Traumfährte: Neue Erzählungen und Märchen - Hermann Hesse (1945)

In deze bundel staat ook het korte verhaaltje Edmund dat Hesse in 1930 schreef en in 1934 werd gepubliceerd:

Het korte verhaal schetst eerst de naoorlogse situatie waarin alle zekerheden, moraal en religie alsmede het geloof in wetenschap (verzamelen, vergelijken etc), techniek en analyse waren verdwenen ten gunste van een geestelijke vermoeidheid en scepsis maar daarmee ook een verlangen naar de levenskracht van oude religies. In die context is de student godsdienstwetenschap Edmund met zijn professor bezig met het vertalen van een oude Indiase tantra over het genezen van een zieke ziel: waar de professor op de oude wijze de tekst slechts tekstueel en historisch analyseert, zoekt de student op de nieuwe wijze de magische kracht ervan. Als hij dan begrijpt dat de professor met zijn benadering de ziel ziek maakt, volgt hij de tantra dat erin resulteert dat hij de professor vermoordt. Hij voelt zich dan vrij en vol levenskracht (“zag de wereld en het leven zich onbegrensd voor hem openen” (p.525)): de magie van de tantra werkt nog steeds! Het is aldus een aardig verhaaltje dat echter vooral imponeert door de accurate beschrijving van de moderne uitgebluste cultuur in reactie waarvan mensen als Edmund op zoek zijn naar restauratie van oude, magische krachten die het leven revitaliseren (en welke voor Hesse typerende zoektocht naar spirituele regeneratie door middel van Indiase mystiek later zou resoneren bij onder meer hippies en aanhangers van new age).

Terzijde: de vernietiging van de oude maatschappij en zekerheden en de resulterende chaos en desintegratie van de maatschappij na de Eerste Wereldoorlog – waarin velen niet alleen monetair maar ook moreel-cultureel een inflatie (ontwaarding) zagen die Duitsland de afgrond instortte – met grote onzekerheid over wat er voor in de plaats zou gaan komen alsmede een hang naar mystieke heling lijkt een vast thema van alle grote Duitse schrijvers in het interbellum (niet in de laatste plaats van hèt boek van het interbellum, Robert Musils Der Mann ohne Eigenschaften) en in welke pessimistisch levensgevoel Oswald Spenglers geschiedfilosofische opus magnum Der Untergang des Abendlandes (waarin Spengler ook de vraag wat er zou gaan komen oploste) sterk resoneerde. Wat dat betreft is de zin "''Traumfähre'' draagt duidelijk het merk van Hesses euforische stemming dat de oorlog voorbij is" hierboven wat mysterieus. Welke oorlog is voorbij? Het jaartal van uitgave, 1945, suggereert de Tweede Wereldoorlog maar zoals gezegd is het verhaal Edmund ouder en gaat die juist over de vermoeidheid na de Eerste Wereldoorlog. Of was alleen Hesse euforisch omdat hij meende in de Indiase mystiek de oplossing te hebben gevonden?