
Il Cimitero di Praga - Umberto Eco (2010)
Alternatieve titel: De Begraafplaats van Praag
Italiaans
Historisch
491 pagina's
Eerste druk: Bompiani,
Milaan (Italië)
De uit Turijn afkomstige geschriftvervalser Simone Simonini wordt vanaf zijn vroegste jeugd geïndoctrineerd met anti-joodse theorieën door zijn grootvader, kapitein Simonini. Als hij wordt ingehuurd om de kringen rond de Italiaanse onafhankelijkheidsstrijder Garibaldi te bespioneren, maakt hij de inval van diens 'roodhemden' op Sicilië in 1860 mee. Hij moet vluchten en komt terecht in Parijs, waar hij de Commune van 1871 meemaakt en als spion en vervalser in dienst treedt van diverse machthebbers. Hij ontmoet onder anderen de Franse revolutionair Maurice Joly, de Duitse schrijver Hermann Goedsche en de Russische geheim agent Pjotr Rachkovsky, en wordt zo steeds dieper betrokken in het complot dat uiteindelijk zal leiden tot een van de meest lasterlijke geschriften uit de wereldgeschiedenis: de Protocollen van de wijzen van Zion, die de gehele twintigste eeuw het antisemitisme zullen aanwakkeren. Maar de vraag is of Simonini er alleen maar zijdelings bij betrokken is. Is zijn invloed niet veel groter? De Protocollen zijn een vervalsing, maar van wie precies?
en nu nog 'n jaar wachten tot hij bij de 2e hands-boekwinkeltjes verkrijgbaar is!
hieperdepiep!
en nu nog 'n jaar wachten tot hij bij de 2e hands-boekwinkeltjes verkrijgbaar is!
of je gaat gewoon naar de bib

nah.. op de één of andere manier lezen geleende boeken niet zo prettig, vind ik...
Dat heb ik nou ook...

wat is rationeel gezien nu het verschil?
Rationeel niks, gevoelsmatig een hele hoop. En ik lees meer met m'n gevoel als m'n verstand!

Iemand dit al gelezen? Is het wat?
Ik heb het boek gekocht, maar gezien mijn leeswachtlijst en mijn totale gebrek aan tijd zal het wel tot de zomer duren voor ik eraan kan beginnen

Dit heeft vermoedelijk wel te maken met het feit dat de periode waarin het verhaal zich afspeelt, de negentiende eeuw, mij niet zo heel erg aanspreekt, maar anderzijds vond ik het boek ook vrij warrig.
Van Umberto Eco kan je uiteraard wel een moeilijk boek verwachten, de Slinger van Foucault was bijvoorbeeld veel ontoegankelijker, maar De begraafplaats van Praag lijkt zich op het eerste zicht niet als zodanig te presenteren en ontpopt zich maar gaandeweg tot een gelaagde roman tjokvol gevuld met boeiende personages, erudiete weetjes (uiteraard) en avonturen die door de hoofdfiguren worden beleefd. Misschien dat ik als lezer wat op het verkeerde been werd gezet door deze 'avontuurlijke' aanzet, en dus te laat beseft dat ik het boek anders moest gaan lezen? De dagboekindeling 'vanuit wisselend vertelperspectief' met hiaten her en der maakt het er overigens ook niet makkelijker op.
Maar hoewel het boek me niet echt in z'n ban had, kon ik het ook niet naast me neer leggen. En na de laatste pagina's omgeslagen te hebben, besefte ik dat dit toch weer een echte Eco was. Knap!

Een echt Eco-boek, dit, helemaal in de lijn van De Slinger van Foucault, maar wel een heel pak toegankelijker. In tegenstelling tot cortez vind ik de 19e eeuw wel onwaarschijnlijk boeiend, met al zijn industriële, culturele, politieke en intellectuele revoluties en vernieuwingen, die echter allemaal nog hun weg moeten trachten te banen door een Europese maatschappij die nog grotendeels bestaat uit modder, bijna middeleeuws conservatisme, kleinschaligheid en geroddel. Geroddel en samenzweringen, spionage en verklikking, bedriegers en charlatans, fantasten en ijzervreters: daaruit is dit boek opgebouwd, kan het nog heerlijker? Het verhaal dat Eco hier vertelt heeft me van begin tot einde meegesleept in een doolhof van wantrouwen, slimmigheid en zelfgefabriceerde werkelijkheden, uiteraard gestoffeerd met honderduizenden historische weetjes. Het verhaal is eigenlijk zelf een volmaakte en historisch perfect onderbouwde zelfgefabriceerde werkelijkheid: Eco beweert behalve het hoofdpersonage geen enkele figuur verzonnen te hebben, maar alles samengesteld te hebben uit echte historische personages. Zou best kunnen, hij is bovendien de laatste die ik op dat vlak zou durven tegenspreken

