Extremely Loud & Incredibly Close - Jonathan Safran Foer (2005)
Alternatieve titel: Extreem Luid & Ongelooflijk Dichtbij
Engels
Psychologisch
368 pagina's
Eerste druk: Houghton Mifflin,
Boston (Verenigde Staten)
Oskar Schell is uitvinder, sieradenontwerper, amateur-entomoloog, francofiel, slagwerker, verwoed schrijver van fanmail, pacifist, archeoloog van Central Park, romanticus, Groot Ontdekkingsreiziger, juwelier, acteur (Yorick in de schoolvoorstelling van Hamlet), inconsequent veganist, verzamelaar van: zeldzame munten, vlinders die een natuurlijke dood zijn gestorven, Beatles-spullen, miniatuurcactussen en halfedelstenen. Hij is negen jaar. Oskar heeft zijn vader verloren bij de aanslagen op het WTC in New York. In zijn vaders kledingkast vindt Oskar een vaas, en wanneer hij die per ongeluk laat vallen ontdekt hij een vreemd uitziende sleutel. Dan begint de jonge Oskar een zoektocht die hem door de stad New York zal voeren, in een poging betekenis te geven aan de zinloze dood van zijn vader.
- nummer 217 in de top 250
Daarnaast speelt Safran Foer veel met taal en stijlen, wat voor een enorm creatieve leeservaring zorgt. Misschien wel een van de beste boeken die over 9/11 handelt, juist doordat het er in wezen niet over gaat. 4*
Ook leuk: dit boek op een willekeurige pagina openslaan.
Humor is vaak niet zo aan mij besteed, maar bij dit boek heb ik veel gelachen, vaak met een brok in de keel.
...en soms aan Oscar uit "Die Blechtrommel"...
Foer heeft ook bekend dat de hoofdpersoon gebaseerd is op Oscar uit Die Blechtrommel
De roman staat vol met leuke vondsten en originele ideeen, bijvoorbeeld de uitvindingen van een 9-jarige en de foto's doorheen de tekst. Vooral de gedeelten waar Oskar centraal staat vond ik sterk, de brieven wat minder. Op een haast speelse manier wordt zo het drama van 9/11 verpakt in een meeslepend verhaal. Het raakt ook, maar net niet genoeg.
Waar dat aan ligt is moeilijk te zeggen. Misschien aan de personages, die niet kunnen overtuigen. Ze zijn niet 'echt' maar ook niet bizar genoeg. Daarnaast stoorde ik me soms aan de te gezochte fratsen, met onleesbare pagina's en rode omcirkelingen. Het hoofdverhaal is tenslotte wat simpel, hoewel de zijweggetjes erg aardig zijn.
Al met al gewoon een goed boek, en dat is in dit geval lichtelijk teleurstellend. 3,5*
Humor is vaak niet zo aan mij besteed, maar bij dit boek heb ik veel gelachen, vaak met een brok in de keel.
Dat is juist het mooie aan de schrijfstijl van Foer: hoe hij met emoties van de lezer kan spelen en je echt mee kan nemen hierin. Net als in 'Alles is verlicht' kan Jonathan Safran Foer me met dit boek hardop laten lachen, maar ook tot het diepste ontroeren, met -inderdaad Koekebakker- een brok in mijn keel.
4 sterren!
3*
Hetzelfde kan ik me voorstellen bij de film Magnolia bijvoorbeeld.
Nu aan het lezen. Hoofdpersoon doet me voorlopig vaak denken aan Christopher uit "The Curious Incident of the Dog in the Night-time"
Had ik ook. Vond Oskar nogal een stereotyp persoon, niet zo interessant.
Vond het nog steeds best een goed boek, maar wel tegenvallend (voor mij) na Everything is Illuminated.
ik heb dit boek gelezen vóórdat ik Alles is Verlicht las, en stiekem vind ik het erg moeilijk om een favoriet uit te pikken. Oskar maakte direct indruk op mij in het eerste hoofdstuk, de manier waarop hij met die taxi-chauffeur omging, zijn manier van spreken en uitdrukken, en vooral ook zijn manier van denken. alleen al zijn gedachten vond ik ieder voor zich een klein kunstwerkje, een soort van gedicht?
de stukjes waarin bleek dat hij zijn vader hoorde op het antwoordapparaat vond ik indrukwekkend, en langzamerhand werd me steeds meer duidelijk dat het jongetje Oskar heus ook wel een normaal jongetje was. in het begin kwam hij meer over als een sprookje, later kreeg zijn 'persoon' steeds meer vorm.
