menu

De Geboorte van een Geest - Sybren Polet (1974)

Alternatieve titel: De Geboorte van een Geest. Een Kadercollage

mijn stem
3,50 (1)
1 stem

Nederlands
Ideeƫnliteratuur / Psychologisch

319 pagina's
Eerste druk: De Bezige Bij, Amsterdam (Nederland)

Lokien Perdok is pr-man bij de gemeente Amsterdam, de stad die zijn 700-jarig bestaan gaat vieren. De historie en het hedendaagse reilen en zeilen van de stad komen in het boek uitvoerig aan de orde, met inbegrip van enkele volksopstanden en de roerige jaren zestig van de twintigste eeuw. Daar tussendoor voltrekt zich Lokiens eigen leven en denkleven, waaronder ook een lieflijke SF-achtige fantasie van Het Nieuwe Amsterdam. De derde ontwikkeling is die van het psychoon, een neutrale, los rondzwevende geest, die door deelname aan uiteenlopende gebeurtenissen uiteindelijk geboren zal worden (als mens?).

zoeken in:
3,5
Zoals alle boeken van Sybren Polet staat deze roman bol van de ideeën, associaties en werkelijkheden. En waar nooit het literaire experiment schuwde, gaat hij hier naar mijn smaak wat te ver - in die zin dat de onderbroken kreten en zeer fragmentarische vertelstijl het lezen hinderen. Inmiddels ben ik daar wel aan gewend, maar in De Geboorte van een Geest is het procedé voor mij te ver doorgevoerd.

Toch zijn er tussen alle chaos nog genoeg interessante gedachten op te pikken, die extra op lijken te vallen omdat ze ineens zo helder zijn. Ik noem bijvoorbeeld de opmerking dat het langzamerhand makkelijker wordt om het wiel uit te vinden dan er afstand van te doen, of de suggestie dat een beeld van afval ieder moment door een modern idee bewoond kan worden. Mensen worden steeds afhankelijker van de techniek waarmee ze zich herinneren, en kunstwerken zijn voorwerpen waar mensen betekenis aan geven - zo interpreteer ik het.

De sferische vertellingen over Lokien en Kilo (het blijft vaak vaag over wie het precies gaat, en wie de verteller is) worden afgewisseld met historische documenten die periodes uit de geschiedenis van Amsterdam bestrijken - en dan gaat het vooral om de minder florissante momenten. Met name gewelddadige opstanden en de slavenhandel krijgen veel aandacht. Vooral de slavenhandel wordt heel wringend onder woorden gebracht; Lokien moet een Surinaamse gast ontvangen en verdiept zich min of meer per ongeluk in de wreedheden waarmee Amsterdam rijk is geworden. En ineens staan daar dan vragen zoals je die moet beantwoorden in een boekverslag:

"3. Er kwamen ook minderjarige gemanumitteerden voor, waarvan de ouders nog in slavernij verkeerden. (In dat geval was de voormalige meester voogd.) Op welke wijze zou een dergelijke situatie kunnen ontstaan? Probeer je in te voelen in zo iemand.
4. Probeer je in te voelen hoe iemand als Lokien zich voelt wanneer hij een afstammeling van een bosneger gaat ontmoeten na dit alles gelezen te hebben."

De haast onschuldige droogheid waarmee dit wordt gevraagd...

Verder vroeg ik me nog af of Polet in dit boek een sneer aan Hermans uitdeelt:

"Daarom was een God die denkbaar was nog geen mogelijkheid alleen omdat hij denkbaar was, laat staan een waarschijnlijkheid. Ook een mannetje met negen ogen en drie penissen is denkbaar, maar zelfs geen SF-schrijver zal eraan denken om er zelfs maar een literaire werkelijkheid van te maken. Een denkbare God was alleen maar... denkbaar en stelde niets voor. Wie hem alleen daarom ook een realiteit toekende, al was het maar een literaire, was bang voor zijn eigen mogelijkheden - die hij daarom maar buiten zichzelf projekteerde en verabsoluteerde - ofwel een mateloze megalomaan die zijn eigen denkbaarheden tot mogelijke werkelijkheden of waarschijnlijkheden verhief. (Andere mogelijkheden waren denkbaar, maar hij had er op dit moment geen behoefte aan die te bedenken.)"

En tot slot nog een beetje flauwe humor in een gesprek over 'hulpmiddelen bij het denken' (bijvoorbeeld aan je kin krabben):

"Teo zei: - Vroeger kreeg ik mijn vruchtbaarste ideeën als ik onaneerde en om niet te vlug klaar te komen aan iets anders dacht, in het wilde weg.
- En nou dan, zei z'n vrouw. Of heb je daarom niet zoveel vruchtbare ideeën meer?"

Er is dus genoeg te genieten in deze roman, maar ik vind hem wel Polets minste die ik tot nu toe heb gelezen.

Gast
geplaatst: vandaag om 05:47 uur

geplaatst: vandaag om 05:47 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.