menu

HHhH - Laurent Binet (2010)

Alternatieve titels: Himmlers Hersens heten Heydrich | HhhH

mijn stem
3,88 (111)
111 stemmen

Frans
Oorlog / Waargebeurd

440 pagina's
Eerste druk: Grasset & Fasquelle, Parijs (Frankrijk)

Nazikopstuk Reinhard Heydrich, alias ‘de beul van Praag’ en ‘het blonde beest’, is uitvinder en uitvoerder van de Shoah, en een van de meest wrede nazi’s die het Derde Rijk kende. Hij was de chef van Eichmann en de rechterhand van Himmler. Bij de SS noemden ze hem ‘HHhH’: 'Himmlers Hirn heißt Heydrich‘ oftewel 'Himmlers Hersens heten Heydrich’. In mei 1942 wordt er in Praag een aanslag op hem gepleegd door de verzetslieden Jan Kubiš en Jozef Gabčík, die vanuit Engeland in Tsjechoslowakije waren gedropt, waarbij Heydrich wordt gewond. Enkele dagen later sterft hij vanwege complicaties. De Duitse reactie is meedogenloos: als represaille worden twee dorpen met de grond gelijkgemaakt, honderden mannen en jongens ter plekke geëxecuteerd en de vrouwen en kinderen afgevoerd en vergast.

zoeken in:
avatar van eRCee
4,0
Uitmuntend. Zo kan dit debuut toch wel worden gekarakteriseerd. Binet levert een zeer sterke prestatie af met HhhH, een eigenzinnig, spannend en huiveringwekkend boek.

De roman handelt over de aanslag op Reinhard Heydrich, de rechterhand van Himmler en een van de architecten van de holocaust. Het is echter geen verhaal geworden waarin alle moeite wordt gedaan te verhullen dat feit en fictie door elkaar heen lopen, integendeel, Binet benoemt expliciet welke dingen er niet kloppen, hij herroept details die hij eerder nog als vaststaand te berde bracht, en wijdt hele alinea's aan de vraag of een auto nu groen of zwart is geweest. Daarmee is HhhH tegelijk roman, historische reconstructie én reconstructie van deze roman. Ronduit wordt toegegeven dat de schrijver niet weet hoe de personages zich voelden; effectbejag wordt vermeden of direct ontmaskerd. Gek genoeg levert deze ontwapenende aanpak juist authenticiteit en spanning op. Ik moet eerlijk bekennen dat ik niets wist van deze aanslag, en heb gejuicht op het moment dat Heydrich het loodje legt. Sowieso kan het laatste kwart van het boek in één adem worden uitgelezen. Hier is Binet ook iets meer conventioneel romancier, maar dat kan hij zijn door de voortreffelijke en grondige opbouw in de rest van het boek.

HhhH is een prachtige roman, die terecht met lofprijzingen wordt overladen. Binet eert op integere wijze de helden van deze geschiedenis, en als bovenstaande literaire kwaliteiten nog niet voldoende zijn, zou alleen dat al genoeg reden moeten zijn om dit boek te lezen.

3,5
Erg mooi boek, een 'infraroman' zoals Binet het zelf omschrijft, postmodernisme in topvorm. Anders dan simpelweg het relaas van een historische gebeurtenis te schrijven, reflecteert de auteur op zowel de beschreven aanslag op Heydrich, als op zijn eigen zoektocht naar de waarheid hieromtrent. Enerzijds zet hij daarmee zijn eigen onderzoek op losse schroeven, anderzijds creëert hij er een nieuw soort spanning mee, die niet enkel wordt opgebouwd rondom de afloop van de aanslag, maar ook om de indruk die het op Binet maakte. Door zowel te beschrijven als zijn eigen verhaal te analyseren en een meta-perspectief in te nemen, schept hij voor zichzelf een ruimte om het boek luchtig te houden en te blijven boeien. Concreet mondt dit uit in interessante afwisseling van droge (maar toch mooi en vaak spannend beschreven) passages over de voorbereidingen op de aanslag, en een switch naar de eigen tijd waarin Binet bijvoorbeeld zijn eigen bezoek aan een museum beschrijft en met welke prachtige Russische schone hij dit deed.

Tegelijk is dit type roman wel erg apart, en heb ik mijn twijfels over de zin van dergelijke historische werken. Natuurlijk weet Binet zo een groot publiek te winnen om te lezen over een historische gebeurtenis, maar als onderzoek draagt het niet zoveel bij aan wat bekend was. Het boek zegt uiteindelijk meer over Binet, de postmoderne mens en zijn moeizame verhouding tot historische gebeurtenissen dan over dat verleden zelf: een terugkerend fenomeen. Hij beschrijft eerder het proces waarin hij de voorbijgegane werkelijkheid tot zich neemt dan dat hij werkelijk iets zegt of nieuw licht werpt op het verleden. Dit doet hij knap, en hij probeert zich bovendien eerlijk bloot te geven. Hierin vormt dit natuurlijk een prachtig voorbeeld van de hedendaagse omgang met het verleden. Tegelijk moet de lezer beseffen dat ook de uiteindelijke neerslag van Binets onderzoek (zowel naar de aanslag op Heydrich als naar zijn eigen methode) een geconstrueerd geheel is, en onderhevig aan redigeren en schaven. Dus hoe eerlijk zijn zelfreflectie is valt niet goed te beoordelen. Helaas heb ik zo geen voorbeelden voorhanden, maar een aantal keer had ik toch mijn bedenkingen bij de oprechtheid van een passage over zijn twijfels bij het onderzoek.