weer zo'n aanrader, zo'n boek die echt iedereen moet lezen. als je het mij vraagt (a)
Ik vond ook de afwisseling met afbeeldingen erg grappig. En de mini film aan het eind van de vallende man
4*
Maakt in totaal
4*
Foer is een prima verteller en taalkunstenaar wat o.a. blijkt uit de manier waarop het verhaal van Oskar uiteindelijk samensmelt met de geschiedenis van zijn grootouders (of andersom). Ook mooi zijn de brieven van de grootouders van Oskar die lezen als poëzie. De enorme triestheid van deze onmogelijk lijkende relatie als gevolg van de gruwelen uit WOII is soms verstikkend. Zeker soms tegen het sentimentele aan maar zeer mooi geschreven doordat je de verschillende kanten van een verhaal ziet van mensen die niet kunnen communiceren. De schrijfstijl van Foer is zeer indringend als hij de bombardementen op Dresden beschrijft. De vroeg wijze Oskar gaat gelukkig niet irriteren, zoals dat wel het geval was bij zijn bijna sadistische naamgenoot Oskar uit Die Blechtrommel. Wel zit hij hier en daar op het randje.
De eerder op deze pagina genoemde gekunstelde structuur van het verhaal is echter ook voor mij te veel van het goede. Voor mij zit dat niet zo zeer in de typografische elementen of lege pagina’s of foto’s en tekeningen maar meer in de ongeloofwaardige situaties. De Something en Nothing gebieden in het huis van de grootouders is hier een voorbeeld van. Ook de ontdekking van de oud oorlogscorrespondent Mr. Black, die 24 jaar lang zijn appartement niet heeft verlaten na de dood van zijn vrouw, is exemplarisch. Dit kan echter nog erger met de introductie van Ruth Black. Zij is na het overlijden van haar partner op de hoogste verdieping van het Empire State Building gaan wonen! Deze ongeloofwaardige en uitermate trieste vrouw voelde zich een prinses als haar man een sterk lichtsignaal op haar scheen.
Normaal gesproken zou ik dan wel afhaken maar gelukkig verdwenen deze twee Black karakters al weer snel en kon Oskar zijn zoektocht voort zetten.
Dan is er verder nog de onwaarschijnlijkheid dat iemand zijn 9-jarig kind alleen door Manhattan laat wandelen in het hysterische Amerikaanse klimaat van na 9/11.
Deze situatie en de gevolgen daarvan op Amerika en de rest van de wereld is verder niet uitgewerkt. Hier kan ik echter wel inkomen. De beste Oskar is wereldvreemd en door zijn vader heeft hij wel een hoop wetenschappelijke kennis (biologie, kosmologie, astronomie, natuurkunde) in zijn vroeg rijpe hersenen weten op te slaan maar geen enkel idee wat er verder in de wereld gebeurt.
Uiteindelijk is het een goed en soms hilarisch verhaal over liefde en miscommunicatie of gebrek aan communicatie waarbij Foer vooral iets minder fantastische of surrealistische elementen had kunnen gebruiken (buiten de creatieve en overactieve hersenspinsels van Oskar natuurlijk) en meer realistische situaties en karakters.
Het zet je vanuit een naïeve, kinderlijke invalshoek weer even met beide benen op de grond. Het Forrest Gump-idee bijna (hoewel hij paradoxaal genoeg qua intelligentie het tegenovergestelde is van Oskar).
Bovenal denk ik dat Foer het verdriet van iemand die de dood niet kan begrijpen en geen plaats kan geven heel dicht benadert. En dan ook nog zo komisch weten te zijn. Een mooie balans, die nog eens wordt onderstreept door de typografische kunstjes die hij uithaalt en die mijns inziens ook nergens geforceerd aandoen. Een klein literair kunstwerkje.
