Manuscript Found in a Bottle - Edgar Allan Poe (1833)

Bevreemdend verhaal...Het weet te boeien en ondanks de detaillering gaf het me vaak het gevoel meer een situatieschets te zijn dan een verhaal...Vreemd...

Ik heb dit verhaal trouwens als deel van een bundel, wil nog even opmerken dat ik de cover hier op boekmeter echt prachtig vind!

3*

Een van Poe's meest raadselachtige en allerspannendste verhalen. IJzingwekkend gewoon, die afdaling in de draaikolk en, tegelijkertijd, de afdaling in de waanzin.

Razend knap geschreven. Ik ben jaloers.

In de verhalenbundel die ik uit de bibliotheek heb geleend telt dit verhaal maar 7 pagina's, ik vond
het al zo'n afgekapt einde, het eindigt met de zin:

Ten slotte ging hij terug aan dek, en ik zag hem niet meer.

En nergens een draaikolk te bekennen, hebben ze dat verhaal nou gewoon gehalveerd?

Daar ben je ongeveer op de helft; je mist dus duidelijk een stuk.

Ik zal uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep eens halveren , of wie hier ook
verantwoordelijk voor is, ik bedoel, als ik een toegangskaartje van het Louvre koop dan
verwacht ik ook de Mona Lisa in zijn geheel te zien en dus niet alleen haar neus.

Zijn die pagina's er niet uitgescheurd of zo?

Nee, want op blz 23 volgt gewoon blz 24, het verhaal Ligeia.

Ja, dan is het een foutje van de uitgever.

Ach ja, morgen dan maar weer naar de bibliotheek voor een Poe-bundel die wel het volledige
verhaal bevat.

Toevallig heb ik die ISBN 90 253 6950 7 hier ook liggen.
En idd, er ontbreekt een stuk. Als je niet tot morgen kunt wachten: http://www2.hn.psu.edu/faculty/jmanis/poe/poe1v.pdf
Pagina 212-216. En dan zie je ook gelijk waarom de vertaler of een redacteur gedacht zou kunnen hebben dat het daar einde-verhaal was...

LOL!
Gauw achter de integrale tekst aan, Chesire cat - het is één van Poe's beste en meest angstaanjagendste....

Een hoop POEha om niks gemaakt dus, wel bedankt gert_r voor het hele verhaal, alhoewel ik
het nou nog niet snap, misschien dat de vertaler krankzinnig geworden is tijdens het vertalen?

@ yorgos.dalman, Poe is zeker angstaanjagend, tot op heden vind ik De Zwarte Kat zijn allerbeste,
maar ik heb er nog veel te gaan...

Met vriendelijke groet, de POEs

Overigens, voor de fans: er bestaat een verzamelbundel van Poe (getiteld 26 Griezelverhalen - een vertaling van Poe's tales of mystery and imagination) met daarin mooie illustraties, zowel in zwart-wit als kleur, van Arthur Rackham. (Uitgave: Hollandia B.V. 1979.)
Ik kan deze erg aanraden. Poe is een van de weinige schrijvers waarbij illustraties iets toevoegen aan de gehele sfeer.

Mooi ja, Arthur Rackham, en niet te vergeten Anton Pieck, maar ook een héle mooie illustrator is
Gustave Doré (oa Sprookjes Van Moeder De Gans en jawel, The Raven van Poe).

Ik blijf met het gevoel zitten dat het kwartje nog niet helemaal gevallen is bij mij betreffende het werk van Edgar Allan Poe. The Gold Bug vond ik een vermakelijk tussendoortje en The Facts in the Case of M. Valdemar was alweer een stuk beter, maar mistte nog steeds de grootsheid waarmee iedereen de schrijver associeert. Hoog tijd dus om aan het derde kortverhaal in de bundel te beginnen.

De oplettende lezer zal al lang doorhebben dat het dus om deze Manuscript Found in a Bottle gaat. Een verhaal dat meer in de stijl ligt van Valdemar en dat is goed. Poe introduceert wederom een naamloos hoofdpersonage en aan de hand van een manuscript laat hij de man zijn belevenissen vertellen. Deze dagboekachtige stijl past goed bij de sfeer die Poe wilt creëren en het resulteert in een sterke opbouw. Wat me al eerder is opgevallen is dat Poe zo hypnotiserend te werk kan gaan. Hij bouwt vakkundig de spanning op, maar verpest het hier door een nogal teleurstellende climax waardoor het verhaal met een sisser eindigt. Poe laat zich inspireren door de vele verhalen van een spookschip (The Flying Dutchman onder andere), maar laat de kans liggen om zijn eigen steentje aan de legende bij te dragen. Ik had hem in ieder geval nog wel verder willen zien gaan.

Sterke opbouw dus, maar de laatste zin laat me met een gevoel van teleurstelling achter. Dit in tegenstelling tot The Facts in the Case of M. Valdemar waar de laatste zin nog een tijd na sidderde. Ik blijf Poe tot nu toe een vreemde schrijver vinden. Van de drie verhalen is er nog geen enkel van hetzelfde niveau. Vanavond eens aan A Descent into the Maelstrom beginnen

3.5*

Dit korte verhaal is een van de eerste verhalen die Poe schreef en betekende het begin van zijn schrijverscarrière want hij won er een prijs mee bij een verhalenwedstrijd. Kenmerkend voor Poe’s verhalen is dat meestal niet duidelijk is wat werkelijkheid en wat fictie is, wat ernst en wat spot is en ook dit verhaal lijkt niet serieus maar een satire of karikatuur te willen zijn van horrorverhalen die zeelui vertellen; Poe noemde in die begintijd zijn verhalen wel “burlesques upon criticism”. Maar Oscar Wilde zei “That we should treat all the trivial things of life very seriously, and all serious things of life with a sincere and studied triviality” en het is ook een kenmerk van het postmodernisme dat zaken serieus worden genomen door ze niet serieus te nemen. Vaak brengt een satire of karikatuur de zaak alleen maar nog scherper en beter naar voren en nota bene de ultieme Amerikaanse 19de eeuwse klassieker, Moby Dick, lijkt in hoge mate geïnspireerd door dit korte verhaal van Poe.

