Jaren geleden las ik al eens
Jonkvrouw van dezelfde schrijvers en ik heb het altijd onthouden als een wat modernere variant van Thea Beckmans boeken. Haar historische verhalen heb ik vroeger verslonden en herlees ik af en toe nog steeds; waarbij het me nu wel opvalt dat sommige aspecten wat gedateerd zijn.
Galgenmeid is op geen enkele manier gedateerd. Het mag zich dan in de zestiende eeuw afspelen, het verhaal (en met name de hoofdpersoon!) wordt zo levendig geschetst dat het volledig actueel aanvoelt. Toegegeven, af en toe draaft er een personage op dat een uitleggerige monoloog komt voordragen zodat we de historische ontwikkelingen begrijpen, maar over het algemeen zit de 'uitleg' netjes tussen de regels verborgen. En eigenlijk is het ook wel leuk om af en toe een volstrekt willekeurig historisch feit te weten te komen - pas nu ik weet wat een strontkei is bedacht ik me dat ik nooit heb geweten wat men vroeger gebruikte in plaats van wc-papier.
Gitte, de heldin, is eigenlijk ook zo'n typisch Thea Beckman-personage. Vrijgevochten, avontuurlijk, niet op haar mondje gevallen en niet van plan genoegen te nemen met het pad dat voor haar lijkt weggelegd. De ontwikkelingen waarin ze verzeild raakt zijn misschien niet altijd helemaal realistisch te noemen, maar vaart en spanning zit er zeker in. Het duurde me heel even om in het boek te komen, maar zeker nadat Gitte naar Spanje vertrekt wordt het moeilijk om het boek nog weg te leggen. De bijna 500 pagina's die het boek telt hoeven daarom ook niemand af te schrikken; ze zijn om voordat je het weet.
Twee belangrijke kritiekpunten wil ik nog wel even noemen. Allereerst vind ik het jammer dat de vader van Gitte zo'n schimmig figuur blijft. Ik had niet het idee dat dat de bedoeling was en vond het een opvallend contrast met de andere personages, tot de kleinste bijfiguren, die allemaal heel treffend geschilderd worden.
Zowel het feit dat hij Gitte vrijwel onmiddellijk als zijn dochter accepteert als het gemak waarmee hij haar laat vallen lijkt een beetje uit de lucht te vallen. In
Jonkvrouw was de relatie tussen de hoofdpersoon en haar vader juist één van de sterkste punten. Nu valt die eer te beurt aan de omgang tussen Gitte en Johannes Vuylsteke. Ze beschrijft én behandelt hem met vermakelijk cynisme terwijl het ondertussen maar al te duidelijk is dat ze om hem geeft.
Het tweede minpunt vind ik het eind. Ik had eigenlijk een wat positievere afloop verwacht. Ik dacht dat
de ophanging van Gitte door haar kersverse echtgenoot en haar ontsnapping uit Spanje wel zo ongeveer het dramatisch hoogtepunt zouden vormen. Het was op zich te verwachten dat
Gittes verleden eens zou uitkomen en dat zowel haar huwelijk als haar positie dat niet zou overleven en de uitwerking daarvan zou voldoende geweest zijn voor een mooi en voorzichtig positief einde. In plaats daarvan krijgen we nog een aantal ontwikkelingen, die wel relevant zijn maar niet meer heel goed worden uitgewerkt.
De dood van Johannes Vuylsteke kwam voor mij bijvoorbeeld als een schok maar vervolgens is er te weinig boek over om het nog een plek te kunnen geven in het verhaal. Na nog een aantal tegenslagen komt het boek uiteindelijk vrij abrupt tot stilstand op een vrij pessimistische manier. Ik denk dat het ofwel eerder (
kort na de aankomst in Vlissingen) dan wel later had moeten stoppen.
Door deze twee punten is
Galgenmeid niet zo briljant als het had kunnen zijn. Blijft over dat het een kleurrijk, vermakelijk en uitstekend leesbaar boek is waar ik erg van heb genoten.