The Tragicall Historie of Hamlet, Prince of Denmarke - William Shakespeare (1603)

Een hoge notering voor Skakespeare. Ik heb alleen Julius Ceasar gelezen (omdat het moest). Toch nog best wel aardig.

Ik had niet gedacht dat S. nog gelezen zou worden, buiten midd. scholieren dan.

Shakespeare nummero vier, en ik moet zeggen dat ze toch wel wat op elkaar lijken: weer moord aan het hof, macht, wraak, de hele bups zit er weer in. Toch wel weer een mooi stuk, en leuker om te lezen dan Macbeth of King Richard III (van die laatste moet ik toegeven dat ik er niet heel veel van snapte). Taalgebruik is natuurlijk weer prachtig, maar dat betekent wel dat als je even inzinkt dat je de scène weer kwijt ben - bij mij althans. Per scène snuffelen naar de essentie en dan gewoon genieten van de eindeloze passages. The Merchant of Venice blijft mijn favoriet, maar deze is ook weer leuk.

Net Kenneth Branagh's filmversie gezien, en hoewel er heel veel valt aan te merken op de film, biedt het wel een duidelijke en complete vertelling van dit toneelstuk. Toen ik het zelf las kon ik er net de primaire verhaallaag uit halen maar er zit natuurlijk zoveel meer in dit stuk. Ik realiseer nu pas hoe groots dit stuk werkelijk is, al heb ik maar een glimps opgevangen van alle diepten en mogelijkheden van dit stuk.

Hamlet is natuurlijk een begrip, zoals ook Don Quichot dat is en nog een paar personages uit de wereldliteratuur. Ik kon er dan ook niet onderuit om dit eens te proberen. Optimaal zou wellicht zijn om Hamlet als toneelstuk te zien, maar de meeste uitvoeringen betreffen moderne bewerkingen en interpretaties. Het origineel aanschouwen daarom is nog niet zo gemakkelijk (of je moet je al naar The globe theater begeven, en dan nog). Daarbij komt dat het stuk bepaald niet geschreven is in modern Engels. Al met al was de ervaring niet optimaal, maar ik denk wel genoeg om er iets over te kunnen zeggen.

Eerlijk gezegd had ik me wat anders voorgesteld bij het verhaal. Het begrip 'Hamlet' associeerde ik altijd met een gewetenloze moordpartij (waarschijnlijk verwarde ik het stuk dus met Macbeth). Maar Hamlet blijkt goede redenen te hebben voor zijn wraakgevoelens en dat maakt de koningsmoord direct minder indringend. Daarnaast heeft de ontknoping van het verhaal zelf een merkwaardig gebrek aan spanning. Het is zelfs bijna slapstick-achtig hoe men elkaar ombrengt, onderwijl nog volzinnen pruttelend. Qua personages drijft het stuk volledig op Hamlet zelf, die zowel intelligent is als grappig. De overige personages zijn slechts pionnen en krijgen nauwelijks uitwerking. Tenslotte kent de vorm van het stuk geen verrassingen, op een enkel aardig intermezzo na (de clown-doodgraver bijvoorbeeld). Maar het is een nogal statische bedoening van aan elkaar geplakte monologen en dialogen, en zeker op schrift is dat een enorm nadeel van het (klassieke) toneelstuk ten opzichte van de roman.

Onder voorbehoud dat ik één en ander gemist heb, zeker stilistisch, dus een toch wat tegenvallend geheel. M'n sterrenbeoordelingen reserveer ik voor romans en al z'n subgenres, maar qua leeservaring komt de fameuze Hamlet niet boven de drie sterren uit.

Dit hoort er natuurlijk bij: to be or not to be op z'n Wim Helsens.

Laatste keer dat ik iets las / zag van Shakespeare moet denk ik op de middelbare school zijn geweest, toen we Macbeth klassikaal lazen en Romeo en Juliet keken en King Lear op het toneel zagen. Was wel eens benieuwd wat ik er nu van kon maken.

