De Verzonken Jongen - Jan Vantoortelboom (2011)
Nederlands
Psychologisch
302 pagina's
Eerste druk: Contact,
Amsterdam (Nederland)
Zorgeloos en beschermd. Zo gaan Stoffel en Bert Vanheule door het leven in het West-Vlaamse dorp Elverdinge. Moeder is huisvrouw en vader werkt als mecanicien. Elke zondag gaat het gezin plichtsgetrouw op bezoek bij grootvader Victor. Zijn gezicht is in tweeën gespleten door een litteken en het is die ‘krijtlijn’ die Stoffels verbeelding voedt. Geleidelijk aan sijpelt vertwijfeling over de herkomst van dat litteken door en lastige vragen en scherpe blikken van dorpsgenoten veroorzaken een toenemend gevoel van onrust bij Stoffel. De dag voor Kerstmis wordt er een brief bezorgd die leidt tot ontzetting bij zijn ouders, en grootvader verhangt zich zelfs in de oude schuur. Als moeder ook nog eens door ziekte komt te sterven valt het doek voorgoed voor het onbezorgde leven van de broers.
Een zeer prettige kennismaking. Bleek inderdaad vergelijkbaar met het werk van Vlaminck, deze Vlaamse familiegeschiedenis en het verborgen drama teruggrijpend switchend naar vroeger en later tijden.
Sterke personages, mooi verhaal, erg te gek boek!
Ik ga zijn nieuwe boek zeer zeker lezen!
Door mijn eigen Zeeuws Vlaamse achtergrond heb ik altijd goesting in streekromans waar West-Vlaams dialect de boventoon voert in de dialogen.Godverredoemme, wat een schone trip down memory lane, za'k ma zegge! Vantoortelboom is van een lichting Vlaamse auteurs waar de passie voor gesproken taal tot uiting komt in een nimmer ophoudende taalwaterval aan regiogebonden gezegdes, ludieke uitdrukkingen en komische verbasteringen.Alleen al de vele variaties op de ordinaire vervloeking 'godverdomme' zijn een amusante manier om de rauwheid van omgangsvormen tussen personages te verbeelden.
'De Verzonken Jongen' leest als een klassieke coming of age roman. Broers Stoffel en Bert Vanheule zwerven door hun geboorteplaats Elverdinge, ergens in de jaren tachtig. Met baldadig gedrag en kattenkwaad vullen zij de alledaagse verveling die hitsige puberjongens soms tegenkomen. Stoffel is daarin de eeuwige meeloper. In zijn grote broer Bert ziet hij zowel een beschermeling tegen lokale buurtkinderen als een altijd loerend potentieel gevaar. En wat begint zijn broer, in uiterlijk en in gedrag, op zijn vrouwen hatende, tirannieke opa Victor te lijken!?
Vantoortelboom laat de lome sfeerschetsen rond de twee jeugdige figuren verglijden met meer thrillerachtige wendingen in een tweede narratief: een onbesproken familiegeheim rond opa Victor.Deze passages spelen zich af rond het begin van de 20e eeuw. Hoe Victor's gewelddadige inborst hem tot de lokale uitsmijter van Elverdinge wist te maken, terwijl hij tegelijkertijd geplaagd wordt door jaloezie en afgunst om een onbereikbare liefde. Grappige verhaalconstructie: de subjectieve tijdsbeleving van verveelde plattelandskinderen in het heden tegenover suspense en plotwendingen het verleden. Zo ontstaan contrasten, parallellen en verschillen tussen hoe personages in verschillende tijdsgeesten wel en niet met elkaar in verband staan.
Toch weet de Vlaming in zijn debuutwerk niet dezelfde emotionele punch uit te delen als in zijn vervolgwerk 'Meester Mitrailette'. Grootste minpunt is dat het hier slechts zijdelings refereert aan de Eerste Wereldoorlog, terwijl het eveneens vol zit met soortgelijke bitterzoete symboliek van onschuldige, mooie dingen in een volstrekt wrede wereld. Neem de openingszin van het eerste hoofdstuk: 'Toen Victor woedend ter wereld kwam, in de winter van 1896, was er een roodborstje dat keer op keer tegen de beslagen ruit van de achterkamer, alsof het bij de kinderen in de kamer wilde zijn, weg uit de bijtende eenzaamheid van de kou.' (19) Soortgelijke beelden werkten in 'Meester Mitrailette, omdat de continue dreiging van geweld de aankomst van 'de grote oorlog' beeldend wist te maken. Hier zijn dezelfde symbolen enigszins geforceerd bombastisch. Het laat dan ook weinig aan de verbeelding over voor hoe het werk gelezen moet worden.