The Clan of the Cave Bear - Jean M. Auel (1980)

Ik denk dat je mij bedoelt, soms verlang ik naar een boek dat me net als toen, bijna 30 jaar geleden, zo in zijn ban houdt. Nooit meer zo sterk meegemaakt.



Daar hoor ik dus ook bij ...


Ben benieuwd wat je ervan zal vinden!

Inderdaad de juiste instelling, gewoon met positieve gedachten doorlezen: ik heb ontzettend genoten van de vervolgdelen, en ook al zaten er soms mindere stukken tussen, het geheel blijft fenomenaal.

Deze prehistorische roman las ik heel, heel lang geleden, toen ik zelf nog een Neanderthaler was bij wijze van spreken. Voor het schrijven van haar Earth's Children-serie volgde Jean M. Auel een overlevingscursus waar zij veel opstak over jagen op groot en klein wild met primitieve middelen en over de geneeskrachtige werking van planten. Auel is zelfs een tijdje in een grot gaan wonen om zo uit eigen ervaring te kunnen vertellen; geen method-acting dus maar method-writing. Een grootse, meeslepende roman die leest als een pageturner, je leeft enorm mee met Ayla, een meisje dat de nieuwe mens in zich draagt maar opgroeit bij een groep Neanderthalers. Ondanks haar anders-zijn weet Ayla toch taboes en tradities te doorbreken. The Clan of the Cave Bear speelt zich af in een gebied dat nu de Oekraïne is, ten noorden van de Zwarte Zee, zo'n 35.000 tot 25.000 jaar geleden. Het vervolg hierop las ik ook maar vond ik aanzienlijk minder. Aan deel 3 ben ik nooit meer begonnen. Misschien later in een ander tijdperk.

Ik heb dit boek, ook zeer lang geleden, met heel veel plezier gelezen. Het staat me nog altijd bij.
Dit is een boek dat, door de originaliteit van het gegeven en door de weergaloze uitwerking ervan, elke niet-lezer toch doet lezen. Er bestaan hordes niet-lezers die soms door een hype (zie 50 tinten) ineens boekenverslinders worden en daarna weer afhaken. Volgens mij was dit toen ook zo.

En btw, het tweede boek trekt op niets. Wat niet veel goeds belooft voor de andere 4 delen die volgden. In 2011 verscheen het laatste deel:

The Land of Painted Caves - Jean M. Auel (2011)

Over en out, en spijtig voor het eerste, schitterende, deel. Daar kan ik je enkel in gelijk geven Cat!

Was zeer benieuwd naar dit werk, deels door het de originaliteit van de prehistorie, deels door de hoge notering op deze site. Conclusie: Een dikke pil die echter wel de moeite waard is.

Het boek is leerzaam en hoewel het suggestief is denk ik dat er redelijk in geslaagd is om een accurate beschrijving te geven van die tijd. Dat gegeven heeft me door de eerste 200 bladzijdes heen gejaagd. Daarna vervalt Auel wel in veel van hetzelfde. Toch was het geen straf om dit boek uit te lezen door de talloze omschrijvingen van het landschap en de interessante 'menselijke' omgang van die tijd. Ik denk wel dat ik dit boek nog een hogere waardering zou geven als ik iets jonger was geweest. De ideale leeftijd om dit boek te lezen is rond de 16 denk ik. Wellicht dat dat de reden is dat de generatie van mijn ouders (50-60) jaar zo lyrisch is over dit werk, zonder daarbij natuurlijk andere liefhebbers tekort te doen. Maar die generatie is wel opgegroeid met dit boek. Tot slot wil ik wel Auel aanprijzen, het getuigt van lef, doorzettingsvermogen en originaliteit om buiten gevestigde kaders te denken en zo een boek te schrijven.

Ik had werkelijk waar nog nooit gehoord van de romanserie De Aardkinderen, geschreven door Jean M. Auel, totdat een collega van me over de boeken begon. Met gematigd enthousiasme begon ik aan De Stam van de Holebeer, het eerste deel uit de reeks en wat bleek? Het was één van de beste boeken die ik dit jaar las en één van de meest memorabele leeservaringen die ik in de afgelopen jaren had.

Ayla is een jong meisje dat zo’n 35.000 jaar geleden leeft en dat haar familie kwijtraakt door een aardbeving. Ze wordt opgevangen door een andere stam en al snel wordt Ayla gezien als iemand die de stam geluk brengt, ook al ziet ze er zo anders uit vergeleken met de leden van de stam en vindt ze het moeilijk om zich helemaal te onderwerpen aan de wetten van de stam. Ze is regelmatig ongehoorzaam en wordt daarvoor bestraft, maar magiër Creb ziet tijdens een ceremonie de toekomst: Ayla is onderdeel van een soort mensen dat zal overleven en de toekomst vorm zal gaan geven, zijn stam en het soort mensen waartoe hij behoort is gedoemd uit te sterven.

