Grip - Stephan Enter (2011)

één van de 5 genomineerden voor de gouden boekenuil 2012.

En terecht!!!

In 'Grip' volgen we drie bevriende bergklimmers. Eerst zwierven de drie rond in het noorden van Noorwegen en raakten ze elk op hun eigen manier in de ban van een vrouw, Lotte. Tijdens die zwerftocht gaat er iets mis. Twintig jaar later is de sfeer tussen de vrienden een stuk minder goed maar toch is er een reunie gepland. Twee van de drie vrienden reizen daarom anno 2007 van Brussel Zuid, per trein, naar het huis van de twee anderen in Swansea, Wales. Het voorbijrazende landschap wordt werkelijk bloedmooi beschreven. Deze treinreis wordt doorspekt met flash backs van het gebeuren en de menselijke verhoudingen in Noorwegen, (mondjesmaat verneem je de ware toedracht) en een interessante discussie over onsterfelijkheid. Grip moet het niet zozeer hebben van het verhaal maar wel van de poëtische schrijfstijl, rake beschouwingen en de sublieme verwerking van details …

Op een zonnige straathoek met vakwerkerkhuizen knipoogde een knalrode Doctor-who telefooncel met zijn spiegelende ruitjes, op al die oude daken prijkte een komische wirwar van schoorstenen en takken van een alleenstaande eik vlak langs het spoor hielden een roze ballon gevangen

Hoor hier ook goede verhalen over.

Dit schreef bijvoorbeeld Arjen Fortuin in het NRC:


Bron

Gaat bij mij op de lijst!

Ja, schijnt erg mooi te zijn, vreemd dat het niet genomineerd is voor de Libris- of Ako-prijs.

Ik zou het voor geen enkele prijs genomineerd hebben

"...het geluid van een scheepshoorn; één stoot - een iel benepen geluid als de scheet van een dinosaurus."

"De trein trok op en schokschouderde langs een veld."

Een iel benepen geluid als de scheet van een dinosaurus? Dan denk je toch eerder aan de scheet van een wasbeer, pekinees of lama (om maar een paar voorbeelden te noemen). Afgezien daarvan vind ik schrijvers die het van scheten moeten hebben bij voorbaat niet boeiend. Beetje te plat naar mijn smaak. En kan een trein trouwens langs een heel veld schokschouderen? Is toch meestal alleen de eerste meters, als hij net het station verlaat?

Dat ligt natuurlijk aan de grootte van het veld. Ik denk zelf bijvoorbeeld aan een aardappelveldje met een breedte van zo'n 70 meter bij deze zin en vindt het derhalve een erg aardig beeld.

Het volledige citaat dan maar:
(er is zojuist gestopt in het station)

"De trein trok zich weer op gang en schokschouderde langs een frisgroen rugbyveld, langs een kerkhof met door klimop scheefgetrokken stenen kruisen."

Na de kruisen houdt de zin abrupt op. Een rugbyveld is 100 x 70 meter. Op google maps heb ik in het betreffende plaatsje, Neath, in Wales, geen rugbyveld in de buurt van het station gevonden maar wel een dubbel voetbalveld. Geen kerkhof, dus ik weet niet hoe groot dat is.

Ik kan me voorstellen dat er mensen zijn die voor dit geconstrueerde plot vallen. De geforceerde symboliek zal ook menigeen aanspreken.
Helaas stond de puberale schrijfstijl van het eerste deel me meteen al tegen en de kreupele vergelijkingen hielpen niet. De als belangrijk gepresenteerde reddingsactie op de Lofoten krijgt geen betekenis. De beslissingen zijn voor dat incident al genomen.
Het gaat over vriendschap tussen mannen. De vrouw komt niet aan het woord, ze blijft object.

Het voldoet wel aan de door mij verafschuwde uitdrukking: het leest lekker weg.

Aha, dan zal dat van die dinosaurier ook wel niet kloppen, blijkt toch een wasbeer te zijn geweest?

Wat klopte er dan niet? Ik had het alleen ingekort.
Ik zal voortaan alles dus maar letterlijk en volledig citeren:

"Vanuit de haven kwam het geluid van een scheepshoorn; één stoot - een iel benepen geluid als de scheet van een dinosaurus."

Ik weet niet of de schrijver zelf gezien heeft hoe groot die dinosaurus was en of hij hem geluid heeft horen maken.

nou, nou...dat van die dinosaurus herriner ik me niet meer. Kan zijn , het is beeldend geschreven, ik hield er wel van, en wat het plot betreft, geconstrueerd, nee voor mij niet, er is geen plot vind ik...
Ik ga ook niet akkoord met het feit van 'puberaal' geschreven vod': nee echt niet, ik vond het mooi

Ik vond toch wel dat er gesuggereerd werd dat er heel wat aan de hand was met de reddingsactie op de Lofoten. Dat lijkt me de belofte van een plot, al werd die niet uitgewerkt. De zinnen van het eerste deel vond ik bijna kinderlijk, maar zeker geen vod. Later werd dat beter, maar toen kwam het al niet meer goed tussen het boek en mij.
Misschien was ik te streng; ik heb het wel met plezier gelezen.