Na de verfilming van ‘Everything is Illuminated’ gezien te hebben en gelezen te hebben wat voor een onorthodoxe schrijfstijl in dat boek wordt gehanteerd, besloot ik dat het tijd was om eens iets van de man te proberen. Een gevaarlijk verwachtingspatroon was geboren, maar ik werd niet teleurgesteld, integendeel: de geestige foto’s en de spelletjes met de typografie getuigen van ’s mans haast kinderlijke associatie-vermogen, maar ook zijn zij functioneel binnen het verhaal. Zo wijzen de opeengepakte letters (op pagina’s 302-303) op niets minder dan de WTC-torens zelf (met een beetje verbeelding althans), de rode markeringen in Thomas’ brief op de pijnigingen tijdens het noteren, de omgekeerd vallende man op het einde van het boek op de impliciete onmogelijkheid om een dergelijke wanhoopsdaad onder ogen te zien, ...en geen enkele lezer blijft waarschijnlijk onbewogen als we vernemen waarom al die deurknoppen in de roman zijn opgenomen – Safran Foer maakt het verschroeide vlees in Dresden vloeibaar, en de bladzijden staan in een mum van tijd in vuur en vlam.
Toch blijft de emotionele impact van Oskars belevenissen beperkt tot ‘groot’, en niet ‘overweldigend’. Daarvoor is Foers universum alsnog iets te onwaarschijnlijk en gefragmenteerd, waardoor de voeling met dit personage nooit gigantisch groot was.
Des te meer raakte ik echter emotioneel verwikkeld bij de dubbele verhaallijn die haar oorsprong vindt in Dresden: zij leest (zoals iemand hier reeds eerder aangaf) inderdaad als 'mysterieuze poëzie', en beide figuren geven stukje bij beetje hun ziel volledig bloot.
Hoe meer het verhaal vordert, hoe meer ook de tragiek van deze levens op de voorgrond treedt: hun noodlottige verwevenheid heeft tegelijk een romantische schoonheid als een verscheurende ommezijde. In deze 2 personages ontleedt Foer genadeloos het onvermogen van een getraumatiseerd mens om de draad opnieuw op te pikken, tenzij die mens in kwestie dat zelf wil. De oudere generatie roest vast in het verdriet, terwijl Oskar erin slaagt komaf te maken met het verleden. “Mama, ik wil dat je terug verliefd wordt.”
En dan is er nog die thematische overeenkomst, die ‘Extreem Luid en Ongelooflijk Dichtbij’ op een verpletterende manier samenhoudt. Elk van de karakters gaat gebukt onder spijt, spijt dat ze hun liefde voor de (tegenwoordige) doden niet op tijd gestalte hebben kunnen geven. Door altijd maar te leven met de gedachte dat “morgen weer een dag en weer een kans is”, staan we niet stil bij wat we kunnen verliezen...bij wat écht belangrijk is voor ons. Daarom is het altijd nodig om te pauzeren, en die ene frase in te lassen, hoe belachelijke ze ook moge lijken. “Ik hou van je.” Ja, eerwaarde auteur- moralist, want je hebt een boek geschreven waaruit iedereen ‘googolplex’ dingen kan leren.
3,75*
Door altijd maar te leven met de gedachte dat “morgen weer een dag en weer een kans is”, staan we niet stil bij wat we kunnen verliezen...bij wat écht belangrijk is voor ons. Daarom is het altijd nodig om te pauzeren, en die ene frase in te lassen, hoe belachelijke ze ook moge lijken. “Ik hou van je.” Ja, eerwaarde auteur- moralist, want je hebt een boek geschreven waaruit iedereen ‘googolplex’ dingen kan leren.
Vind je dit niet juist een ontzettende gemeenplaats? Ik wel.
Vind je dit niet juist een ontzettende gemeenplaats? Ik wel.
Geen cliché als het op een originele manier gebracht wordt...en daar schiet Safran Foer zeker niet tekort. Maar ergens kan ik dat commentaar wel begrijpen, want je komt dergelijke boodschappen zelfs tegen in de meest verwerpelijke Hollywood-films...
Een vriend van mij is het boek aan het lezen momenteel en heeft om me wat warm te maken de eerste bladzijde eens voorgelezen. Sindsdien sta ik roodgloeiend .
Al bijna 2,5 jaar roodgloeiend Freud?
Verder stoorde ik me aan het feit dat Foer dezelfde structuur gebruikt als in 'Alles is verlicht', door de flash-backs en de herinneringen aan een joodse jeugd.
Voor mij dus een goed boek, maar meer ook niet.
Serieus minpunt zijn de oudjes, hierdoor slechts 4*
Zeer sterk en ontroerend verhaal ook. Vond dit boek beter dan alles is verlicht, hoewel ze wat vergelijkbaar (qua stijl en verhaal) zijn.