menu

Exercices de Style - Raymond Queneau (1947)

Alternatieve titel: Stijloefeningen

mijn stem
3,84 (16)
16 stemmen

Frans
Ideeƫnliteratuur / Humoristisch

143 pagina's
Eerste druk: Gallimard, Parijs (Frankrijk)

Iemand ziet dat een jongeman op een drukke tram in een ruzie verzeild raakt. Even later merkt hij op dat diezelfde jongeman kledingadvies krijgt van een vriend. Dit korte verhaaltje wordt door Queneau op letterlijk honderd manieren verteld. Van 'Reuk' tot 'Lijdende vorm' tot 'Afrikaans' tot 'Sonnet' tot 'Gastronomisch'; alle mogelijke schrijfwijzes komen voorbij.

zoeken in:
avatar van Mug
4,0
Mug
Helaas alleen in het Nederlands kunnen 'lezen'. Zo ver het te lezen is, aangezien niet iedere oefening zeer leesbaar is. Met allerlei stijlfiguren waarbij letters of lettergrepen worden weggelaten of juist bijgeplaatst. Of vol moeilijke woorden en begrippen uit de medische, filosofische of meetkunde wereld. Desalniettemin is het verbazingwekkend wat het oplevert. Stijlvol doch met de lachers op de hand.

Tevens zijn de verschillen tussen het Frans en het Nederlands legio. Zo zijn er een aantal hoofdstukken 'veranderd'. "Italianismen" is veranderd in "Germanismen", en "Pour lay Zanglay" (Frans in Engelse spelling) is vertaald naar "Afrikaans".

Benieuwd naar het origineel, de Franse taal is toch iets rijker en poetischer en 'veel-woordelijker'. Zelfs taalspelletjes zijn onvertaalbaar, waardoor de Nederlandse vertaling met nogal flauwe (haast boerse) oplossingen komt (hoofdstukje "kelere").

Veel ups, weinig downs.

4,5
Dit is veel meer dan een aantal "stijloefeningen" of taalspelletjes. Het gevoel dat overblijft op het einde is "wat is nu echt?". Waarheid, echtheid, authenticiteit..., dat kan toch niet allemaal afhangen van de stijlvorm waarin je het giet? Het is meteen een soort kritiek op copywriters en politieke propagandisten, die louter door hun taal enz. de zaken voorstellen zoals het de opdrachtgever best uitkomt. Maar leuk is het zeker.

avatar van Pageturner
3,5
Erg leuk boekje dat de mogelijkheden van de vertelling aftast. Queneau laat hier zien dat hij heel wat kan met taal. Vooral het sonnet en de ondervraging vond ik geweldig, maar ook de 'hésitations' en de zintuiglijke weergaven (olfactif, gustatif, tactile, visuel, auditif) zijn eigenlijk geniale vondsten. Jammer dat hij er dan ook dingen bijlapt als 'Poor lay Zanglay', die zelfs gaan vervelen. Inspiratie voor schrijvers die een vorm en stijl zoeken voor hun verhaal of gewoon leuk om eens door te bladeren en te zien welke kanten je allemaal opkan met één banale anekdote.

avatar van Animosh
3,0
Erg creatief, maar wel een beetje droog.

Het probleem met dit soort experimenten is namelijk dat (i) vaak niet alle onderdelen slagen, en (ii) delen die wel geslaagd zijn vaak wel een kortstondige glimlach oproepen maar me verder niet zoveel doen.

Wat betreft het eerste bezwaar: er zijn een heleboel stijloefeningen waar ik simpelweg niet zoveel mee kon. Sommige stijloefeningen zijn in feite puzzels, waar je tijd in moet stoppen om ze te vertalen - en daar had ik weinig zin in, want de vertaling ken je uiteraard al lang, dus waarom zou je? En veel andere stijloefeningen zijn wel aardige, wel, oefeningen, maar niet meer dan dat. Het verhaaltje dat omgekeerd wordt verteld, woorden die steeds met dezelfde letter beginnen, een zinnetje dat herhaald wordt ... het doet me niets.

Andere stijloefeningen kon ik gelukkig echter beter waarderen. Twee soorten oefeningen sprongen er daarbij voor mij uit. Ten eerste zijn er oefeningen waarin het verhaaltje omschreven wordt in een bepaald soort jargon: filosofisch, medisch, probabilistisch, etc. En ten tweede is de stijl soms zeer subjectief en opiniërend: een stereotiep vrouwelijk perspectief bijvoorbeeld, of een reactionair of vooringenomen perspectief. Ook die oefeningen raakten me niet echt, maar ik vond ze in ieder geval vermakelijk.

Ondanks dat de oefeningen afzonderlijk zelden echt indruk maken is een boek als dit door haar grote verscheidenheid uiteraard meer dan de som van haar delen. Er wordt een zeer grote variatie aan stijlen en perspectieven beschreven, en dat levert een bijzondere, zeer veeldimensionale ervaring op.

Maar die ervaring blijft aan de droge kant, en dat neem ik het boek kwalijk. Het is een leuk experiment, met een aantal erg geslaagde stijloefeningen, maar het raakt me te weinig voor een hoge score. 3*

avatar van Sol1
Sol1 (moderator)
Op 18 februari 2021 verscheen bij De Bezige Bij al weer de achtste druk van de Nederlandse vertaling door Rudy Kousbroek, die de plaats van handeling heeft veranderd van Parijs in Amsterdam en een aantal andere aanpassingen heeft verricht (zie de commentaren hiervoor).

De Bezige Bij kiest met de afbeelding deze keer voor een variatie op de bekende Franse Gallimard-kaders en -kleuren.

Gast
geplaatst: vandaag om 12:46 uur

geplaatst: vandaag om 12:46 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.