Their Eyes Were Watching God - Zora Neale Hurston (1937)

Zora Neale Hurston werd geboren in Alabama als dochter van een baptistische dominee en een onderwijzeres. Na haar antropologische studies werd ze een vertegenwoordiger van de Harlem Renaissance. Ze woonde onder andere in Eatonville en in Belle Glade, twee steden in Florida die ook voorkomen in haar bekendste roman.

Hurston schetst een levendig en realistisch beeld van hoe Afro-Amerikanen leefden in de eerste veertig jaar na de afschaffing van de slavernij. De meesten moesten rondkomen van een karig betaalde job als kindermeid of bonenplukker. Veel mannen verkwistten hun inkomen aan gokken of drank. Coon dick is een benaming voor illegaal gestookte whisky.

Een uitzondering op deze levensstijl vormt Jody Starks, de tweede echtgenoot van Janie. Hij wordt een van de eerste zwarte burgemeesters. Eatonville werd gesticht in 1887 als een van de eerste Afro-Amerikaanse steden. Typerend zijn de houten huizen met veranda's, waar de bewoners tot 's avonds laat samen roddelen, dammen, drinken of de blues spelen.

Als bastaardkind van een zwarte vrouw en een blanke man heeft Janie geen gemakkelijke jeugd. Als vrouw wordt van haar verwacht dat ze het huishouden doet, haar echtgenoot gehoorzaamt en niet tegenpruttelt wanneer deze haar slaat. Haar tweede man is ruim tien jaar ouder en rijk. Haar derde man "Tea Cake" is ruim tien jaar jonger en arm. Toch voelt ze zich bij hem beter.

De tred wordt af en toe onderbroken door een alinea met beeldspraak. De titel slaat op een mystieke ervaring die Janie en Tea Cake hebben wanneer het licht uitvalt tijdens een overstroming van het Okeechobeemeer. In een zinderende climax krijgt Tea Cake een fatale beet van een dolle hond. Dit boek bleef lange tijd miskend, maar vanaf de jaren '70 kreeg het geleidelijk aan de waardering die het verdient.

Zora Neale Hurston beschrijft in 'En ze keken naar God' het leven van de Afro-Amerikaanse bevolking in jaren na de afschaffing van de slavernij. In een diep gesegregeerde samenleving leven zwarte Amerikanen als dagloners in moeilijke omstandigheden. Racisme en vooroordelen zitten diepgeworteld in zowel de zwarte als de witte bevolking, waardoor de zwarte Amerikanen zich nog steeds minderwaardig voelen en onderdanig opstellen.

In deze moeilijke omstandigheden laat hoofdpersoon Janie zien dat je ook je eigen pad kan volgen, wars van verwachtingen en groepsdruk. Ze slaat het advies van haar grootmoeder in de wind, weerstaat de roddel en achterklap van de dorpsbewoners en kiest voor een avontuurlijk leven vol onzekerheden. Het boek leest als een bildungsroman waarin Janie steeds zelfstandiger wordt. Janie groeit zo uit tot een krachtige vrouw, die liefde en gelijkwaardigheid belangrijker vindt dat rijkdom en aanzien.

Hurston schrijft het boek in een taal, die voortkomt uit de Afro-Amerikaanse orale verteltraditie vol alliteraties, herhaling en ritme. Ook zit het boek vol metaforen. Juist door deze betekenis in de zwarte literatuur wordt het boek tegenwoordig gezien als een klassieker uit de Harlem Renaissance.