Poe’s verhaal lijkt bovenal een karikatuur van het bekende zeemansverhaal van The Flying Dutchman: met name Engelse zeelui maakten wel eens melding van een spookschip dat boven de oceaan zweeft of vliegt en één van de verklaringen c.q. versies van het verhaal was dat het het schip is van Bernard Fokke die een pact met de duivel zou hebben gesloten waardoor hij in een recordtijd naar Java voer maar die in ruil daarvoor eeuwig moest ronddwalen op de oceaan met zijn dode bemanningsleden (ik noem deze versie omdat ook Poe’s verhaal zich afspeelt in de wateren bij Nederlands-Indië). Het zien van het spookschip – net als bij Poe vaak in een storm – werd opgevat als een teken van onheil en een aankondiging van de dood maar waarschijnlijk zagen ze slechts een luchtspiegeling (fata morgana) hetgeen ook verklaart waarom het spookschip boven het water zweeft (de zeelui hebben in zoverre het verhaal dus niet verzonnen).

Daarbij maakt Poe ook gebruik van de Hollow Earth-theorie die in zijn tijd door sommigen werd aangehangen en die behelsde dat de oceanen naar de Noordpool stromen om daar in de holle Aarde te storten. Bij Poe is dat de zuidpool geworden en het (ant)arctische element doet denken aan Frankenstein en de romantische fascinatie voor het sublieme ijslandschap omdat ook bij Poe de terror wordt vermengd met wetenschappelijke nieuwsgierigheid waarmee bovenal de Hollow Earth-theorie wordt geparodieerd:

“ (…) yet a curiosity to penetrate the mysteries of these awful regions, predominates even over my despair, and will reconcile me to the most hideous aspect of death. It is evident that we are hurrying onwards to some exciting knowledge—some never-to-be-imparted secret, whose attainment is destruction.”

Geheel anders dan de tamelijk recht-toe-recht-aan-vertelstijl van Poe’s mij bekende latere werken is de toon in dit vroege werk opvallend poëtisch: het is een vorm van ‘mooischrijverij’ die romantisch aanvoelt en past bij het verhaal waarin een crescendo van catastrofes wordt verteld, van de onheilspellende windstilte en rode lucht tot de vernietigende storm tot de vlucht op het spookschip tot de verzwelgende draaikolk. Een interpretatie van Poe’s verhaal lijkt me dat de verteller – die in het begin uitlegt hoe rationeel en zonder enige verbeelding hij is om z’n verhaal geloofwaardig te maken (dat typisch voor Poe lijkt) – net als de rest van de bemanning sterft in de storm en wiens reis op het spookschip in een eeuwige duisternis reeds de dood betreft met de verzwelging in de draaikolk de lichamelijke vernietiging:

“We waited in vain for the arrival of the sixth day—that day to me has not arrived—(…). Thenceforward we were enshrouded in pitchy darkness, so that we could not have seen an object at twenty paces from the ship. Eternal night continued to envelop us (…). All around were horror, and thick gloom, and a black sweltering desert of ebony.”

Op het spookschip zien de mensen hem niet, spreken ze een vreemde taal (Nederlands?) en klinkt hun stem van ver weg, waarmee uiteraard wordt gesuggereerd dat zij in een andere wereld want dood zijn. Maar het omgekeerde, dat de verteller dood is, kan wellicht ook. In ieder geval geeft de ervaring op het spookschip hem een gevoel dat hij niet kent en niet rationeel te verklaren is (“a sensation which will admit of no analysis”). Het verhaal is echter door hem opgetekend en in een fles het water in gegaan zodat wij er kennis van kunnen nemen, maar het is sowieso ongeloofwaardig dat je in zo’n heftige storm e.d. kunt schrijven en dus een karikatuur van dat message in a bottle-concept waarmee Poe speelt met wat zou kunnen en wat niet zou kunnen en de lezer moet nadenken wat hij wel en wat hij niet geloofwaardig vindt: je kunt ervoor kiezen het verhaal op het spookschip voor echt te houden omdat hij erin slaagde dat verhaal in de fles bij ons te krijgen of precies vanwege die fles het hele verhaal vanaf het begin ongeloofwaardig te vinden. In ieder geval populariseerde Poe met z’n verhaal het romantische message-in-a-bottle-concept als uitdrukking van de behoefte aan contact, al dan niet metaforisch in de zin van contact met een andere wereld zoals de dood.

Al met al is het, ondanks Poe’s kenmerkende spel met realiteit en fictie, een recht-toe-recht-aan-griezelverhaaltje dat echter mooi is geschreven – je begrijpt waarom Poe de prijs won – en dat zowel recht doet aan de zeemansverhalen en theorieën van zijn tijd als dat inspiratie leverde voor menig literair werk en griezelverhaal erna.