Le Misanthrope ou L'Atrabilaire Amoureux - Molière (1666)

Leuk om eens kennis te maken met één van de beroemdste schrijvers uit de Franse geschiedenis.

Na het lezen van Le Misanthrope (een Nederlandstalige uitgave) heb ik toch het gevoel dat Molières relevantie voor vandaag toch vooral gelinkt is aan onze fascinatie voor het wel en wee van de Franse hofhouding ten tijde van de Zonnekoning. Molières weergave van de huichelende, slijmende aristocraten is ook in 2018 nog heerlijk om te lezen en het is niet moeilijk je voor te stellen dat een aantal genodigden tijdens de eerste voorstelling van het stuk in het Palais Royal op 4 Juni 1666 zenuwachtig op hun stoel zaten te schuifelen. Het verhaaltje echter van de zedenkomedie waarin het allemaal vervat zit, voelt dan weer hopeloos verouderd aan. 3*

Dit is dan weer totaal anders dan Shakespeare. Meer eenheid van tijd, ruimte en handeling, en veel kleinschaliger van plot. De Misantroop moet het vooral van zijn dialogen en filosofische observaties hebben. En van het hoofdpersonage Alceste. Hij is de misantroop die het niet kan verkroppen dat mensen elkaar nooit de waarheid zeggen, maar zich verstoppen achter beleefdheidsfrasen. Als een vriend een zelfgeschreven hoogdravend sonnet voorlegt ter beoordeling, veegt hij er de vloer mee aan. Ter vergelijk haalt hij een simpel volksgedicht aan dat de liefde puurder en daardoor eerlijker bezingt. Toeval wil dat Alceste verliefd is op Célimène, die staat voor alles wat hij verfoeit. Molière schreef louter komedies en kluchten, waarin vooral hypocrisie op de hak genomen werd. De dialogen tussen Alceste en Célimène zijn bijna zonder uitzondering ruzies waarin ze elkaar gevat verwijten naar het hoofd slingeren. Ze representeren totaal verschillende levenswijzen, haten elkaar, liefde is er nauwelijks, maar toch zijn ze op jacht naar elkaar: screwball comedy avant la lettre!

Gelezen en geschreven in 2011