Geloven
De Stam van de Holebeer vertelt het verhaal van een meisje dat lijkt op ons soort mensen en dat verblijft bij een stam waarvan de leden tot de Neanderthalers lijken te behoren. Natuurlijk, dit is fictie, maar ik geloofde vanaf de eerste pagina’s ieder woord. Het is de verdienste van Auel dat ze zeer gedetailleerd en overtuigend een wereld neerzet die dezelfde is als de onze, maar die tegelijkertijd toch zo enorm anders is. Dankzij Auels vertelstijl kan ik de wereld die ze schetst zeer levendig en tot in de kleinste details voor me zien.

En dan zijn er de innemende personages, waarbij Auel heel slim de tijd neemt om ze één voor één te introduceren bij de lezer. Je leeft al direct enorm mee met Ayla, maar ook magiër Creb die als een vader voor Ayla is, medicijnvrouw Iza die als een moeder voor Ayla is en leider Brun die altijd probeert te handelen vanuit het belang van de stam zijn karakters die je gaandeweg als lezer in je hart sluit. En natuurlijk is er ook een nemesis in de vorm van Broud, de zoon van Brun. Het is niet te doen hoe onuitstaanbaar dit personage is, maar dat ik zo werd meegesleept in de strijd tussen Broud en Ayla en de andere intriges binnen de stam zegt veel over hoe overtuigend Auel haar personages neer weet te zetten.

Opsluiten
Verwacht geen psychologische of filosofische diepgang en verwacht geen meerduidige karakters die zowel het goede als kwade in zich herbergen, maar als je zit te wachten op een goed geschreven verhaal waar je amper los van komt, dan zit je geramd met De Stam van de Holebeer. Hoe Auel een fascinerende wereld bouwt waarin bijzondere personages tot leven komen en hoe zij daarmee ook een tijdperk tot leven wekt dat tot de verbeelding spreekt is heel erg knap. In mijn volwassen leven is het bovendien vrij uniek dat ik nog eens een roman totaal verslonden heb; ieder vrij moment greep ik aan om te lezen over de avonturen die Ayla meemaakt, en ieder moment dat ik niet aan het lezen was, keek ik al uit naar een vrije middag of avond om me weer op te sluiten met dit boek.

Om dan toch nog even mijn analytische hoofd op De Stam van de Holebeer los te laten: het is grappig hoe feministisch dit boek is. De Neanderthalers hebben een kijk op mannen en vrouwen die wel heel erg klassiek en conservatief is en Ayla is degene die zich telkens probeert te ontworstelen aan die beperkende blik; die bijvoorbeeld wil jagen terwijl dat eigenlijk alleen voor mannen is, en die op probeert te komen voor zichzelf terwijl je als vrouw eigenlijk alleen maar gehoorzaam dient te zijn aan de mannen om je heen.

Aanmoedigen
Het is dan ook vast geen toeval dat die Neanderthalers met hun vrouwonvriendelijke mores uiteindelijk zullen uitsterven en dat de krachtige Ayla die haar eigen weg gaat haar soort verder helpt. Was dit boek niet zo extreem goed en meeslepend geschreven, dan had ik me waarschijnlijk aan de overaanwezige, simplistische, moralistische boodschap gestoord, maar in dit geval slik ik alles als zoete koek.

Ayla is nu eenmaal een krankzinnig innemend personage en ik voel nogal de neiging om haar in alles wat ze doet aan te moedigen en om aan iedereen die haar een strobreed in de weg legt een hekel te hebben. Het is een duffe feministische boodschap (ja, ik weet het, hier spreekt een geprivilegieerde vrouw), maar als het leidt tot zo’n boek wil ik het allemaal wel door de vingers zien.

Lezen
Sterker nog, ik wil alleen maar nog meer lezen over Ayla. Ik ben een zeer slechte serie-lezer die makkelijk een jaar kan wachten voordat ik aan een nieuw deel in de reeks begin, maar in dit geval voel ik de drang om alle delen zo snel mogelijk erdoorheen te jagen. Ik lees overal dat eigenlijk alleen het eerste deel uit de Aardkinderen-reeks echt de moeite waard is, maar ik ben inmiddels op een derde van het tweede deel en ik zit er nog steeds net zo diep in als in het eerste deel.

Dit is het soort leeservaring waar je als lezer telkens weer op hoopt, maar die ik niet al te vaak meer meemaak; dat je iets leest waar je je totaal in verliest en die je alle andere dingen om je heen doet vergeten. Deze boeken bezorgen me een leesplezier dat ik al lang niet meer op deze manier heb gehad, en alleen al daarom zal ik me deze reeks (of in ieder geval het begin ervan) nog lang heugen.

blogpost