Wat me minder beviel, is dat Eco na het fabriceren van dat historische kunstwerk, blijkbaar nog niet tevreden was over de complexiteit van zijn boek en er nog een extra laag aan toe heeft gevoegd, die weliswaar de lezer aangenaam verwart en het boek dus nog wat fascinerender weet te maken, maar eigenlijk inhoudelijk niks toevoegt en achteraf bekeken zelfs vrij ongeloofwaardig is. Hij laat het verhaal vertellen door twee dagboekenschrijvers die allebei hun geheugen kwijt zijn, maar om te vermijden dat het té ingewikkeld zou worden springt hij zelf als verteller nog eens bij om alles tussenin op te vullen: dat maakt het kunststukje dat ik al vergezocht en ongeloofwaardig genoemd hebt, daarnaast ook nog eens mislukt. Ik snap dus niet echt wat hij ermee wil bereiken, het boek is rijk genoeg om gewoon van a tot z verteld te worden zonder al die poespas.
Maar verder geen gezaag: dit is een schitterend verhaal, met een van de rijkste en intrigerendste hoofdpersonages sinds lang. Ok, hij is een absolute eikel, arrogant, verwaand en bovendien uiteraard een walgelijke antisemiet, maar op zo'n manier dat je op den duur enkel nog bewonderend kunt knikken. Eco gaat hier trouwens erg ver: ik denk dat hij een punt heeft met zijn beschrijving van de opkomst van het antisemitisme als soort intellectuele denkoefening onder mislukte samenzweerders-historici die pamfletten schrijven waarin ze als sport trachten zo geloofwaardig zoveel mogelijk kwaad in de schoenen van een bepaalde bevolkingsgroep of stroming te schuiven, en of dat nu de vrijmetselaars, de jezuïeten of de joden zijn hangt dan af van de opdrachtgever (het is bovendien Eco's specialiteit dit soort dingen, hij heeft een wereldwijd ongeëvenaarde verzameling van dit soort boekjes en tractaten), het is niet helemaal duidelijk wat hij hier nu mee wil zeggen. Het is leuk en bijna aanstekelijk om zien hoe die geschriften ontstaan, maar het heeft natuurlijk wel tot een gruwelijke volkerenmoord geleid - kan je dat dan wel zomaar op die manier opvoeren? Eco doet zijn best de hoofdfiguur af en toe af te schilderen als een oprecht en authentiek antisemiet (hij haat alles en iedereen, maar de joden toch nog net iets harder, zoiets), maar het lijkt zelfs een beetje dat hij dat er vooral aan toevoegt omdat hij zelf gewetensproblemen heeft bij het hele gegeven.
Enkel goede boeken laten je zo denken, dus dit is niet meteen een kritiek, eerder een voortzetting van het leesproces


Om af te sluiten nog een woordje over het openingshoofdstuk, een van de beste die ik ooit gelezen heb: zelden heeft een boek me zo gepakt en een figuur me zo direct gefascineerd als deze Simonini, die van bladzijde één van zijn dagboek begint te schelden op de hele wereld, en niet ophoudt voor het einde. Heerlijk gewoon

Als je de schrijfstijl van Eco kunt waarderen en niet te beroerd bent af en toe door te bijten bij een vertraging, zul je beloond worden met een prachtige leeservaring.
Simonini is zonder meer de meest boeiende persoon waar ik in tijden over las.
4*
Reden: ik had het gevoel dat ik een geschiedenisboek aan het lezen was, en geen roman. Bladzijden aan een stuk geschiedenisles met feiten, historische figuren, namen, data, etc. Ok het blijft Eco, maar toch...
Alhoewel het me een slecht gevoel geeft (ik geef niet graag op) was dit voor mij een brug te ver. Ik snap ook de hoge scores niet, ik heb nooit het gevoel gehad dat ik een meesterwerk aan het lezen was.
Wat ik wel schitterend gevonden vond, was de setting met de 2 personages die eenzelfde dagboek gebruiken, heel origineel.
Protagonist Simonini bedient zich in deze roman, van een zorgvuldig geconserveerd, rabiaat antisemitisme. Vaak tot op het groteske af. Als opportunist telt voor dit heerschap enkel eigen gewin. Ieder greintje sympathie wat wellicht nog gevoeld kan worden voor Simonini wordt stelselmatig in de kiem gesmoord. Knap uitgewerkt door Eco. Illustratief zijn de gastronomische escapades van Simonini. Liefde gaat enkel door (de) zijn maag.
Al met al een onderhoudende roman. Absoluut geen tweede 'Slinger' maar het heeft mij zeker weten te verrassen. Kanttekening: weglaten in ook een kunst. Met name het uitweiden over de Dreyfusaffaire nodigde uit tot selectief lezen.
4,5 *

maar het gevoel blij te zijn toen het uit was, is natuurlijk niet erg positief te noemen.