Et Dukkehjem - Henrik Ibsen (1879)
Alternatieve titels: Een Poppenhuis | Nora: Or, A Doll's House
Noors (Bokmål)
Toneelstuk
Sociaal / Psychologisch
116 pagina's
Eerste druk: Gyldendalske Boghandel (F. Hegel),
Kopenhagen (Denemarken)
Hoofdpersoon Nora Helmer is getrouwd met bankdirecteur Torvald, die haar op een autoritaire en kinderlijke wijze behandelt. Nora’s vroegere vriendin Christine Linde komt op bezoek. Ze hebben elkaar tien jaar niet meer gezien en ze vertellen elkaar wat er tijdens die periode is gebeurd. Christine zit in geldnood en vraagt Nora bij haar man te bepleiten dat ze een aanstelling krijgt bij zijn bank. Nora vertelt Christine op haar beurt dat zij zich jaren geleden buiten medeweten van Torvald in de schulden heeft gestoken om een voor diens gezondheid noodzakelijke buitenlandse kuur te financieren. Ze vervalste daartoe een borgstellingbewijs. Kredietverstrekker Krogstad, een vroegere geliefde van Christine, blijkt echter net achter de vervalsing te zijn gekomen en stuurt daarover een brief aan Torvald. Torvald is woest, maakt grove verwijten aan Nora en verordonneert dat zij het huis niet meer verlaat. Hij wil kost wat kost een schandaal vermijden en zal de kwestie met Krogstad zelf wel oplossen. Inmiddels heeft Christine zich echter tot Krogstad gewend, beide worden opnieuw verliefd op elkaar, en hij stuurt het vervalste borgstellingsbewijs terug naar de Helmers. Dat heeft onverwachte en diepgaande gevolgen…
Een Poppenhuis kent een speciale status vanwege het pleidooi voor emancipatie van de vrouw. Dat is weliswaar behartigenswaardig, zeker voor die tijd, maar wordt ook wat te expliciet uitgespeld. Interessanter vond ik het ingewikkelde web van afhankelijkheden tussen de personages dat Ibsen spon. Ze hebben allemaal een bepaalde macht over anderen, maar staan dus ook de invloed van elkaar en zijn daarmee allen onvrij. Die druk lijkt vooral te komen van de burgerlijke moraal die men tegen elkaar uitspeelt. En zo zijn alleen zij vrij die zich daar niets meer van aan wensen te trekken.
Ibsen deed het wel.
Nora is een volgzame huisvrouw van een dominante man.
Na een huwelijk van 8 jaar raakt ze ten behoeve van haar echtgenoot, van haar vader en van een goede vriend in de problemen, omdat zij hen wil ontzien. Zo ontdekken de echtelieden dat ze elkaar eigenlijk, na al die jaren, helemaal niet kennen. Zij leefden voor het uiterlijk vertoon en de goede naam.
Ibsen bouwt de spanning geleidelijk op tot een fraai einde.