Jude the Obscure - Thomas Hardy (1895)

Waarom lees ik toch boeken als Jude the Obscure? Net als het vorige boek van Thomas Hardy dat ik heb gelezen, Tess of the D’Urbervilles, is Jude the Obscure allesbehalve een boek waar je vrolijk van wordt. Dat wist ik van te voren, en toch heb ik het gelezen. Nu ik het uit heb, heb ik er zeker geen spijt van dat ik het gelezen heb, maar het is zeker een aanslag op je humeur.

Jude lijkt al vanaf het begin voorbestemd om een ellendig leven te leiden en nooit te kunnen bereiken wat hij werkelijk wil. Het wordt vrijwel onmiddellijk duidelijk dat zijn ambities veel te hoog gegrepen zijn en daarnaast ook niet begrepen worden door de mensen om Jude heen. Jude heeft een persoonlijkheid die het hem niet gemakkelijk maakt in de samenleving waarin hij opgroeit. Als hij Sue ontmoet, lijkt hij eindelijk dan toch iemand te hebben gevonden die de dingen op dezelfde manier ziet als hij. Toch bekroop me al in het stadium van hun voorzichtige vriendschap het gevoel dat het voor Jude en Sue niet goed zou aflopen. Ik verwachtte eerlijk gezegd dat Jude zou proberen zijn ongelukkige huwelijk verborgen te houden voor Sue en dat dat geheim hen uiteindelijk zou achtervolgen, maar het pakt heel anders uit.

Jude en Sue zitten beide gevangen in het keurslijf van de maatschappij, waarin geen plaats is voor hun moderne levensvisie. De manier waarop Jude en Sue met elkaar omgaan wordt door de mensen om hen heen niet begrepen. Echter is het niet (alleen) de sociale druk die hen ten onder doet gaan, het is de manier waarop zij er mee omgaan. Zolang ze zich er niets van aantrekken wat de wereld van hen denkt hebben ze genoeg aan elkaar. Het is pas na een verschrikkelijke gebeurtenis dat ze beiden de dingen anders gaan zien, en hun nieuwe visie drijft hen uit elkaar en veroordeelt hen tot een vreugdeloos leven.

Het blijft voor mij een klein raadsel waarom ik Thomas Hardy lees. Zoals ik al zei, je wordt er niet vrolijk van. Daarnaast is het taalgebruik soms best lastig te volgen als je het verhaal niet in vertaling leest. Na verloop van tijd wen je daar wel aan, en als je er goed op let zie je soms ineens hoe mooi het taalgebruik van Hardy eigenlijk is. Maar je moet er wel moeite voor doen, dus. Bovendien duurde het mijns inziens behoorlijk lang voordat het verhaal een beetje op gang kwam. Als Jude voor het eerst in Christminster komt, ziet hij in een soort visioen al de wijze mensen die hier vóór hem hebben rondgelopen – een behoorlijk lang en weinig interessant hoofdstuk. Voordat Jude Sue leert kennen, gebeurt er eigenlijk niet zo veel. Desalniettemin heb ik de laatste honderd pagina’s in hoog tempo verslonden, want dan volgen de dramatische gebeurtenissen elkaar in hoog tempo op. Misschien waren de eerste hoofdstukken gewoon een heel lange aanloop? Bovendien denk ik dat het begin van het verhaal nodig is om Jude te begrijpen en om met hem mee te voelen. Hetzelfde geldt voor Sue, die weliswaar niet de hoofdpersoon is, maar misschien wel het fascinerendste personage. Zij maakt het voor de mensen om haar heen én voor haarzelf niet gemakkelijk, en lijdt daar uiteindelijk zelf het meest onder.

Een heleboel kommer en kwel in Jude the Obscure, dus. Blijkbaar heeft Thomas Hardy een gave waardoor mensen boeken als deze toch willen lezen. Net als Tess of the D’Urbervilles is Jude the Obscure op de één of andere manier toch bijzonder mooi. Het blijft sterk in je hoofd zitten nadat je het uit hebt (voor mij is dat een kenmerk van een goed boek) en roept allerlei tegenstrijdige gevoelens in je op. Nu maar hopen dat Thomas Hardy ook een boek heeft geschreven waar je minder droevig van wordt maar dat net zo goed is als Jude the Obscure.

Onlangs het sublieme Tess of the d'Urbervilles gelezen. Ik ben nu ook zeer benieuwd naar dit boek van Hardy. Helaas alleen Engelse versies kunnen vinden. Is Jude the Obscure uberhaupt vertaald in het Nederlands?

Ik heb nog nooit een Nederlandse versie gezien, al staat hierboven wel een Nederlandse alternatieve titel. Weet niet of je Tess of the d'Urbervilles in het Engels gelezen hebt..? Dan weet je een beetje wat je kunt verwachten. Hardy's Engels is wel bovengemiddeld moeilijk maar het is de moeite waard, vind ik.

Tess heb ik in het Nederlands gelezen. Wellicht dan maar eens een poging doen om Jude in het Engels te lezen!

Dit boek - dat al heel lang met stip op 1 bovenaan mijn wensenlijst staat - verschijnt op 12 mei 2020 in Nederlandse vertaling! Mijn exemplaar is gereserveerd. Ik kan niet wachten!

Een werelds boek. Kan het niet anders zeggen. Ik moest het verplicht lezen voor Nederlands, maar ik had allesbehalve spijt: dikke aanrader.

Moest je een Engels boek lezen voor Nederlands?

Het is wel een stoelendans van covers, niet?

Er is kennelijk wat vertraging opgelopen. Het boek is pas op 18 augustus 2020 beschikbaar.

Vanwege de frontpagina-positie is Jude tegenwoordig zo obscuur niet meer.

In z’n laatste roman volgt Thomas Hardy de ontwikkeling van een jongeman die enigszins op hemzelf lijkt. Net als z’n bedenker is Jude een boekenwurm, een autodidact, een buitenbeentje dat aan z’n omgeving wil ontsnappen. Er is een contrast tussen de Latijnse citaten en het dialect van de plattelandsbevolking. Het boerenleven komt er bekaaid van af, bijvoorbeeld wanneer Jude raven moeten verschrikken met een ratel, of wanneer hij een varken moet slachten.

Christminster is Hardy’s versie van Oxford. In de ogen van de jonge Jude is de universiteitsstad het Nieuwe Jeruzalem. Geesten van overleden geleerden dolen er rond. Wegens z’n onbeduidende, obscure afkomst zal hij er nooit als student binnen raken, maar wel als restaurateur. Hardy, zelf een architect, heeft veel aandacht voor de historische gebouwen.

Arabella lijkt op de bijbelse Delilah, al snijdt ze niet Samsons haar af, maar legt ze haar eigen pruik af tijdens de huwelijksnacht. Jude en Sue zijn allebei in de val gelokt. Hun spirituele band overstijgt elke juridische verbintenis.

Het is Hardy's meest pessimistische en meest controversiele boek. Hij stelt het huwelijk niet voor als een goddelijke verbintenis, maar als een kunstmatige, kleinburgerlijke conventie. Dat strookte niet met de victoriaanse opvatting. Critici noemden het een immoreel boek en een bisschop verbrandde het. Mogelijk is het daarom dat Thomas Hardy hierna nooit nog een roman zou schrijven.