Half of a Yellow Sun - Chimamanda Ngozi Adichie (2006)

Oorlogsroman over de burgeroorlog in Nigeria, gezien vanuit het perspectief van drie karakters: de buitenlander Richard, de dienstknecht Ugwu en Olanna uit de upperclass. Het verhaal wordt bijna soaperig opgebouwd met relatie-perikelen en overspel, maar gaandeweg sijpelen de gevolgen van de afschuwelijke rassenstrijd in de levens door. Dit boek gaat over echte mensen en hoe zij de oorlog ervaren. Heel aangrijpend geschreven, waarbij de luchtige passages maken dat je echt om deze mensen gaat geven als buitenstaander.

Zoals Donkerwoud bijna 10 jaar geleden al schreef, is dit inderdaad een boek waarvan de essentie ligt in het meeleven met de personages. Niet in de laatste plaats omdat de historische ontwikkelingen die het decor vormen op z'n zachtst gezegd treurig stemmen: verschillende volken die door de Engelsen op een hoop zijn geveegd onder de naam Nigeria raken slaags, de republiek Biafra wordt uitgeroepen en vervolgens doen oorlog en hongersnood de rest.

Adichie (of is het Ngozi Adichie?) schrijft het zonder veel opsmuk op. Tussen verschillende delen wordt wat heen en weer gegaan in de tijd (vroege jaren '60, late jaren '60), wat op zich prima werkt. Maar iets meer narratieve gelaagdheid had wel gemogen. Iets meer psychologische diepgang ook. En iets meer stilistische registers.

Uiteindelijk voelt het literair vooral als een keurige, Angelsaksische roman, daar helpen ook de woordjes uit een lokale taal (Ibo) die erin voorkomen niet tegen. Ik zal daarom niet actief meer werk van Adichie opzoeken. In tegenstelling tot een schrijver als Chinua Achebe, waarvan ik recent een geweldige roman las, herken ik hier geen oorsponkelijke stem in. De 3,5-sterren beoordeling is dan ook aan de ruime kant, maar ja, Kainene he, en Olanna, en Richard.

“Dat was vóór m’n tijd,” is een excuus dat Chimamanda Ngozi Adichie nooit zou gebruiken. In geuren en kleuren schrijft ze over een periode vóór haar geboorte. Deel 1 en 3 vinden plaats in de vroege jaren ‘60, toen Nigeria net onafhankelijk was. Deel 2 en 4 vinden plaats in de late jaren ‘60, toen het land verscheurd raakte door een burgeroorlog.

Per hoofdstuk wisselt ze af tussen de ervaringen van drie personages: de jonge huisknecht Ugwu, de rijkeluisdochter Olanna en de Britse journalist Richard. Via hun relaties en ontmoetingen krijg je een genuanceerd beeld van het sociale weefsel in Nigeria.

De meeste Afrikaanse personages behoren, net als de schrijfster zelf, tot de Igbo. Van 1967 tot 1970 had dit volk z’n eigen onafhankelijke Republiek Biafra in het zuidoosten. De halve zon in de titel verwijst naar de nationale vlag. In de directe rede wordt Engels regelmatig afgewisseld met enkele woorden in het Igbo.

Deze periode werd getekend door militaire acties, politieke moorden en etnische zuivering. Aangrijpend is een scène in een luchthaven, waarin iemand doodgeschoten wordt omdat hij Igbo is. Daarnaast is er aandacht voor archeologie, poëzie, kleding, gastronomie en planten. Voor wie eens een goed boek uit Afrika wil lezen, is dit een stevige aanrader.