Lord of the Flies - William Golding (1954)
Alternatieve titels: Heer der Vliegen | Heer van de Vliegen
Engels
Sociaal / Avontuur
248 pagina's
Eerste druk: Faber and Faber,
London (Verenigd Koninkrijk)
Tijdens de oorlog wordt een vliegtuig, dat een groep Engelse schooljongens evacueerde, neergeschoten boven een onbewoond, tropisch eiland. Twee van de jongens, Ralph en Piggy, vinden een zeeschelp en gebruiken die om de andere jongens bijeen te roepen. Vervolgens kiezen zij gezamelijk een leider en bedenken een plan om gered te worden. In het begin genieten de jongens volop van hun onbezorgde leventje vrij van volwassenen, maar al snel worden zij geconfronteerd met problemen van voedsel, leiderschap en samenwerking.
Wellicht schopt dit boek het ook ooit nog eens zo ver, maar ik ben wel erg blij dat ik dit boek (dat overduidelijk "The Beach" inspireerde) heb gelezen.
Ik lees hierboven dat het vliegtuig in kwestie is neergeschoten; dat weet ik me uit het boek niet te herinneren, om eerlijk te zijn.
De thema's die hier behandeld en toegepast worden en de manier waarop maken alles redelijk geloofwaardig. De jongens hadden een leider nodig, en zonder waren ze nergens, en het is niet onlogisch dat er tenminste een twee of drie zijn met een goed stel hersens om hun verblijf in goeie banen te leiden.
Ik snap waar de titel van het boek naar refereert, alleen niet de reden waarom het ernaar is vernoemd. Als iemand me dat uit zou kunnen leggen ...?
Ik lees hierboven dat het vliegtuig in kwestie is neergeschoten; dat weet ik me uit het boek niet te herinneren, om eerlijk te zijn.
het doet niet zoveel ter zake in het verhaal, maar ik dacht zelfs dat het om een schipbreuk ging (?)
Ik snap waar de titel van het boek naar refereert, alleen niet de reden waarom het ernaar is vernoemd. Als iemand me dat uit zou kunnen leggen ...?
Hoofdthema is toch de keuze tussen goed en kwaad (heel kort door de bocht geforumuleerd, maar in essentie toch juist? correct me if I'm wrong ). De Heer der Vliegen is een (bij)naam voor de duivel of kwade krachten.
Hoofdthema is toch de keuze tussen goed en kwaad (heel kort door de bocht geforumuleerd, maar in essentie toch juist? correct me if I'm wrong ). De Heer der Vliegen is een (bij)naam voor de duivel of kwade krachten.
ik krijg helemaal zin om dat boek nog eens te lezen. Ik heb het beeld (maar dat kan ook uit de film zijn) voor me van een dood varken/zwijn vol met vliegen. Degene die het varken had gedood/gevonden kreeg toch de macht?
Nou, dat wordt snel herlezen in ieder geval... Typisch gevalletje áls onderwerp voor topic 'stemmen uit je herrinnering"
Volgens mij gaat het niet zozeer over goed en kwaad, maar over het feit dat beschaving ook maar een dun laagje vernis is. Als dat wegvalt, komen de slechte kanten van de mensen rap naar boven...
het doet niet zoveel ter zake in het verhaal, maar ik dacht zelfs dat het om een schipbreuk ging (?)
Nee nee, wel zeker een vliegtuig.
Hoofdthema is toch de keuze tussen goed en kwaad (heel kort door de bocht geforumuleerd, maar in essentie toch juist? correct me if I'm wrong ). De Heer der Vliegen is een (bij)naam voor de duivel of kwade krachten.
Dat is dan denk ik een betje langs me geschoten. Het enige dat ik weet is dat er naar die varkenskop wordt gerefereerd, als men het over the "Lord Of The Flies" heeft.