Ik luisterde dit boek, dat leek me in het geval van dit toneelstuk leuker dan het 'droog' lezen van de tekst. Vond het inderdaad een erg leuke manier om dit werk tot me te nemen.

Vond het verhaaltje niet zo bijzonder, maar heb wel enorm genoten van de taal. Nee, ik heb lang niet alles begrepen natuurlijk, maar dat hoeft toch ook niet. Ik heb er naar mijn idee in ieder geval voldoende plezier uit kunnen halen met wat ik wel begreep.

Sommige monologen vond ik ook echt wel indrukwekkend, maar die worden dan weer afgewisseld met een beetje kolderieke gebeurtenissen die elkaar zo snel opvolgen dat het moeilijk is om binding te krijgen met het vertelde.

Vond het wel een geslaagde onderneming, misschien doe ik er in 2021 nog eentje.

Het beroemdste en wellicht geniaalste van alle toneelstukken is een hele kluif. Het is niet eenvoudig om de drijfveer te begrijpen voor de gedragingen van alle personages in deze complexe tragedie. De hoofdthema’s zijn dood, wraak, en de tegenstelling tussen schijn en werkelijkheid. Sommige passages gaan de filosofische kant op, maar er is ook een climax vol met actie.

Hamlet wil wraak nemen voor de moord op z’n vader. Hij doet alsof hij gek is om tijd te winnen. In de monoloog To be or not to be twijfelt hij of hij z’n lot passief moet ondergaan, of juist in opstand komen - wetende dat hij dan wellicht zelf zal sterven. Omdat hij nog twijfelt aan de schuld van Claudius, wil hij diens reactie observeren tijdens de ingelaste pantomime The Mousetrap, waarin een gelijkaardige, even onrealistische moord voortkomt.

Het spook werd destijds door William Shakespeare zelf gespeeld. De geest van Hamlets vader zet aan tot vergelding. Je kunt Hamlet ook zien als een schizofrene moordenaar die stemmen hoort en spoken ziet, maar dat is een afwijkende interpretatie. Wanneer hij wartaal uitslaat, spreekt hij in proza; de rest van de tijd gebruikt hij blank vers. Hij zegt dat alle mensen arrant knaves zijn, even dwaas als de zot in een kaartspel.

Verschillende citaten behoren tot het collectieve geheugen: To thine own self be true; Something is rotten in the state of Denmark; Murder most foul; This mortal coil... Alleen de Bijbel wordt vaker geciteerd of geparafraseerd. De dood van Ophelia inspireerde John Everett Millais tot een schilderij. Van dat schrijvertje uit Stratford-upon-Avon zullen we nog horen.

Ik heb dit stuk tweemaal gelezen: eerst in het Nederlands om het stuk goed te begrijpen, weten wat er gebeurt, en daarna in het Engels voor de taal van Shakespeare zelf. Ik wil komende tijd meer van hem lezen en ik denk dat ik ze allemaal op die manier ga lezen, die beviel me wel. De originele tekst is mooi geschreven en die wil ik niet missen, maar het is ook in zeer moeilijk Engels waar ik meer bezig ben met de taal dan de eigenlijke inhoud.

Enfin, Hamlet, het grote werk van Shakespeare, toch? In ieder geval met de beroemdste zin. Ik vond het alleen wel wat tegenvallen. eRCee hierboven legt dat al goed uit, het is een wat statisch geheel en met personages die nergens gaan leven (ook Hamlet zelf niet echt, er vallen heel wat doden maar dat gebeurt zo plotseling soms dat het me helemaal niets deed). Dit lijkt me bij uitstek veel beter passen op toneel dan enkel om zo te lezen. Ik vind hier ook echt wel dat de vorm de inhoud soms voorbij streeft, waardoor juist die vorm wat begint te irriteren. Erg episodisch soms, als er weer hele tijden zijn verstreken. Het werk begint sterk maar langzaamaan raakte ik minder geboeid. 3,0*.