menu

Die Liebe des Ulanen I: Die Herren von Königsau - Karl May (1905)

Alternatieve titels: De Weg naar Waterloo | Der Weg nach Waterloo

mijn stem
geen stemmen

Duits
Avontuur / Romantiek

428 pagina's
Eerste druk: H.G. Münchmeyer, Dresden-Niedersedlitz (Duitsland)

Enkele maanden vóór het uitbreken van de Pruisisch-Franse oorlog van 1870-1871 wordt Richard von Königsau, een Pruisisch ritmeester der ulanen, op een geheime missie gestuurd naar kasteel Ortry nabij Thionville. Daar moet hij militaire inlichtingen vergaren. Vermomd als de gebochelde schoolmeester dr. Muller zal hij in het kasteel de jonge baron onderwijzen. Onderweg ernaartoe redt Königsau bij een scheepsongeluk op de Moezel de jonge baronesse Marion de Sainte-Marie. Vanaf een vluchtige ontmoeting in Dresden worden zij door een heimelijke verliefdheid met elkaar verbonden. Marion, die reeds aan een andere man is beloofd, begint de ware identiteit van de leraar te vermoeden. Tijdens zijn geheime missie wordt Königsau bijgestaan door sergeant Fritz Schneeberg, die zich als kruidenverzamelaar voordoet. Fritz is zich niet ervan bewust dat hij in werkelijkheid een van de beide verdwenen tweelingzonen van de graaf von Goldberg is. Ortry is een griezelige plaats. De geheime gangen en kerkers aldaar worden door Albin Richemonte, voormalig kapitein van de oude keizerlijke garde, voor zijn schurkenstreken benut. Een doodsvijandschap verbindt Richemonte met de familie Königsau, die teruggaat tot de tijd van de bevrijdingsoorlog van 1814. Indertijd werd de Pruisische ritmeester der ulanen Hugo von Königsau verliefd op de Française Margot Richemonte, stiefzuster van Albin. Hij stelde alles in het werk om de verbintenis te verhinderen en Königsau om het leven te brengen.

zoeken in:
ags50
Band 56+57+58 (Karl May Verlag) – Band II.9 (Historisch-kritische Ausgabe) – Deel 31+32+33 (Karl May pockets, Het Spectrum)

Van augustus 1875 tot eind 1876 was Karl May als redacteur van het weekblad “Der Beobachter an der Elbe. Unterhaltungsblätter für Jedermann” in dienst van het Verlag Heinrich Gotthold Münchmeyer in Dresden. Dit blad werd in het derde kwartaal van de tweede jaargang in 1875 stopgezet. In die tijd zette hij ook drie nieuwe weekbladen op: in september 1875 “Deutsches Familienblatt. Wochenschrift für Geist und Gemüth zur Unterhaltung für Jedermann” en “Schacht und Hütte. Blätter zur Unterhaltung und Belehrung
für Berg- Hütten- und Maschinenarbeiter”, dat tot september 1876 verscheen en toen vervangen werd door “Feierstunden am häuslichen Heerde. Belletristisches Unterhaltungs-Blatt für alle Stände”. Nadat May was vertrokken werden de twee overgebleven bladen door Münchmeyer beëindigd (respectievelijk september en oktober 1877) en in plaats daarvan kwam “Deutscher Wanderer. Illustrirte Unterhaltungs-Bibliothek für Familien aller Stände”. (Voor May en Münchmeyer zie ook Die Tochter des Granden.)

De tweede van de vijf grote colportageromans draagt de titel “Die Liebe des Ulanen. Original-Roman aus der Zeit des deutsch-französischen Krieges von Karl May”. De eerste aflevering daarvan verscheen op 22 september 1883 in het weekblad “Deutscher Wanderer. Illustrirte Unterhaltungs-Bibliothek für Familien aller Stände”, uitgegeven door het Verlag H. G. Münchmeyer in Dresden, achtste band; de laatste, met het nummer 108, verscheen op 10 oktober 1885. Net als bij “Waldröschen oder Die Rächerjagd rund um die Erde. Großer Enthüllungsroman über die Geheimnisse der menschlichen Gesellschaft von Capitain Ramon Diaz de la Escosura” werd elke aflevering voorzien van een afbeelding.