Hoe dan ook, genoeg stof dus voor een interessante en boeiende roman, maar wat mij betreft wel een eenmalig experiment.

3,5
Laurent Binet heeft met dit boek op een voortreffelijke manier historische feiten verwerkt tot een oorlogsverhaal. Een mooi en interessant boek.

avatar van Donkerwoud
4,0
Voor mij zit de kracht van de roman er juist in dat het twee uitersten als de poging tot objectieve geschiedschrijving en identificatie met de geschiedenis steeds laat botsen. Het creëert een paradoxale situatie die hij nooit oplost, maar die wel een roman oplevert die de authenticiteit van non-fictie koppelt aan het leesplezier van een historische thriller. Ik zie het ook meer als een pleidooi om anders (lees: minder star, op feitjes gericht) met de historische verhalen om te gaan.

Daarom laat hij in het eerste deel de onmogelijkheid zien om van die grote geschiedenis een coherent geheel te maken. Het lukt hem maar niet om het grote verhaal dat hij wil vertellen helemaal rond te krijgen. De geschiedenis is nooit ´af´. Het is een eindeloze zoektocht naar nieuwe benaderingen of nieuwe gegevens/persoonlijke verhalen die weer andere facetten van die geschiedenis op doen lichten.

In het tweede deel lijkt hij te zijn gezwicht voor een meer conventionele aanpak, maar daarmee toont hij juist aan dat het helpt om narratieve technieken te gebruiken om dingen te helpen ervaren die niet vallen te begrijpen. Het biedt een manier om bepaalde morele dilemma´s en herinneringen aan voorbij leed tot iets te maken waarmee iemand zich kan identificeren. Daarbij is het echter wel van belang dat het geconstrueerde ervan benadrukt blijft worden, want ook op deze manier ga je geen objectieve en realistische vorm van geschiedschrijving krijgen.

1,0
Ik ben blijkbaar een van de weinigen, want velen zijn zeer enthousiast, maar ik vind het én belabberde geschiedschrijving én een slechte roman. Voor fictie te dun en als het zich wil plaatsen in de traditie van de literaire wetenschap die geschiedenis heet (storia in het Italiaans, en dat is niet voor niets) nog veel dunner.

3,0
Ik begin het geloof ik te begrijpen: ik ben een infra-roman aan het schrijven. - Deze tomeloze aanmatiging waarvan de schrijver zich bedient zegt zo ongeveer alles over het boek, niet in de laatste plaats dat aan deze enkele zin aparte zin een afzonderlijk hoofdstuk is gewijd. Overal blijkt dat Binet uitermate vervuld met zichzelf is. Hij vindt zichzelf behoorlijk gewaagd, een avantgardistische jakhals zou hij zelfzelf weleens kunnen noemen.

An sich een interessant gegeven, een historiografische verslaggeving van de queeste die een boek met zulk een omvangrijk onderwerp behelst. Ik ben op het moment van spreken met een masterthesis bezig, en herkenbaar is het zeker. Vooral de talloze neveninformatie die je in je literatuurstudie tegenkomt en waarbij je jezelf keer op keer moet vermanen die niet ten overvloede te vermelden. In dat opzicht is het boek van Binet bevredigend, het roept herkenning op. Probleem is alleen dat hij geen talent voor schrijven heeft. Het romangedeelte is flinterdun, en als het wordt opgevoerd tenenkrommend slecht. Hij beschikt absoluut geen voorstellingsvermogen van dialogen. Het ontbreken van verbeeldingskracht lijkt me dan ook de voornaamste reden dat Binet geen literator mag worden genoemd. Die vervelende stoplap van hem 'ik stel me zo voor' geeft alleen maar een illusie van voorstellingsvermogen, waar de literaire goegemeente ongetwijfeld op verzot is, getuige alle lofredes in de Volkskrant bijv.

Bovendien bevat de geschiedschrijving naar mijn mening een koeier van een hiaat. Er wordt gesteld dat een mis geïnterpreteerde liefdesbrief heeft geleid tot de slachting van het dorp Lidice. Echter wordt dit zomaar aangenomen en totaal geen causaliteit in deze misschien wel meest belangwekkende gebeurtenis van het verhaal aangebracht. Er wordt gesteld dat de brief 'het spoor bracht' op dat kleine dorp, maar hoe dan? Een paar SS-dossiers induiken en je had er toch al zeker iets over kunnen vertellen! Als historicus mag je zo'n fout niet maken, en zo toont Binet zich ook in dat vakgebied onbekwaam.

Zodoende blijft er alleen een uiterst intrigerend verhaal over, dat noopt tot verder lezen. Nochtans ondanks, en in de verste verte niet dankzij de schrijver.

avatar van mjk87
3,5
Op momenten best boeiend. Ik zag zelf overigens niet echt een verschil tussen de delen 1 en 2. Zowel qua toon als stijl een beetje van hetzelfde, hoogstens werd het in deel 2 iets verhalender en werden de hoofdstukken gemiddeld iets langer. Maar al met al een interessant verhaal en soms wel leuk verteld en soms een beetje te veel 'zie mij eens leuk zijn' waardoor de stijl en vorm juist gingen storen. Die zoektocht van de schrijver zelf blijft ook enorm oppervlakkig en voegt inhoudelijk niet veel toe. Maar als geheel vermakelijk genoeg en prettig verteld. De persoon Heydrich wordt dan wel aardig neergezet en je krijgt als lezer wel een beeld van die man, hoewel echt helemaal uitgraven lukt Binet ook niet. Naar boven afgerond (vooral door het vermaak) 3,5*.

Gast
geplaatst: vandaag om 10:14 uur

geplaatst: vandaag om 10:14 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.