La Chute - Albert Camus (1956)

Dit boek direct gelezen na De Vreemdeling en De Pest en viel tegen. De stijl, een monoloog, vond ik minder prettig en ook het verhaal vond ik minder dan zijn eerste twee werken. Desalniettemin een sterk boek, die ik waarschijnlijk nog een keer moet herlezen om hem in zijn volle potentie te kunnen waarderen.

De structuur van de monoloog (geschreven alsof de verteller tegen een vreemdeling in de kroeg spreekt) vond ik in het begin wel 'meeslepend', daarna stond het me een beetje tegen, en uiteindelijk bleek het goed te werken - zonder echt te overtuigen. Het blijft namelijk kunstmatig aandoen, zo'n constructie waarbij je als lezer wel wordt aangesproken, maar toch niet helemaal, omdat je nou eenmaal niet met de verteller in het café zit of met hem rondloopt door Amsterdam.

Ook inhoudelijk ben ik niet helemaal gecharmeerd van dit boek, al is het bij tijd en wijle wel genieten van de schertsende toon waarop de vegen uit de pan worden uitgedeeld. "Iedere werkelijke intellectueel verlangt er heimelijk naar gangster te zijn en alleen door brute kracht over de mensen te heersen. En omdat dat nu eenmaal niet zo eenvoudig is als de bepaalde romans wel doen geloven, begeven zij zich meestal in de politiek en dan sluiten zij zich bij voorkeur aan bij de partij met de minste consideraties. Want wat doet het er immers toe of je je geest naar beneden haalt, als dat je in staat stelt om de wereld te overheersen? Ik ontdekte zoete dromen in mezelf, dromen van onderdrukking." En hij mag het allemaal zeggen, want hij is immers niet te beroerd om de hand in eigen boezem te steken.

Ook de typering van een stukje Nederland is wat mij betreft het citeren waard: "Vindt u dit niet een van de mooiste voorbeelden van een negatief landschap, die u ooit hebt gezien? Kijk, links ziet u een grote hoop as, wat ze hier een duin noemen, rechts de grijze dijk, aan onze voeten een vaal strand, voor ons de zee, die er hier uitziet als goor waswater en boven ons een oneindige grauwe lucht, waarin het water wordt weerspiegeld. Werkelijk, het is een prachtig voorbeeld van een hel zonder vuur." En daar moeten we het maar mee doen.

Een interessant boek, maar ik had er wat meer van verwacht.

Ik denk dat je met La Peste meer aan je trekken komt RealTom.

Dat kan goed kloppen, want die beviel me goed toen ik het een paar jaar geleden las. Maar waarom denk je dat die me meer zal bevallen?

Meer inhoudelijke bespiegelingen, een wat vrijere vertelvorm en het is gewoon een beter boek. Zag nog geen stem van je, vandaar.

Misschien maar eens herlezen dan, kan ik ook gelijk een stem uitbrengen.

Onevenwichtig.

In vergelijking met De Vreemdeling heeft De Val veel meer mooie citaten. RealTom noemde er al een paar, maar er zijn er nog een stuk meer: over godsdienst, over vriendschap, over de mens, en meer. Het levensverhaal ("de val") van de hoofdpersoon is bovendien best boeiend om te volgen (al vond ik de psychologische ontwikkelingen soms nogal abrupt). Maar helaas zijn er ook een heleboel kluwens tekst die mijns inziens amper de moeite waard zijn, en in combinatie met de eendimensionale vertelstijl zorgt dat regelmatig voor een behoorlijk laag tempo. Ondanks dat De Vreemdeling inhoudelijk misschien wat minder te bieden heeft vind ik het daardoor toch een beter boek: het heeft een beter verhaal, is minder eenzijdig, heeft emotioneel meer te bieden. En het heeft een beter einde, terwijl De Val vrij tandeloos eindigt.

De Val is een best fascinerende karakterschets met een aantal mooie citaten, maar de entertainment- en prikkelwaarde ligt vaak helaas niet hoog genoeg om het boek voortdurend boeiend te houden. 3*

Klopt het aantal pagina's hier wel? Mijn versie (jaren '70) heeft 150 pagina's..

