Prolegomena - Immanuel Kant (1783)

Het boek dat een "samenvatting" is van Kant's grote werken, de drie Kritieken. "Samenvatting" omdat het toch geen echte samenvatting is, maar meer een leeshulp bij de Kritieken.

Zelf doorgenomen tijdens het eerste jaar van mijn studie waarbij mij voornamelijk de helderheid van zijn uiteenzetting op is gevallen. Kant wordt altijd als zeer analytisch beschouwd, maar dit boek is redelijk goed door te komen.

Waar ik zelf vooral onder de indruk ben is zijn behoud van een vrije wil, die ondanks vele kritiek vanuit bijvoorbeeld de neurowetenschappen mijns inziens overeind blijft en niet in gevaar komt door deze "nieuwe" wetenschappen. Het is een minimale vorm van een vrije wil, maar ik denk de enige die op dit moment overeind blijft staan in het filosofisch/wetenschappelijk debat.

Via sparknotes (zoek via google) is een goede leeshulp te vinden bij deze Prolegomena. Mocht je er niet door heen komen kun je deze gebruiken om Kant beter te begrijpen.

Het is een 'samenvatting' van de Kritik der reinen Vernunft. Hij heeft het geschreven toen hij te horen kreeg dat zijn eerste versie van de KrV onleesbaar was en ervoor zorgde dat mensen hele fundamentele dingen in Kants filosofie verkeerd begrepen werden (de meeste mensen dachten na het lezen van de KrV dat de fenomenale wereld en de noumenale wereld twee van elkaar gescheiden werelden waren, terwijl het twee manieren zijn om naar één en dezelfde wereld te kijken; de wereld is voor een deel waarneembaar en kenbaar voor ons, maar er is ook een onkenbaar deel dat we niet kunnen waarnemen). Het resultaat is een soort Jip en Janneke versie van de KrV (wat niet betekent dat de Prolegomena makkelijk is, maar de KrV vooral heel moeilijk ) waarin Kant alle belangrijke dingen uit zijn KrV heel begrijpelijk (voor zijn doen) weet uit te leggen.

Ik vond vooral het verhaal over het waarom van de stappen die hij in de KrV neemt zeer handig. Waarom hij het bijvoorbeeld ooit had over wiskunde en natuurkunde, terwijl het hem om de metafysica gaat, is mij nooit precies duidelijk geworden, en toch wel belangrijk als je je waagt aan het proberen te begrijpen van de KrV.
Ik zou zeggen dat de Prolegomena geen vervanger is van de KrV, juist omdat de redeneringen in de KrV veel complexer zijn en daarmee ook veel vollediger. De Prolegomena kan daarentegen wel heel erg goed als ondersteuning van de KrV dienen, omdat het de grote lijn in de KrV goed kan verduidelijken en kan voorkomen dat je de KrV helemaal verkeerd zult begrijpen.