Gelukkig is het allemaal mooi beschreven en is het boekje niet zo dik, waardoor het vrij eenvoudig uit te lezen is (je zou alleen willen dat die hoofdstuktitels de voorspelbaarheid niet zo zouden benadrukken, maar dat is - vrees ik - een algemeen probleem met hoofdstuktitels). De repetitieve symboliek wordt in ieder geval consequent volgehouden - tot aan de nogal uit de toon vallende laatste alina. Golding licht in een interview toe (en je krijgt sowieso punten aftrek als je als auteur je eigen einde moet gaan uitleggen) dat hier de symboliek eindigt en de realtieit terugkeert; hij wilde hier een parallel trekken om gebeurtenissen op het eiland te betrekken op de wereld in het algemeen, zo schrijft hij. Tja, voor wie de symboliek - die er toch al zo duimendik bovenop lag - na tweehonderd pagina's nog steeds niet had begrepen dus. Een slechte reden om op zo'n maneir afbreuk te doen aan de impact die het logische einde had kunnen hebben 2,5 *
Een tegenvallend, nogal simplistisch boekje: het heeft geen interessante personages met achtergronden of karaktertrekken, en Goldings beeld van groepsdynamiek is ook vrij basaal (alle interacties tussen de personages zijn vlak en cliché eigenlijk). Alles staat in dienst van de symboliek (zowel de karakters als de weinige gebeurtenissen), maar erg subtiel of diepgaand is het niet.
Helemaal mee eens. Het hogere thema waarrond dit boek draait (de kwestie of het slechte al dan niet inherent is aan de mens) wordt nauwelijks behandelt, het lijkt alleen een vraag die volgt uit het boek en niet omgekeerd.
Golding weet doorheen het boek een bepaalde sfeer vast te houden, wat uiteraard verdienstelijk is, maar "mooi geschreven" is dit boek helemaal niet. Zijn belachelijke tropen en ellenlange beschrijvingen maken het de lezer soms echt moeilijk om te blijven lezen. Daarenboven bevat het boek quasi geen mooie zinnen, wat de taalkundige verdienste voor mij volledig teniet doet.
Conclusie? Een sterk over het paard getild boek met een origineel (en tot de verbeelding sprekend) uitgangspunt dat verre van volledig benut wordt.
2*
Helemaal mee eens. Het hogere thema waarrond dit boek draait (de kwestie of het slechte al dan niet inherent is aan de mens) wordt nauwelijks behandelt
Da's natuurlijk quatsch. Omdat een thema dan niet expliciet behandeld wordt wordt het helemaal niet behandeld? Omdat Golding enkel de vragen impliciet stelt en ze symbolisch danwel allegorisch beantwoordt komen ze niet aan bod? Mijns inziens is het jammer dat Golding nét te veel richting de allegorie gaat (het gebrek aan interessante personages dat eerder genoemd werd is hier bijvoorbeeld inherent aan, hoewel gebrek een wat te sterke uitdrukking is naar mijn mening), maar dat is ook het enige punt waarop Lord of the Flies écht de mist in gaat. De kritiek dat het thematisch kaal is, of liever: dat de thematiek kaal uitgewerkt wordt, lijkt me niet echt terecht. Golding bereikt via symboliek en allegorie véél meer dan door expliciet te stellen hoe die thematiek nu precies in elkaar steekt.
Wederom volledig oneens. In de traditie van een Conrad, die je dan wellicht ook niet te harden vindt, zet Golding juist stylistisch een zeer sterk werk neer dat in zijn soberheid en bondigheid knap aansluit bij de thematiek. En als je in Golding al ellenlange beschrijving weet te vinden vraag ik me af hoe je je door het gros van de overige bestaande literatuur en lectuur heenwerkt, aangezien doorgaans alles toch wel een stuk langdradiger wordt aangepakt dan in de school Conrad-Golding. En klassieke werken als Piers Plowman, Boethius on Fame, Canterbury Tales, die laat je dan toch liever helemaal schieten?
Ieder z'n ding verder natuurlijk, en no offence naar iemand, maar ik vond en vind Lord of the Flies een uitstekend werkje dat mijns inziens nogal wat onterechte kritiek te verduren krijgt.
Golding bereikt via symboliek en allegorie véél meer dan door expliciet te stellen hoe die thematiek nu precies in elkaar steekt.
Ik geloof hoegenaamd niet in je uitspraak: hoe kan je nu minder zeggen als je iets expliciet formuleert dan via een allegorie, die hoe dan ook onvolkomen is en slechts een licht werpt op een deel van de zaak?
