menu

De Ritselaars van Havana: Cuba - Edwin Koopman (2005)

mijn stem
4,50 (1)
1 stem

Nederlands
Reis / Politiek

250 pagina's
Eerste druk: Podium, Amsterdam (Nederland)

Cuba een tropische vakantieparadijs? Op Cuba is de geheime dienst doorgedrongen tot in elke vezel van de maatschappij. Angst en onderling wantrouwen regeren. De Cubanen scharrelen naar voedsel, pogen het land te ontvluchten en applaudiseren gedwongen mee voor de restanten van een eens zo veelbelovende Revolutie. het wachten is op de dood van Fidel Castro. ''De ritselaars van Havana'' is ook het persoonlijke verhaal van journalist Edwin Koopman. Hij gaat naar Cuba om bekende dissidenten te interviewen. Gaandeweg raakt hij verstrikt in een web van geheimzinnige ontmoetingen en zijn eigen paranoia. Dan wordt hij opgepakt.

zoeken in:
avatar van Raspoetin
4,5
‘In Cuba zijn we allemaal ritselaars en prostituees’

In het boek De ritselaars van Havana van journalist Edwin Koopman (correspondent van onder meer Trouw, VPRO-radio en de Wereldomroep) wordt een meer dan boeiend beeld van Cuba gecreëerd dat zucht onder de halsstarrigheid van een leider en een revolutie die het land en haar bevolking al decennia lang in een wurggreep houden. De Cubaanse bevolking telt de dagen af totdat hun leider Fidel Castro eindelijk het loodje legt. De ritselaars van Havana is een vlot geschreven en persoonlijk boek en toont Cuba als de DDR van het westelijk halfrond, waarin de Golf van Mexico de Berlijnse Muur is en de geheime dienst CDR (Comité para la Defensa de la Revolución, Comité voor de Verdediging van de Revolutie) net als de Stasi tot de nerven van de samenleving is doordrongen. Het boek is een verslag van zes reizen tussen 1993 en 2004.

Desinformatie
Eén van de redenen dat het regime van Fidel Castro zo lang in het zadel blijft in Cuba is de totale verspreiding van ‘desinformatie’. De partijkrant de Granma (volgens cynici is het communistische dagblad nergens goed voor, behalve de datum) de nationale televisiejournaals en de staatsradiozenders worden bewust gebruikt om de Cubaanse bevolking onwetend te houden. De nieuwsmedia melden alleen wat goed is voor de Revolutie en filteren het slechte nieuws. Goed nieuws uit bevriende communistische naties zoals China en slecht nieuws uit landen die het communistische kamp hebben verlaten zoals de voormalige Oostbloklanden. Het gevolg van het verspreiden van desinformatie (lees censuur) is een verwrongen wereldbeeld, zo is het begrip oppositie onbekend en denken sommige Cubanen dat vóór de invoering van de euro iedereen ter wereld in dollars betaalde.
Alternatieve media worden onbereikbaar gemaakt door met name de lage lonen waardoor bijvoorbeeld de Spaanse krant El País onbetaalbaar voor de gewone Cubaan is. Het internet is alleen toegankelijk voor hoge functionarissen van de Communistische Partij. Het enige betaalbare alternatief zijn internationale radiozenders zoals de Cubaanse dissidentenzender Radio Martí vanuit Miami in de Verenigde Staten en de Spaanse uitzendingen van de Nederlandse Wereldomroep. Een bijkomstigheid is dat beide radiostations op de lange golf te beluisteren zijn op oude radio´s, want in heel Cuba zijn geen kortegolfradio’s te koop.


De zwarte markt
Door het wegvallen van de economische steun aan Cuba na de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1992 raakte Cuba in de jaren ‘90 in een zware economische crisis. Dit leidde tot sociale onrusten en een massale uittocht van bootvluchtelingen. Castro opende hierop de Cubaanse markt voor buitenlands kapitaal van met name Europa en Canada dat voornamelijk wordt geïnvesteerd in de bloeiende toeristenindustrie die de Cubaanse staat veel dollars oplevert. Tot 1994 was het voor de gewone Cubanen verboden om dollars in bezit te hebben en om spullen te kopen in de dollarwinkels. Intussen proberen ze op allerlei sluikse wijze de buitenlandse toeristen hun dollars afhandig te maken door middel van ritselen of aftroggelen en het verlenen van seksuele pleziertjes door jineteras. ‘In Cuba zijn we allemaal ritselaars en prostituees,’ laat de dissident journalist en dichter Raúl Rivero optekenen als commentaar hierop.
De handelsblokkade die de Verenigde Staten heeft opgeworpen tegen Cuba (in Amerika steevast handelsembargo genoemd) geeft het regime in Cuba het legitieme recht om haar beleid steevast te blijven uitvoeren. Immers is de armoede en alle ellende die Cuba ondergaat de schuld van el puto bloqueo van de Amerikanen. De blokkade is voor Fidel Castro dus een politieke rechtvaardiging voor het aanblijven van zijn regime waarmee hij niet meer zonder kan.
De zwarte markt is de enige reden waarom de Cubaanse samenleving nog leeft. Door de hongerlonen worden de Cubanen gedwongen om de wet te overtreden door het plegen van diefstal en inkopen te doen op de zwarte markt. Vervolgens heeft de staat altijd een reden klaar om hen te arresteren door de overtreding uit een strikt gedocumenteerd archief te plukken. Anders kan de staat altijd iemand oppakken wegens de vage aanklacht peligrosidad oftewel ‘een gevaar voor de staat’. Door overtredingen te verhullen is door zich als een goed revolutionair te gedragen en bij elke politieke manifestatie die in dienst staat van de Revolutie op te draven.


Dissidenten
Edwin Koopman interviewt in De ritselaars van Havana Cubanen van verschillende achtergronden, maar komt er terloops achter dat zomaar iemand op zijn woord vertrouwen alles behalve vanzelfsprekend is in Cuba. Dissidenten en verklikkers van de staat lopen door elkaar heen en op den duur komt Koopman erachter dat hij als buitenlands journalist geen uitgesproken uitzonderingspositie geniet. De geheime dienst in Cuba vormt de hoeksteen van de Cubaanse samenleving en houdt van iedereen een dossier bij door middel van het afluisteren van telefoons, verplichte melding van je bevindingen, infiltratie en aanhoudingen. Na de zoektocht naar een bekend dissident wordt op den duur ook Edwin Koopman opgepakt en verandert het vredig lijkende vakantie eiland voor hem in een Kafkaiaanse roman.
Edwin Koopman beschrijft tot vaak in detail de soms wel surrealistische wereld waarin Cuba zich bevindt. De grote tegenstellingen van het land zoals de toegang tot gratis onderwijs en medicatie, het hoge alfabetisme, tegenover het verbieden van literatuur (zoals Animal Farm van George Orwell), de schrijnende armoede, de schending van mensenrechten, de overvolle gevangenissen en heropvoedingskampen met politieke en gewetensgevangenen. Een mooie ervaring van Koopman is wanneer hij gebruik maakt van het openbaar vervoer in Havana, die namelijk bestaat uit oude stadsbussen uit Rotterdam en Amsterdam, compleet met de Nederlandse bushaltes en “Wilt U zitten? Ik kan staan” stickers. De Nederlandse bussen worden steevast hornos oftewel ovens genoemd, omdat ze niet berekend zijn op de Cubaanse tropische hitte.

Gast
geplaatst: vandaag om 20:37 uur

geplaatst: vandaag om 20:37 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.