwaren: het blijft bij hinten naar, maar aan het einde is Lohmark niet veranderd.


Deze opmerking doet me sowieso denken aan de lessen literatuur op de middelbare school. Docenten zeiden steevast dat literatuur een hoofdpersoon heeft die een verandering doormaakt, en met proefwerken en boekverslagen werd daarnaar altijd gevraagd. Onzin natuurlijk, iemand die juist niet verandert kan net zo goed interessant zijn en tot een goed boek leiden.

Enfin, over deze Lohmark, wat die flap ook zegt (blijft een redacteur natuurlijk die dat schrijft), het gaat juist erom dat Lohmark niet verandert. In haar lessen hamert ze elke keer op dat verandering belangrijk is, biologie is evolutie, het aanpassen aan je omgeving. Maar juist zijzelf blijft hangen in oude lesmethoden zonder te veranderen met haar omgeving en raakt hierdoor gezag kwijt en het contact met de omgeving. Ik kan zelf wel genieten daarvan (mensen die weigeren te veranderen, ook als soort koppigheid) en ik vond het wel mooi te blijven hangen in het oude maar juist die combinatie vond ik sterk. Types die roepen dat vroeger alles beter was, maar zowel uit vakgebied als in de praktijk blijkt wel dat je je moet aanpassen omdat de wereld dat ook doet.

avatar van eRCee
2,5
Je literatuuronderwijs was zo te zien een stuk beter dan wat ik op de middelbare school heb geleerd.
Het belang van ontwikkeling is wat mij betreft dat je je ook als lezer verplaatst: je komt uit bij een ander punt dan waar je begonnen bent.

Ik snap dat Lohmark met haar eigen leven ingaat tegen de biologische wetten die ze predikt. Maar dat dit zich uiteindelijk tegen haar keert komt door een externe factor (die ook niet zo sterk is trouwens) en hoe zij daar als personage weer mee om moet gaan valt buiten de scoop van het boek. De status quo blijft gedurende de gehele leesduur dus intact. Er is geen werkelijke reflectie, geen introspectie en ook geen emotie.

(De verandering waarover op de achterflap werd gesproken zou de relatie met die ene leerlinge betreffen, maar dit lijntje sterft eigenlijk een stille dood na deel twee.)

avatar van Pythia
3,5
Het gaat over zich aanpassen aan veranderende omstandigheden.

Het speelt zich allemaal af in Oost-Duitsland, waar de auteur geboren en getogen is.
De lerares biologie, mevrouw Lohmark, vertegenwoordigt de Oost-Duitse bevolking voor en na Die Wende.
Ze staat voor: je houden aan de regels ten koste van medeleven en compassie.
Het loslaten van veel regels na 1989 vereist flinke aanpassing.
Zoals zij in haar lessen over de evolutie onderwijst is het aanpassen of verdwijnen.
Het dorp, de school (nb vernoemd naar Darwin) en mevrouw Lohmark zien hun ondergang naderbij komen.

Ik las ergens dat Judith Schalansky zich voor dit boek verdiept heeft in de oude DDR biologie-schoolboeken.
De door mevrouw Lohmark overgedragen kennis gaat dan ook niet veel verder dan middelbareschoolkennis. Ik vind de link evolutie-Wende leuk bedacht, ook al hebben de veranderingen in één generatie natuurlijk weinig te maken met evolutie,

Het is prettig opgeschreven met aardige overdenkingen.

Gast
geplaatst: vandaag om 13:29 uur

geplaatst: vandaag om 13:29 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.