Niets mis met streng zijn, en zeker ook niets mis met een gevecht tussen lezer en schrijver
Ik heb dat ook, als het niet klikt dan klikt het niet, nietwaar. Er zijn hier geen feromonen in het spel, maar op een zekere hoogte ook wel, je kan geen 'voeling' hebben met een boek, gewoon omdat het niet gaat, een of andere 'aversie' speelt parten. Enne, pythya, ik vind hetgeen je zegt grappig, en ook juist, en ik snap het wel

@Pythia: fictie?

Stilistisch van zeer hoog niveau. Verhaal kabbelt wat voort zonder een noot te kraken. Het personage Vincent wordt haast karikaturaal. Heb vooral van Martin (in de bus) genoten.

3 sterren.

Aanvulling: het (ontbreken van een) plot haalt het cijfer dus erg omlaag.

Dit is ook waar ik me het meest in stoorde bij 'Grip'. Het boek is bij vlagen prachtig geschreven - inderdaad, zoals hierboven aangegeven, bij vlagen ook wel erg gezocht of zelfs krom, maar Enter heeft een fijnzinnige pen en durft die ook voluit te gebruiken - en er zitten veel interessante gedachten in, die weliswaar soms tegen het clichématige aanzitten maar toch bijna altijd iets fris houden, alleen: waar gaat het boek nou uiteindelijk over, heen, wat gebeurt er? Ja, er is een vriendschap, drie jongens met veel spreekwoordelijke bagage, met andere perspectieven op een gemeenschappelijk verleden, maar dat voelt toch meer aan als het uitgangspunt - terwijl het hier uiteindelijk het hele verhaal vormt. In 'Grip' kreeg ik daardoor een beetje een onbevredigd gevoel. Er wordt van alles opgebouwd en gesuggereerd, maar het echt grootse drama ontbreekt, of eigenlijk: dat moet nog komen. Ook na de laatste zin van de roman, de belangrijkste clashes zullen dan nog volgen.

Onberispelijke roman, zelfs zo onberispelijk dat ik me maar moeilijk voor kan stellen dat je hier als fervent lezer veel kritiek op kan hebben.

Een geconstrueerd plot zegt de één, het ontbreken van een plot, treurt de ander. Maar jongens toch; Grip is een roman die opgebouwd is vanuit en rond de personages. Zoals het hoort, zou ik haast zeggen. Vier oude vrienden, waarvan we er drie volgen in hun gedachten, reflecterend op zichzelf, hun leven en die ene centrale figuur, die zelf ongrijpbaar blijft. Verheven zelfs wellicht (of is ze dat toch niet, is dat beeld slechts een hersenschim; de lezer weet het net zomin als de zoekende drie mannen).

Alle drie personages overtuigen. In elk deel zitten beklijvende passages. Denk aan de gedachten die Martin wijdt aan zijn dochtertje. Of de val van Lotte vanuit het perspectief van Paul, zo fysiek beschreven dat het als het ware op je netvlies gebrand staat.
En dan komen we meteen op de stijl. Ook op kritiek vergast hier. Ik vond het mooi. Natuurlijk, revolutionair is het niet, en Stephan Enters pen struikelt zoals die van iedereen wel eens over een minder geslaagd beeld, maar door de bank genomen is Grip toch gewoon (bijzonder) goed geschreven. Niet in de laatste plaats door de klim- en natuurmetaforen.

Tsja, ik val hier wel voor. Het helpt misschien dat ik wat met alpiene wandelen heb, maar dat is eigenlijk niet eens nodig, als je maar van romans houdt. Het enige wat men Stephan Enter mijns inziens zou kunnen verwijten is dat Grip niet werkelijk groots is, geen tijdloos meesterwerk, en dat het dat ook niet poogt te zijn, maar van mij mogen ze nog honderd jaar van dit soort romans blijven schrijven. Ik zal ze blijven lezen.

Stephan Enter schrijft niet makkelijk, maar ik vind het deze keer wel mooi om te lezen. De spanning wordt heel langzaam opgebouwd naarmate de vrienden dichter bij elkaar komen. Tijdens het reizen komen herinneringen boven aan belangrijke gebeurtenissen in Noorwegen.

Grip – Stephan Enter | Lalagè leest - lalageleest.wordpress.com

Aardig gecomponeerd, drie hoofdpersonen hebben zo hun eigen, al dan niet compleet of juist vertekend beeld over een periode waarbij ook de vierde, vrouwelijke, hoofdpersoon was betrokken. Af en toe rake observaties, maar ook soms de plank mis slaand. Het boek komt ondanks de beperkte omvang van 183 blz toch bij vlagen onnodig traag over. Van de uitgebreide, poëtische omschrijvingen van de omgeving in Noorwegen en Wales moet je houden, of je doet het niet. Van mij had dit wel minder, en met minder vergezochte vergelijkingen gemogen. Maar ik ben dan ook geen poëet. Goed boek, zit wel wat in om over na te denken of om over te discussiëren, maar geen meesterwerk.