In het tijdschrift worden 934 pagina’s met tekst door deze roman ingenomen (waarvan de nummering echter gaat van 1 t/m 1724), verdeeld over tien hoofdstukken (waarvan alleen 1/m 4 en 10 werkelijk met nummer worden vermeld: 1. Zwei Gegner, 2. Ein Veteran, 3. Ein Zauberer, 4. Eine Kriegskasse, 5. Die letzte Liebe Napoleons, 6. Die Tochter des Kabylen, 7. Verarmt, 8. Ein Kundschafter, 9. Zum Krieg drängend, 10. Ulane und Zouave). Ondanks het feit dat meer dan twee jaar met de uitgifte zijn gemoeid wordt het geheel, mede gebaseerd op de doornummering van de pagina’s, als één jaargang beschouwd, waarbij zij opgemerkt dat in nummer 87 van 16 mei 1885 geen tekst van May voorkomt. De redactie verontschuldigt zich daarvoor en geeft als reden aan dat de auteur middels een dienstbode heeft laten weten dat zijn moeder onwel was geworden. Inderdaad overleed May’s moeder na een lang ziekbed op 15 april 1885, kennelijk dus nadat hij aflevering 86 had beëindigd. Zij werd op 18 april begraven waarna May verder werkte aan de tekst van de parallel verschijnende echte colportageroman “Der verlorne Sohn oder Der Fürst des Elends. Roman aus der Criminal-Geschichte”. Kort daarop, waarschijnlijk in mei, kreeg May’s vader een hartaanval, hetgeen hem helemaal van zijn stuk bracht.
Ziedaar de omstandigheden die een verklaring kunnen bieden voor het volgende: in afleveringen 88 van de “Deutscher Wanderer” wordt weliswaar het tiende hoofdstuk “Ulane und Zouave” aangekondigd, maar de tekst die daarop volgt hoort in “Der verlorne Sohn” thuis, evenals die in aflevering 89, 90 en het begin van 91, waarna pas werkelijk “Die Liebe des Ulanen” wordt voorgezet. Wie hieraan debet was, is niet meer met zekerheid vast te stellen. May zou in haast (en hopend dat het niet zou worden opgemerkt of dat hij later in staat zou zijn de tekst in het verhaal te vervlechten) de onjuiste tekst geleverd kunnen hebben. Anderzijds kan ook Münchmeyer tekst bestemd voor de colportage (lagere prioriteit) hebben gebruikt voor het tijdschrift (hogere prioriteit) om zijn abonnees eerst te bedienen. Hoe dan ook, in een later stadium zou of het ene of het andere verhaal moeten worden aangepast. Uiteraard is deze vreemde passage niet in latere boekedities van “Die Liebe des Ulanen” opgenomen.

Overigens verschijnt in aflevering 102 van deze achtste band de mededeling van Münchmeyer: “Mit der Nummer 105 resp. 106 schließt die Zeitschrift: „Deutscher Wanderer“ den 8. Band, sowie überhaupt ihr Erscheinen vollständig. Um dem in gegenwärtigem Band enthaltenen Roman: „Die Liebe des Ulanen“ einen für die geehrten Leser genügenden und würdigen Abschluß zu geben , wird es nöthig, den vorliegenden Band dieser Zeitschrift bis mit Nummer 105 resp. 106 Erscheinen zu lassen.”

Hoewel dit verhaal zelfs door de “Historisch-kritische Ausgabe” tot de zogenaamde colportageromans wordt gerekend, is dat in de strikte zin genomen niet juist. Immers, de tekst werd niet in bladen met alleen “Die Liebe des Ulanen” en onder die titel te koop aangeboden, maar gewoon in een bestaand tijdschrift tegelijkertijd met andere verhalen afgedrukt en bovendien op naam van de auteur zonder gebruik van een pseudoniem. Wel kreeg May voor dit werk zoals mondeling overeengekomen per aflevering een honorarium van 50 Mark, hetgeen een verhoging inhield ten aanzien van de 35 Mark voor “Waldröschen”. Hoeveel nadrukken hiervan zijn verschenen is niet meer na te gaan.

