De Weldoener - P.F. Thomése (2010)

Psyche van meisje blijft onuitgesproken, te veel eenrichtingdenken van man op leeftijd.

Thomése dringt genadeloos door in de pathetiek van iemand die denkt te handelen uit liefde, maar die eigenlijk niet zoveel meer doet dan zijn eigen verlangens en hoop projecteren op die ander. Hoofdpersonage is een man van middelbare leeftijd, die een jong meisje redt van een zelfmoordpoging. In de hoedanigheid als ''de weldoener'' meent hij ook recht te hebben op haar hele persoon. De schrijfstijl is overdreven bombastisch en soms wat zeurderig van toon, maar juist die opgeklopte elementen maken het tot zo'n meeslepend werk. De lezer wordt zo als het ware meegenomen in de ziekelijke, zielige denkwijze van de hoofdpersoon, die bezig is zijn eigen ondergang te bewerkstelligen. Spannend tot aan de laatste bladzijde.

Groot minpunt, zoals ook aangestipt door Rob Brouwer, is dat het meisje in kwestie nauwelijks van een psychologisch kader wordt voorzien. We krijgen wel passages te zien vanuit het perspectief van zowel haar vader als haar moeder, maar haar eigen beweegredenen blijven onuitgesproken. Dat past binnen de verhaallijn, want het gaat erom dat iedereen z'n eigen gevoelens projecteert op haar, maar zonder te weten wat er in haar omgaat. Dus ook de lezer wordt die innerlijke wereld van het meisje onthouden. Ik denk dan ook dat het een bewuste keuze is geweest van de schrijver om haar zo aan de oppervlakte te houden. Dat neemt echter niet weg dat er na het uitlezen veel vragen open blijven over haar rol in het geheel en waarom ze exact zulke ludieke keuzes maakt.

Uiteindelijk is dit mijn favoriete boek van Thomése, omdat het zo haarfijn de zwarte kant van ons mens-zijn bloot weet te leggen.

Het robbrouwer58, waarom is je cijfer zo flink gedaald (van 4 naar 3)?

Mijn mening is dat het boek cijfermatig ergens in het midden zit. De stijl is gewaagd, omdat die overaanwezige verteller met zijn gezwollen taalgebruik nogal gedateerd is, maar daardoor weet het boek zich juist te onderscheiden van de vele 'gewoon geschreven' romans die tegenwoordig verschijnen. Na verloop van tijd begon ik me echter wel een beetje te storen aan de uitleggerige toon die voortkwam uit het belegen taalgebruik, waarin met name de afstand steeds benadrukt wordt.

Dat het meisje niet wordt 'uitgewerkt' heb ik totaal geen probleem mee; zoals Donkerwoud al zegt, past dit binnen de situatie. Verder stelt de verteller (of personage, weet ik niet uit m'n hoofd) dat Theo Kiers bewust niets wilde weten van de reden van haar zelfmoordpoging, omdat hij haar alleen in haar nieuwe gedaante wilde kennen. Bovendien vind ik het zelf nooit zo erg om ergens over in het ongewisse te blijven, literatuur moet juist ruimte laten om zelf dingen in te vullen.
Ik denk dat het meisje zelf nogal stuurloos is en niet weet wat ze wil, vandaar die 'ludieke keuzes' Het is juist mooi om te lezen hoe de mensen om haar heen omgaan met dit gedrag - en daarbij hun eigen emotionele staat vooropstellen.

De hoofdstukken waarin de verteller zich bezighoudt met de vader en moeder van het meisje vind ik trouwens intrigerend - en ze lijken me ook wel relevant voor een diepere interpretatie van het geheel - maar ze vallen er toch wat buiten. Omdat het wat vreemd aanvoelt dat de verteller soms bijna samenvalt met Theo Kiers (maar wel steeds ironisch commentaar geeft), en op dezelfde manier in de psyche van twee andere personages kan neerdalen.