De vreemdeling staat in mijn top 10 en ook de pest en koninkrijk en ballingschap vond ik erg goed. Dit boek kon ik helaas niet veel mee. Ik vond het moeilijk mijn aandacht erbij te houden en het verhaal kon me niet echt boeien. Af en toe las het lekker weg maar vind het echt het minste werk wat ik van Camus heb gelezen.

Ik vond dit boekje wel indrukwekkend, al heb ik ook het idee dat ik er bar weinig van begrepen heb. Ik heb niet helemaal door wat we nou van Clamence moeten vinden. Is het een absurde held, die in eerste instantie oneigenlijk leefde en met zijn neus op de feiten werd gedrukt waarmee de mogelijkheid werd geschapen om eigenlijke keuzes te maken en verantwoordelijkheid te nemen en daarmee een soort vrijheid verkreeg die hij in eerste instantie niet had? Of is Clamence iemand die weliswaar het absurde ervaren heeft, maar gewoon op de oude voet verdergaat, denkende dat hij verlicht is, maar nog steeds de eikel is die hij was? Of een beetje van allebei? Of totaal iets anders?

Ik heb geen idee dus, haha, maar ik vond het allemaal wel enorm mooi beschreven, vooral ook de beschrijvingen van Nederland vond ik erg goed (de mooiste is hierboven al geplaatst). Dit is typisch zo'n boek dat uitnodigt tot herlezen en dat zal ik zeker nog eens doen binnenkort. Wie weet snap ik er dan meer van.

M'n vierde van Camus, en ik kan duidelijk stellen dat ik meer liefhebber ben van de romancier en verteller Camus dan van de denker en filosoof Camus. Dit werkje heet een verhaal te zijn maar lijkt gezien de opzet (een opzet die ik niet heel overtuigend vind overigens) eerder een stukje filosofie, en die van Camus boeit me simpelweg niet. Dat viel me ook al op in De Pest, waar die stukken alle het minst interessant waren.
De beschrijvingen die tussen al die lappen filosofie zitten, van de Zuiderzee of het weer, zijn direct stukken beter, maar erg dun bezaaid. Ook zit het denkwerk van Camus vol aforismen die wel intrigeren, maar nergens onderbouwd lijken en daardoor wat simpel overkomen en ook gewoonweg irriteren. Zoals hierboven als geciteerd: Iedere werkelijke intellectueel verlangt er heimelijk naar gangster te zijn en alleen door brute kracht over de mensen te heersen. Maar ook dat slavernij nodig is, omdat men wil heersen en geheersd worden (of iets van die strekking). In feite is dat gewoon leeg gelul.
Verder tussen al die leegheid zit nog wel een aardig portret van een mens, alleen te ver verstopt om er echt leesplezier uit te halen. De stijl maakt dat het nog prettig wegleest en door de beperkte dikte slaat verveling niet toe. 2,5*.

Intrigerend. Camus slaat de lezer met gedachten om de oren, in wat helaas een behoorlijk warrig discours lijkt van een rechter die voor de verandering niet een ander doch zichzelf genadeloos op de rooster legt. De auteur laveert van het ene naar het andere conceptuele uiterste, in wat een studie is van moraal, patriarchaat, de maatschappelijke perceptie van succes, de zin(loosheid) van het bestaan en wat dies meer.

Allerhande gedachten tuimelen over elkaar heen, overwegend met een fascinerend karakter wegens origineel en onderdeel van de fascinerende psychologie van de protagonist. Toch slaagt Camus er gaandeweg minder en minder in om het personage homogeen neer te zetten. Alsof ‘De val’ niet toewerkt naar een tastbare en behapbare these, maar integendeel in een hyperkinetisch cerebraal vacuüm blijft zweven.

Of gaat er te veel verloren door deze opeenvolging van inzichten als luisterboek te ervaren? Johannes Sneekes mag deze monoloog dan wel met heldere dictie en perfect ritme ingesproken hebben, het blijft ideeënliteratuur waar al eens mag of moet teruggebladerd worden. Wat mij betreft dus te herlezen.

Voor nu: 3*