menu

The Sense of an Ending - Julian Barnes (2011)

Alternatieve titel: Alsof Het Voorbij Is

mijn stem
3,69 (88)
88 stemmen

Engels
Psychologisch

150 pagina's
Eerste druk: Jonathan Cape, Londen (Verenigd Koninkrijk)

De tijd heeft Tony Webster ingehaald: ineens is hij een man van middelbare leeftijd, die met weemoed terugkijkt op zijn schooljaren. Hij heeft vriendschappen, een carrière en een huwelijk gehad, een best makkelijke scheiding. Hij heeft zeker nooit geprobeerd iemand pijn te doen. Maar het geheugen is niet perfect. Het kan altijd verrassen, zoals een brief van een advocaat zal bewijzen.

zoeken in:
avatar van dutch2.0
4,0
Als de titel al niet was vergeven, zou francofiel Barnes dit boek best A la recherche du temps perdu kunnen noemen. Zoals ieder mens, heeft hoofdpersoon Tony Webster voor zichzelf een levensgeschiedenis verzonnen, een chronologie met gebeurtenissen, liefdes, leven en dood. Maar het geheugen waarmee hij dit leven reconstrueert blijkt toch niet helemaal betrouwbaar. Een dagboek duikt op, een brief en een voormalige geliefde. En dan blijkt dat de levensgeschiedenis die in het eerste deel van The Sense of an Ending wordt verhaald, niet helemaal klopt. Dus gaat Tony op zoek naar de verloren tijd.

Het levert een diepdroevig verhaal op, zonder de voor Barnes zo herkenbare humor. Het verhaal begint duister en trekt daarna steeds zwarter weg. Zonder dat het allemaal sentimenteel of gekunsteld droevig wordt.

Maar meeslepend is het wel, en Barnes weet ook weer iets relevants te melden over tijd, geheugen en de onuitroeibare neiging van de mens om zijn leven als een verhaal te zien. Beter nog, om alleen zijn eigen versie van zijn levensverhaal te erkennen, want wie weet nou beter wat er al die jaren gebeurd is? Dit boek geeft een antwoord, en dat is niet een antwoord waar je echt blij van wordt. Maar dat word je gelukkig wel van dit boek. Niet Barnes' beste, maar nog altijd zeer de moeite waard.

avatar van eRCee
3,0
Het geheugen is als een hond die gaat liggen waar hij wil, schreef Cees Nooteboom. Dat principe gebruikt Julian Barnes ook in The sense of an ending: een spel van de herinnering, met al z'n nukken en hiaten. De hoofdpersoon reconstrueert doorheen het gehele boek een jeugdliefde, die welbeschouwt niet veel voorstelde, en doet ondertussen een 12-jarig huwelijk inclusief geboorte van zijn enig kind en de (onvermijdelijke) scheiding af in één alinea. Dat is leuk gedaan. Desondanks blijft het boek voor mij een beetje steken in het concept, en dat komt denk ik doordat de gebeurtenissen waarnaar wordt teruggegrepen niet zo interessant zijn. Daarnaast is de interospectie van ik-persoon Tony Webster niet diepgaand genoeg, dat wil zeggen, niet analytisch genoeg. Als je de laatste bladzijde hebt omgeslagen krijg je niet alleen het gevoel dat het voorbij is, maar ook dat het boek niet veel verder komt dan de middelmatigheid van het personage dat het beschrijft. Niet slecht, zeker niet, maar ik heb beter gelezen van Barnes.

avatar van Donkerwoud
3,5
Vroeger was voor de man alles beter. Of niet?

In exact 150 pagina's laat Julian Barnes (valse) herinneringen aan een mensenleven voorbij glijden. Hoofdpersonage Tony lijdt aan de oudemannenkwaal dat de intensiteit van zijn levendige jeugdherinneringen los gezongen zijn van de weerbarstige realiteit. Zo voelt het voor hem volstrekt logisch dat kwajongensstreken in een schoolklas en een onbevredigend geëindigde kalverliefde, meer indruk op hem maken dan twaalf jaar huwelijk en de geboorte van een kind. Dan krijgt de weemoedige oude zak een bericht dat gekoppeld is aan die vormende jeugdjaren. Opeens gaat zijn nostalgisch gekleurde perceptie barstjes en ongerijmdheden vertonen. De enige die de verlossende antwoorden heeft, is zijn vroegere vlam Veronica, maar die heeft een pijnlijke band met hetzelfde verleden dat hij tracht te ontrafelen.