Wederom volledig oneens. In de traditie van een Conrad, die je dan wellicht ook niet te harden vindt, zet Golding juist stylistisch een zeer sterk werk neer dat in zijn soberheid en bondigheid knap aansluit bij de thematiek. En als je in Golding al ellenlange beschrijving weet te vinden vraag ik me af hoe je je door het gros van de overige bestaande literatuur en lectuur heenwerkt, aangezien doorgaans alles toch wel een stuk langdradiger wordt aangepakt dan in de school Conrad-Golding. En klassieke werken als Piers Plowman, Boethius on Fame, Canterbury Tales, die laat je dan toch liever helemaal schieten?
Op de 'Canterbury Tales' na ken ik - tot mijn grote spijt - niks van de door jouw opgesomde werken.
Om mijn punt echter nog eens uit de doeken te doen: ik heb er moeite mee dat Golding zo'n 5 à 10 bladzijden neemt om het eiland te beschrijven, en mijn beeld ervan niet meer is dan "een klein stukje land, een lagune, wat bomen met vruchten, een berg, een soort litteken over het strand en een fort van rotsen"... Terwijl Golding - naar mijn mening - veel vergeefse moeite doet om het eiland juist iets méér te geven, vervalt hij in een stereotiepe beschrijving... En dat vind ik jammer. Allemaal tijd die hij aan zijn thema (liefst expliciet) had kunnen wijden, gaat nu op aan nutteloze beschrijvingen.
De zo geroemde natuurbeschrijvingen vond ik aanvankelijk wat overdreven, maar de beeldende taal en groteske omschrijvingen wennen wel en vormen een belangrijke charme van het boek. Ik volg wel de kritiek hierboven ten dele, ondanks alle details die je beschreven krijgt, werd mijn beeld ook nooit vollediger dan een tropisch eiland met strand, roze berg, bos, open plekken, fruit, kaalgebrande stukken en rotsen. Ik vond het zelfs bijna zonde dat er niet een of ander kaartje in het boek stond, want ik had zeker in het begin best wel moeite om te snappen hoe het eiland nu juist ineen zat, los van alle bloemen, doornenstruiken en kreupelhoutbosjes die zo uitgebreid aan bod komen.
Het verhaal wordt mooi opgebouwd volgens een aantal belangrijke climaxen die vooral de relaties tussen de hoofdpersonen onder druk zetten (ook hier zou je - als je dat echt zou willen - het rijtje kunnen afgaan (eerste wrijvingen, eerste botsing maar door druk van buitenaf toch toegedekt, samenwerking onder spanning en dan de finale breuk en de confrontatie) maar zo voelt het niet aan tijdens het lezen, dus het stoort geenszins. De dreigende aanwezigheid op de achtergrond (laten we het de 'Heer der Vliegen' noemen, althans zo interpreteer ik de titel toch), de sluimerende maar aflatende hoop op redding, de onderhuidse spanningen tussen de personages, de combinatie van kinderlijke onschuld en extreme situaties, het leerproces dat doorgemaakt wordt (en vooral vaak níet doorgemaakt wordt, hoewel je het eigenlik zou verwachten), dat zijn de elementen die dit boek extreem fascinerend, knap bedacht en razend spannend maken. Sommige momenten zijn angstaanjagend eng, omdat je zo opgaat in het verhaal dat je eigen kinderlijke angsten het winnen van het besef dat je in je bed een boek aan het lezen bent .
Ik was verbaasd dat het boek zo dun was eigenlijk, ik heb het ook op één (weliswaar erg lange) avond uitgelezen. Maar het is misschien ook goed dat het niet uitgebreider is, de gebeurtenissen voor de grote confrontatie tussen Ralph en Jack zijn erg uitgebreid en goed uitgewerkt, het einde had langer kunnen duren maar dat vond ik toch het minst interessante stuk, omdat de opbouw in dit soort verhalen veel fascinerender en geraffineerder is dan de climax. Sommige scenes zal ik nooit meer vergeten denk ik (Simon en de Heer der Vliegen, de beruchte 'dans',...).
Het meest verbluffende moment vond ik de allerlaatste pagina's, als de redding eindelijk komt. Je bent zo opgegaan in het verhaal van die kleine kinderen, de ernst ook van de hele situatie, dat de blik van een volwassene op de hele zaak haast pervers wordt. Ineens blijken de houten speren en de dodelijke confrontaties niet veel meer dan kinderspelletjes in zijn ogen, en de link tussen dat moment en de angstaanjagende momenten ervoor kan ik nu nog heel moeilijk leggen. Dat moment brengt het boek van een ijzersterk gegeven naar een hallucinant meesterwerk, en ik heb echt verschillende minuten voor mij uit zitten staren alvorens ik er overheen was. Een erg overweldigende ervaring dus, het lezen van dit boek, en stof genoeg om lang over te blijven nadenken!
