menu

Reizen zonder John: Op Zoek naar Amerika - Geert Mak (2012)

mijn stem
3,79 (56)
56 stemmen

Nederlands
Reis

512 pagina's
Eerste druk: Atlas, Amsterdam (Nederland)

Op 23 september 1960 vertrok de legendarische schrijver John Steinbeck met zijn poedel Charley voor een expeditie dwars door het Amerikaanse continent. Hij wilde zijn land en zijn landgenoten opnieuw leren kennen. Precies vijftig jaar later, op het uur af, vertrok Geert Mak vanaf het oude huis van Steinbeck. Het was het begin van een inspectietocht in het voetspoor van Charley en John, maar nu met de ogen van 2010. Wat is de afgelopen halve eeuw in de Amerikaanse steden en dorpen veranderd? Waar is Main Street USA gebleven? Welke dromen joegen de Amerikanen al die eeuwen na? Wat is ervan terechtgekomen? Wat rest er nog van die ‘stad op de heuvel’, het Beloofde Land waarnaar ooit de hele wereld opkeek? En bovenal: wat hebben we nog samen, Amerika en Europa, in de eenentwintigste eeuw?

zoeken in:
avatar van mjk87
4,5
Geweldig boek van Mak. Het is in de eerste plaats een reisboek, met beschrijvingen van de route, het landschap en het reizen an sich. Het is ook een boek over de staat van Amerika, die niet bijster goed is volgens Mak. Het is tevens een boek over de geschiedenis van de Verenigde Staten, vanaf de eerste jaren tot nu, met een zwaartepunt vanaf de Tweede Wereldoorlog. Het is ook een literaire verhandeling van Travels with Charley van John Steinbeck in de meest brede zin, met daarbij een beschrijving van het boek, een analyse van het boek (wat is waar, wat is gejokt), een beschrijving van de tijd waarin het is geschreven en een verhandeling over de auteur zelf en hoe dit in het boek is terug te vinden. Mak weet dit alles zeer knap als één geheel te brengen zonder dat die overdaad vervelend wordt, en weet in soms leuke kleine details te treden zodat het ook niet heel oppervlakkig blijft. Enkel sommige passages zijn wat saai (zeg tien procent van het boek) maar meestal is het zeer boeiend. Derhalve een dik verdiende 4,5*.

avatar van LuukRamaker
3,5
De link met John Steinbeck was een van de voornaamste redenen dat Geert Mak met dit boek mijn interesse had weten te wekken. In de auteurs uiteenzetting van de Verenigde Staten fungeert de reis die Steinbeck in 1960 maakte immers als uitgangspunt. Die reis blijkt echter niet meer dan een kapstok waar Mak zijn rijke collectie aan jassen (ideeën) aan hangt, of deze hier nu een fatsoenlijk haakje voor hebben of niet.

Deels heeft het zijn charme, de navolging van de Nobelprijswinnaar, maar tegelijkertijd vormt het eerder een last, gezien de vertellingen van Mak niet altijd raakvlakken hebben met hetgeen John Steinbeck tegenkwam op zijn reis. Hij doet wel pogingen de twee reizen met elkaar te verbinden (en op diverse punten lukt dat alleraardigst), maar het boek heeft eigenlijk maar weinig van doen met de observaties van Steinbeck, die weliswaar ook niet schroomde de dingen in een groter perspectief te plaatsen maar zijn (uiteenzettingen van zijn) gedachten vaak wat kleiner en laagdrempeliger hield dan Mak.

In Europa las ik vooralsnog niet, maar een titel als In Amerika of In de Verenigde Staten was allicht toepasselijker geweest en had het nareizen van Steinbeck overbodig kunnen maken of op zijn minst wat meer naar de achtergrond kunnen doen verschuiven. Geert Mak weet hier immers op zeldzame en geheel eigen wijze een inkijkje te geven in de politiek en maatschappij van een van de boeiendste naties van onze tijd. Een mankementje daarbij is dat diverse voorname steden en zelfs hele staten onbenoemd blijven, al valt de beknoptheid op andere punten te prijzen omdat het de toch al groots opgezette beschouwing overzichtelijk weet te houden.

Hoewel de reis van Steinbeck dus meer als excuus of reden van de Amerika-reis gold dan als bruikbare leidraad, heeft deze in Geert Mak dus wel een enthousiasme en interesse aangewakkerd die een mooie geschiedenisles van de Verenigde Staten heeft opgeleverd. Vooral het reilen en zeilen van de VS ten tijde van de twintigste eeuw (waarvan mij minder bekend was dan ik zou hebben ingeschat) wordt op aangename en heldere wijze belicht, terwijl ook de anderhalve eeuw ervoor niet buiten beschouwing wordt gelaten en in grote lijnen duidelijk wordt hoe dit relatief jonge land tot stand is gekomen en zich heeft ontwikkeld.

avatar van JJ_D
4,0
Biografie van een man.
Kroniek van een tijdperk.
Doorlichting van een land.
‘Reizen zonder John’ is het allemaal.

Met sprekend gemak verbindt Geert Mak het leven van John Steinbeck met diens werk, gekaderd binnen het bredere cultuur-historische landschap van de Verenigde Staten in de jaren ’60, op zijn beurt gecontextualiseerd binnen de Amerikaanse geschiedenis in zijn totaliteit – en dit op zijn beurt aangereikt met een kritische analyse van wat vandaag nog van de wereldmacht overblijft.

Nietsontziend gaat Mak doorheen pijnlijke, bloederige en liever vergeten dan gememoreerde bladzijden van het wasdom van de zelfverklaarde wereldmacht. Met eenzelfde scalpel disseceert hij Steinbecks bestaan, zijn intellectuele fouten, zijn onbetrouwbaarheid als journalist, zijn falen als vader, zijn verslaving aan amfetamines. Toch is ‘Reizen zonder John’ een prachtig portret van Steinbeck als fictieschrijver, als welverdiend Nobelprijswinnaar, en niet te vergeten als chroniqueur van zijn tijd, al heeft Mak ook aandacht voor ’s mans tekorten, zijn starre conservatisme, zijn wat gênante verhouding tot de Vietnamoorlog.

Een boek dat drie genres (biografisch, historisch, analytisch), tientallen decennia (voor, tijdens en na de jaren ’60, tot nu) en twee entiteiten (individu en samenleving) naadloos verweeft, kan nooit volledig zijn. Mak compenseert eventuele hiaten met een scherp oog voor detail, een prettig-opmerkzame stijl, een geestige toon en veel ritme.

En net zoals Mak vloeiend schrijft, zo praat Job Cohen het luisterboek feilloos aan elkaar. Hoe heet dat in de VS? Juist ja: amazing!

4*

Gast
geplaatst: vandaag om 22:10 uur

geplaatst: vandaag om 22:10 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.