'The Sense of an Ending’ (2010) is een toonbeeld van puur vakmanschap. Het roept filosofische overpeinzingen op of onze 'oudere zelf' nog rekenschap af moet leggen over de keuzes en daden van onze 'jongere zelf'. Is iemand op leeftijd dezelfde persoon als de opgroeiende mens waar hij/zij uit voortgekomen is? Kunnen we onszelf 'echt' kennen, of is de persoon die we vroeger waren alleen nog te kennen via de nostalgische blik waarmee we gebeurtenissen accentueren, vervormen, anders invullen of dingen verdrukken die te pijnlijk zijn om van onszelf te accepteren? 'The Sense of an Ending' als de breuk tussen onze jongere zelf tegenover de oudere zelf die altijd maar vanuit een nostalgisch gekleurd filter terug kan kijken.

Daarnaast is het een fijne maatschappijkritische blik op het nostalgische weemoed naar een tijdsgeest die in ons culturele geheugen resoneert als ‘The groovy sixties’. Die esthetisch plezante tijd van mannen in maatpakken (á la Mad Men) die kerkelijke geboden achter zich laten voor seksuele revolutie en emancipatie. 'The Sense of an Ending' als de huidige tendens om The sixties te romantiseren als een kantelpunt in de 20e-eeuwse geschiedenis, terwijl het seksistische juk van ouderwetse zeden en gewoonten nog immer haar duistere schaduw wierp over hoe verschillende geslachten met elkaar omsprongen. Achter de façade van een nieuw ontstaan wereldbeeld bestond nog immer een maatschappij waarbinnen ongehuwde zwangerschap en vrije seksualiteit gedomineerd werden door een puriteins verlangen om christelijke waarden erdoor te drukken. Een kant die we maar al te graag 'vergeten' omwille van de romantische gevoelens die The Stones, The Beatles en andere cultuuruitingen bij ons oproepen.

De roman riep bij mij parallellen op met 'On Chesil Beach' (2007) van Ian McEwan. Een contemporaine reflectie op seksualiteit tussen mannen en vrouwen in de jaren zestig als iets waar er een idee begon te ontstaan van vrijheid en gelijkheid tussen de seksen, maar waar ouderwetse zeden en normen nog immer van grote invloed waren op hoe geslachten en genders geordend waren binnen keurige maatschappelijke normen. In deze roman zijn het de vrouwelijke stemmen die nog altijd gesmoord worden door mannelijk hoofdpersonage Tony in zijn onvermogen om ze te begrijpen. Zo we geneigd zijn de jaren zestig te plaatsen als het moment waarop emancipatoir bewustzijn haar intrede deed in ons collectieve denken; zo laat Barnes zien dat de geschiedenis zijn hiaten en tegenstrijdigheden heeft, dat veel verloren is gegaan in de romantisering van het tijdvak. Dat de jaren zestig misschien nog niet zo'n einde heeft betekend voor seksisme, gender ongelijkheid als het in de populaire beschouwingen toegedicht wordt.

Tony is een nostalgische oude zak die het niet lukt om de vrouwen in zijn leven (zowel jeugdliefde Veronica als zijn uiteindelijke vrouw Margaret) los te zien van zijn eenzijdige blik. De tijd is veranderd sinds zijn noodlottige jeugdliefde tot een einde is gekomen, maar nog altijd worstelt hij met een onvermogen om te begrijpen wat de vrouwen in zijn leven bezighoudt (en hield). Het zaadje voor emancipatie is gelegd, maar de aanzet daartoe wordt nog bemoeilijkt door een nostalgisch verlangen naar een tijd waarin men heden ten dage met enige romantiserende verheerlijking op terugkijkt.

avatar van Remco
2,5
In ‘Sense of an ending’, ‘Alsof het voorbij is’ schrijft Barnes over het leven en vooral de herinneringen van Tony. Het boek is verdeeld in twee delen, het verleden en het heden. De herinneringen van Tony zijn gekleurd en vervormd. Stroken zijn herinneringen met ‘de waarheid’? Hoewel Barnes de Man Booker Price ontving voor dit werk en het concept me aanspreekt, stelt de uitvoering mij iets teleur! De karakters blijven vlak, de hoofdpersoon incluis! Geen straf om te lezen maar wat mij betreft geen hemelverheffende literatuur!

4,0
Knap geconstrueerde, relatief korte (altijd fijn!) roman waarin de oudere hoofdpersoon geconfronteerd wordt met zijn verleden en de feilbaarheid van het menselijk geheugen. Is wat wij ons herinneren waar? Is wat wij uit enkele feiten denken af te leiden waar? De laatste pagina's met een soort van oplossing ontploffen zowat onder de ogen van de lezer.

Gast
geplaatst: vandaag om 01:42 uur

geplaatst: vandaag om 01:42 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.