
La Grande Peur dans la Montagne - Charles-Ferdinand Ramuz (1926)
Alternatieve titel: De Grote Angst in de Bergen
Frans
Psychologisch / Streek/Familie
269 pagina's
Eerste druk: Grasset,
Parijs (Frankrijk)
Een groep jonge herders leidt de kuddes voor de zomermaanden naar een hooggelegen alpenweide waar zich twintig jaar voordien raadselachtige sterfgevallen hebben voorgedaan. Volgens de oudere generatie dorpelingen is die weide vervloekt. Wanneer de koeien besmet blijken met mond- en klauwzeer, ‘de ziekte’, worden vee en herders in quarantaine geplaatst. Volgens de ouderen hebben de jongeren het onheil over zich afgeroepen door de geheime wetten van de berg te tarten. De van hun medemensen afgezonderde herders verliezen gaandeweg hun menselijkheid: ze spreken niet meer, melken het vee niet meer, steken het vuur niet langer aan; zieke en dode dieren liggen her en der verspreid zonder te worden verzorgd of begraven. ‘De ziekte’ is de eerste ramp in een hele reeks...


Charles-Ferdinand Ramuz, ‘De grote angst in de bergen’ (fragment) – Hof/Haan - hofhaan.nl
Een artikel uit 2006 van Rokus Hofstede:
https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/angst-voor-wrede-woeste-bergen~b36718e0/

Schwob leest u door het jaar


...maar alles wat ik er over te zeggen heb staat beter verwoord in het nawoord van Rokus Hofstede, dat ik het zo'n prachtige roman vind komt mede door de vertaling van Hofstede:
Slechte vertalingen mogen dan nog altijd een 'schenkend euvel' zijn, goed vertalen is nog altijd makkelijker gezegd dan gedaan. Want hoe doe je dat, goed vertalen, als niet 'wat' maar het 'hoe' de eigenlijke waarde van een tekst uitmaakt?
Ik las hiervoor De woestijn van de tartaren van Dino Buzzati. Buzzati schreef als een schilder. Hij bekeek alles vanuit één standpunt, de vlakte van de woestijn door ramen omkadert, muren waar het zonlicht op schijnt dat zich langzaam verplaatst, verglijdende tijd. De stijl van Ramuz daarentegen is veel beweeglijker en is eerder filmisch te noemen. Hofstede zegt er dit over:
Hij monteert zijn materiaal zodanig dat het perspectief verschuift en dat scènes, bewegingen en gebeurtenissen in elkaar over gaan, bijvoorbeeld wanneer het vertelstandpunt nu eens samenvalt met de blik van een personage, dan weer met die van een anonieme getuige, en zich daarna verwijdert om dezelfde scéne van grote afstand of grote hoogte te volgen.
En dat nog voor de uitvinding van de drone met camera! (dezelfde "techniek" zal later toegepast worden door Jean Carrière in De sperwer van Maheux)
Wanneer de mannen op de hoog gelegen alpenweide aankomen, dan sta je als lezer a.h.w. op die weide en zie je de mannen verschijnen. Dit heeft een geweldig suggestieve werking, het is alsof je ze opwacht:
Dan leggen ze nog een flink stuk weg af, winnen zigzaggend nog meer hoogte, bereiken de top van die laatste hindernis - en zo zijn ze halverwege de ochtend op de rand van de laatste trede aanbeland, je ziet ze erachter vandaan tevoorschijn komen, eerst hun hoed en hun hoofd, dan ook hun schouders.
Eenmaal daar gearriveerd op de alm en in de berghut begint het met de ellende...
Ik ben erg enthousiast over deze roman en spreek dan ook de hoop uit dat er nog meer vertalingen van Ramuz werk gaan verschijnen. Maar ja veel belangstelling zal er wel niet voor zijn vrees ik, zelfs echte boekenliefhebbers zoals die er zijn op deze site weet het nauwelijks te bereiken (of ben ik te voorbarig) en het zal zeker niet in de top-5 van Bruna komen.
Maar ja veel belangstelling zal er wel niet voor zijn vrees ik, zelfs echte boekenliefhebbers zoals die er zijn op deze site weet het nauwelijks te bereiken (of ben ik te voorbarig) [...]
Voorbarig, zeker. Het boek staat in elk geval op mijn radar. In het voorjaar viste ik helaas achter het net met betrekking tot een recensie-exemplaar, maar ik zal mijn bibliotheek achter de vodden zitten.
Het boek sprak me meteen aan. De woestijn van de tartaren vond ik ook adembenemend mooi dus ik denk dat deze een schot in de roos gaat zijn.
Er zijn wel ‘ergens’ vijf exemplaren in bibliotheken maar nu in ieder geval (nog?) niet (digitaal) te reserveren.

Ik ben nog zo iemand die boeken koopt. Maar voor wie niet kan wachten kan ik De sperwer van Maheux van Jean Carriére aanraden...minstens zo mooi.

Literair Nederland: De natuur in verweer
Dit is de openingsalinea:
Eens in de zoveel jaar duikt er een literaire parel op in het Nederlands die tot dan toe raadselachtig onder de radar bleef. Bekende voorbeelden zijn 'Gloed' (van Sándor Márai) en 'Stoner' (John Williams), waarvan prompt tientallen herdrukken verschenen. Het zou mooi en terecht zijn als het ook zover komt met 'De grote angst in de bergen', een boek uit 1926 dat dit voorjaar voor het eerst in vertaling verscheen bij Van Oorschot. Weinigen slaagden er zo goed in om de Alpenwereld levensecht op papier te krijgen als hier de Zwitserse schrijver Charles-Ferdinand Ramuz.

Ik kan me alleen niet voorstellen dat het een groot publiek gaat bereiken, zoals bij Gloed en Stoner. Een vergelijkbare roman, zoals De sperwer van Maheux (ik noem het nog maar een keertje) is nauwelijks verkoopbaar.
Afgelopen maand is de vierde druk uitgekomen. Het is nog geen Stoner met z'n 200 stemmen, dus kom op mensen, lees dit. Of geef het cadeau aan die kennis/vriend/familielid die wel eens in de Alpen komt.

Afgelopen maand is de vierde druk uitgekomen. Het is nog geen Stoner met z'n 200 stemmen, dus kom op mensen, lees dit. Of geef het cadeau aan die kennis/vriend/familielid die wel eens in de Alpen komt.
Ik vorder traag maar gestaag en het is heel erg goed!
Aan de ene kant is zijn beschrijving van de Alpen overdonderend, nog nooit zo een mooie en “levende” landschapsbeschrijving gelezen. Datzelfde levende landschap vernietigt dan als een duistere kracht iedereen die…, ja, die wat? Hebben al die slachtoffers iets verkeerds gedaan? Waarom mochten ze niet naar die ene alp? Je zou het als een soort van noodlot kunnen zien?
Het is een meesterlijk boek, maar de schrijver laat voor mij wat teveel vragen over. Ik ben een liefhebber van de bergen en zijn beschrijvingen van die prachtige natuur zijn dus aan mij goed besteed, maar zoveel van die schoonheid vertraagt het verhaal dan weer. En ja, de natuur is een oerkracht, maar die mengeling van irrationaliteit en realisme blijft me teveel in het vage.
Fascinerende vertelstijl. Om van te watertanden. Heerlijk gedweep met verschillende perspectieven, herhalingen en opsommingen, en tijdsprongen in één enkele zin. In het Frans zal het ongetwijfeld nog grotesker zijn door herkenbaardere verschillen in werkwoordspelling.
En dat alles verpakt met veel mystiek, mysterie, waanzin en plattelands(non)idylle.