Sonderkommando Auschwitz: Dans l'Enfer des Chambres à Gaz - Shlomo Venezia en Béatrice Prasquier (2007)
Alternatieve titels: Sonderkommando Auschwitz | Sonderkommando Auschwitz. La Verità sulle Camere a Gas. Una Testimonianza Unica
Frans
Oorlog / Waargebeurd
267 pagina's
Eerste druk: Albin,
Parijs (Frankrijk)
In de vernietigingskampen waren de leden van het Sonderkommando belast met het gruwelijkste werk: het werk in de gaskamers. Joodse gevangenen maakten gedwongen deel uit van deze ‘speciale werkploegen’ en kregen van de ss de opdracht slachtoffers naar de gaskamers te begeleiden, de ruimtes schoon te maken en de lichamen van de slachtoffers te verbranden, om enige tijd later zelf te worden gedood. De Grieks-Italiaanse jood Shlomo Venezia is een van de zeer weinigen die het Sonderkommando heeft overleefd. Pas na vijftig jaar was hij in staat erover te spreken. In Sonderkommando vertelt hij zijn verhaal, van de deportatie in treinen vanuit Griekenland, de selectie bij aankomst in Auschwitz, het werk in het kamp, de bevrijding en het leven erna.
Afkomst van de schrijver doet er hier niet toe. Dit boek is tot stand gekomen door een afgenomen interview van de Franse onderzoekster Béatrice Prasquier. In mijn Nederlandse vertaling en andere vertalingen staat de Franse titel als oorspronkelijke titel (zie hier)
Ik kom trouwens op veel sites de italiaanse versie tegen aangeduid als een vertaling uit 2009.
Hij kwam naar buiten met zijn verhaal rond 2002 omdat hij zich ongerust maakt over het toenemende antisemitisme in Italië. Béatrice Prasquier, een Franse journaliste, heeft het uiteindelijk opgepikt en Venezia uitvoerig geinterviewd. (eigenlijk zou ze dus co-auteur moeten zijn?). Van de Italiaanse versie (die ook in 2007 verscheen) wordt in verschillende bronnen gezegd dat het een uitgewerkte versie is van het interview. Ik kan niet beoordelen of dat inderdaad zo is. Waar ik wel benieuwd naar ben, is in wat voor taal het interview is gehouden.
Wel is het zo - als de gegevens kloppen - dat de Franse uitgave in januari 2007 verscheen en de Italiaanse in oktober van dat jaar. Dus als ik de regels van BoMe volg dan verander ik de gegevens van de eerste uitgave maar taal en afbeelding blijven Italiaans.
Kan nog steeds veranderd worden als onverhoopt aan het licht komt dat Venezia vloeiend Frans spreekt etc. etc.
Deze getuigenis is samengesteld op basis van een reeks gesprekken met Shlomo Venezia, die ik, bijgestaan door de historicus Marcello Pezzetti tussen 13 april en 21 mei 2006 in Rome heb gevoerd. Het op schrift stellen en vertalen van deze in het Italiaans gevoerde gesprekken gebeurde met opperste inachtneming van de oorspronkelijke versie en de teksten zijn door Shlomo Venezia zelf nagelezen opdat niets de authenticiteit van zijn relaas geweld zou aandoen.
De beste optie zou zijn Italiaans gesproken tekst vertaald in het Frans. Die keuze is er niet.
Dan kies ik toch eerder voor originele tekst in het Italiaans. Elke vertaling verliest betekenis en/of duiding.
Tenzij in voorwoord duidelijk wordt aangegeven hoe dit boek tot stand is gekomen.