The Sea - John Banville (2005)

The Sea was in 2005 de winnaar van de fameuze Booker Prize en liet onder meer het geweldige Cloud Atlas van David Mitchell achter zich. Terecht of niet terecht, dat is dan de vraag.

The Sea speelt zich (globaal) af in drie verschillende tijden. In het heden gaat de oude kunsthistoricus Max Morden terug naar het kustplaatsje waar hij vroeger met zijn ouders vakantie vierde. Hij verblijft in The Cedars, een pension dat vroeger in zijn geheel werd verhuurd aan rijkere families.

Tijdens dat verblijf denkt hij terug aan het verleden, dat wij in flashbacks met hem meebeleven. Daarbij ligt de nadruk op twee periodes: het jaar dat hij in het badplaatsje omging met de familie Grace die in The Cedars logeerde. Met de tweeling Myles en Chloe raakte hij al snel intiem bevriend. Ook denkt Max terug aan het jaar waarin zijn vrouw stervende was.

Het levert een roman op zonder plot, maar vol mijmeringen over leven, liefde, dood, ziekte, dood, ouderdom en nog maar eens dood. Zolang die mijmeringen puur beschouwend zijn, zijn ze niet zo heel interessant. Niet omdat ze van zichzelf niet boeiend genoeg zijn, maar omdat we ze al zo vaak hebben gelezen bij zoveel andere schrijvers.

Veel interessanter wordt het als Max de psyche van zijn vrienden en familie probeert bloot te leggen. Hij doet dit door extreem precieze omschrijvingen van gebeurtenissen en van de reacties van de hoofdpersonages op die gebeurtenissen. De beschrijvingen van de eigengereide Chloe en van Max' dochter Claire zijn daarbij zo treffend, dat je de meisjes al helemaal voor je ziet.

Qua stijl is dit boek echt een topper. Het proza van Banville is elegant en soepel, maar tegelijk ook heel bescheiden en gespeend van literaire foefjes. Het enige literaire foefje betreft de vertelinstantie, een soort twijfelend ik-personage dat zichzelf om de zoveel tijd herroept. Aangezien het eigenlijke thema van deze roman de speurtocht naar de zuivere herinnering is, werkt die vertelinstantie prima.

Mooi boek dus, maar wat mij betreft minder goed dan Cloud Atlas. Ik neem aan dat de jury van de Booker Prize werd gedomineerd door traditionalisten, aangezien The Sea een veel conservatiever boek is dan Cloud Atlas. Maar uiteindelijk wel een redelijk boeiend en errrrg knap geschreven conservatief boek.

4*

Met excuses voor de veel te lange post.

Niks daarvan. Er staan nog veel te weinig van dit soort berichten op de site.

Beide boeken komen op mijn leeslijst. Een herkansing voor Mitchell maar ik vermoed toch dat Cloud Atlas het bij mij gaat verliezen.

Even een correctie op wat ik hier boven schreef: Cloud Atlas is van 2004 en verloor dat jaar van The Line of Beauty van Alan Hollinghurst. The Sea liet onder andere Julian Barnes en Zadie Smith achter zich.

Veel belangrijker dan de Booker Prize is voor Banville de eer die hij heeft het eerste kwartaalboek van Boekmeter op zijn naam te hebben staan. In dat kader heb ik De Zee inmiddels uitgelezen. Het duel met Mitchell blijft wat mij betreft onbeslist: beide boeken komen uit op 3,5*.

Het is inderdaad, zoals dutch2 al opmerkte, een vrij traditioneel boek over rouw en verwerking, herinnering en heden. Wat dat betreft niet zo bijzonder.
De fraaie schrijfstijl geeft echter extra kracht aan De Zee. In het begin moest ik nogal wennen aan de woordkeuze en de zinsopbouw, beide vrij gecompliceerd, maar langzamerhand omsluit Banville je met zijn proza, zoals de oceaan een drenkeling omspoelt. Soms ligt het taalgebruik er wat mij betreft zelfs iets te dik bovenop, is het iets te gemaakt.
Het einde brengt op een mooie manier enkele lijnen bij elkaar. Diepe indruk maakt het allemaal niet maar het is wel goed, en vooral dus knap geschreven. Kleine 3,5*.

Aan bovenstaande berichten niets toe te voegen... allemaal helemaal waar. Toch komt het boek voor mij niet echt boven de middelmaat uit, omdat ik ook graag 'meegesleurd' wil worden door een verhaal en daar ontbrak het aan.