Ziqaq al-Midaq - Nagieb Mahfoez (1947)

Was enigszins huiverig dat ik hem niet meer zo goed kon waarderen als voorheen maar niets is minder waar. Wat mij betreft een van de grotere schrijvers van de 20e eeuw.

Mooi hoe Mahfouz van zijn lezer ook maar een nieuwsgierige roddeltante maakt die steeds op zoek gaat naar de nieuwste roddels en achterklap. Daarom ook worden veel dramatische gebeurtenissen alleen maar verteld door karakters die erbij waren of er een mening over hebben. Het legt de ziekelijke behoefte bloot van mensen om zich te moeten bemoeien met de levens van anderen en daar vervolgens een moreel oordeel aan koppelen. In dat opzicht ontstaat er een beklemmend gevoel van een wereld waarin niemand werkelijk vrij kan zijn. De enigen die zich daar enigszins aan kunnen onttrekken zijn de kleurrijke figuren uit de onderlaag van de bevolking, maar ook zij zullen nooit helemaal aan de klauwen van het noodlot kunnen ontsnappen.

Wat het boek zo leuk maakt is dat het nooit helemaal duidelijk wordt of het hier bittere ernst is of ironie. Al lezende bekroop mij steeds meer het gevoel dat Mahfouz doelbewust controverse en noodlottige tragiek opzoekt. Niet om er melodrama van te maken, maar om hardop te kunnen lachen om de kleurrijke duistere kant die achter elke maatschappij schuilgaat. In tegenstelling tot zijn latere werk heeft dit iets carnavalesk en over-the-top dat mij wel aanspreekt.