Op 16 maart 1899 koopt Adalbert Fischer de uitgeverij Münchmeyer inclusief alle rechten en zelfs onderweg naar de Oriënt waarschuwt May vanuit Cairo schriftelijk over de overname van de vijf door hem geschreven Münchmeyer-romans. Desondanks bracht Fischer gedurende 1900-1901 de roman opnieuw als tijdschrift op de markt en verscheen, zonder toestemming van Karl May, op 25 maart 1901 voor het eerst als boek “Die Liebe des Ulanen. Roman aus den deutsch-französischen Kriegen von Karl May”, uitgegeven door het Verlag von H. G. Münchmeyer in Dresden, verdeeld over drie identieke banden, gezamenlijk bestaande uit 2.126 pagina’s en verlucht met meer dan 200 illustraties. Ook hierin was de tekst door Paul Staberow aangepast.

Onverlet de processen die May zowel tegen de erven van Heinrich Gotthold Münchmeyer als tegen Adalbert Fischer aanspande, publiceerde deze laatste de roman in 1905 andermaal als feuilleton, nu in 40 afleveringen, nog datzelfde jaar op 31 juli in de serie “Karl May’s Illustrierte Werke” gevolgd door het eerste van vijf delen waarin “Die Liebe des Ulanen” werd gesplitst en dat de titel kreeg “Die Herren von Königsau”, uitgegeven door H.G. Münchmeyer in Dresden-Niedersedlitz. Ten opzichte van de originele versie in de “Deutscher Wanderer” werd hierin de tekst van de pagina’s 1-293 afgedrukt, oftewel de hoofdstukken 1 t/m 4.

Het enige zichtbare resultaat dat May met zijn rechtszaken bereikte was een schikking met de uitgever waarbij de naam Karl May niet langer gebruikt mocht worden omdat de tekst “durch Einschiebungen und Abänderungen von dritter Hand eine derartige Veränderung erlitten haben, dass sie in ihrer jetzigen Form nicht mehr als von Herrn May verfasst gelten können.” Op de herdruk van 1908 is zijn naam dan ook van de kaften en titelpagina’s verdwenen.

Nadat het Karl May Verlag in Radebeul de rechten had overgenomen werd de roman volledig uit elkaar gehaald en opnieuw samengesteld. Uitgaande van de vijfdelige Fischer-uitgave (en dus niet van de oorspronkelijke Münchmeyer-afleveringen!) werden sommige gedeelten volledig opnieuw geschreven terwijl andere werden weggelaten. Tevens werden de handelingen die zich in verschillende tijdvakken afspelen meer in chronologische volgorde geplaatst. Bovendien werd de familienaam von Königsau vervangen door von Greifenklau (hoogstwaarschijnlijk naar de brouwerij en het restaurant in Bamberg, waar toenmalig redacteur E. A. Schmid vandaan komt) en von Goldberg als te onadellijk oorspronkelijk niet-Duits in von Eschenrode.
In de serie “Karl May’s Gesammelte Werke” werd de tekt van het eerste deel van “Die Liebe des Ulanen”, te weten “Die Herren von Königsau”, verdeeld over drie banden:
1. de hoofdstukken 1 t/m 3 en het begin van hoofdstuk 4 – het gedeelte dat zich afspeelt in en rond Ortry in 1870, overeenkomend met de hoofdstukken 1, 2 en het begin van 3 van de oorspronkelijke versie – vormden de hoofdstukken 15 t/m 20 van Band 57 “Das Geheimnis des Marabut” (KMV) die op 1 juni 1930 verscheen;
2. de rest van hoofdstuk 4 – eveneens afspelend in Ortry en de completering van hoofdstuk 3 van de oorspronkelijke versie – vormde de hoofdstukken 1 t/m 3 van Band 58 “Der Spion von Ortry” (KMV) die op 30 oktober 1930 verscheen;
3. het vijfde hoofdstuk – de episode in Parijs in 1814, overeenkomend met hoofdstuk 4 van de oorspronkelijke versie – vormde de hoofdstukken 1 t/m 11 van Band 56 “Der Weg nach Waterloo” (KMV) die op 21 november 1929 verscheen.

In de serie Karl May pockets, Het Spectrum, is de editie van het Karl May Verlag gevolgd, hetgeen tevens de naamswijzigingen betekent. De tekst van “Die Herren von Königsau” werd daarom opgenomen in achtereenvolgens Deel 32 “De kluizenaar in de Sahara”, Deel 33 “De spion van Ortry” en Deel 31 “De weg naar Waterloo”.

Gast
geplaatst: vandaag om 12:41 uur

geplaatst: vandaag om 12:41 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.