Een puike 4.5 sterren is welverdiend .
Sommige momenten zijn angstaanjagend eng, omdat je zo opgaat in het verhaal dat je eigen kinderlijke angsten het winnen van het besef dat je in je bed een boek aan het lezen bent .
Hehe, grappig ja, ik ervaarde het boek precies zo.
Verbluffend, echt? Ik vond het toch vooral een ontgoochelend slot; vooral omdat doorheen het boek telkens (kleine) climaxen worden gepresenteerd riep het vooral een gevoel op van: 'oh...ja...goh...'
Maar aanstekelijk stukje verder, heeft de zin tot herlezing in de komende vakantieweken aangewakkerd .
Ik moest een keer met school naar een toneelstuk van het boek, en dat maakte indruk op me waarna ik besloot ook het boek te lezen. Daar heb ik beslist geen spijt van gekregen!
Misschien is het wat pretentieus van Golding, maar hij laat duidelijk zien hoe volgens hem de ware aard van de mens is. Dit komt bijvoorbeeld naar voren als Ralph hoopt dat het beest liever de kleintjes eet, of instinkten van zichzelf ontdekt. En het pakkende einde natuurlijk. Kinderen tot waanzin gedreven. Ik trof eigenlijk behoorlijk wat overeenkomsten met het gedachtegoed van Apocalypse Now. Het geeft je in ieder geval genoeg stof tot nadenken. Interessant uitgangspunt, en het verloop is goed verteld, maar echt bijzonder vond ik de schrijfstijl niet. Daarom is het voor mij wel degelijk een interessant boek, maar niet zozeer een topper.
Verder zou ik graag nog een ding willen uitlichten; ik was geschokt om te zien dat het racisme zo diep genesteld zit, zelfs in de schrijverwereld. Het hoort dus echt bij de tijd. Want op een gegeven moment, als Piggy de groep gaat toespreken spreekt hij de woorden: Which is better -- to be a pack of painted niggers like you are, or to be sensible like Ralph is? Heftig hoor, dat de algemene opvatting dus was dat een neger gelijk stond aan een wilde. Verder heerst de mannencultuur natuurlijk, het is niet voor niets een groep jongens die op het eiland zitten. Nu zou het lastig zijn om zo over de mens te spreken d.m.v. alleen jongens. Hoe zou het zijn als het andere geslacht erbij kwam kijken? Maar dit is enkel hypothetisch, het zou natuurlijk absoluut niet bij het boek passen en het zou absoluut niet veranderd moeten worden, maar wel even interessant om erover na te denken. Misschien heeft een goedwerkende samenleving wel wat vrouwelijke invloeden nodig, wie weet...
De tijdsgeest zal hier ook niet vreemd aan zijn.
Dit is voor mij een erg onderhoudend boek dat mooi de mindere kantjes van de mens naar voren schuift. Het is vrij goed geschreven, maar nergens zijn er echt passages waar iemand wild van wordt - stilistisch gezien dan.
Een aantal bedenkingen toch. Dat proces van de transformatie van onschuldige pubers naar semi- of zelfs hele monsters haspelt Golding nogal gauw af. Bij Jack was het proces goed te zijn, maar bij Roger en co veel minder. Leidt een blinde idolatrie voor Jack - die hen brood en spelen belooft - tot die metamorfose? Geen idee eerlijk gezegd.
Tweede ietwat vreemd iets vond ik die oorlog waarover plotsklaps sprake is. Een piloot uit een vliegtuig dat werd neergehaald landt met een parachute op het eiland, maar de meerwaarde voor het boek ontgaat me.
Het boek eindigt nogal prompt. Op één van de laatste bladzijden moet Ralph nog vechten en rennen voor zijn leven en plots staat daar een Britse zeevaarder op het strand die hen veilig naar huis zal brengen.
Het boek eindigt nogal prompt. Op één van de laatste bladzijden moet Ralph nog vechten en rennen voor zijn leven en plots staat daar een Britse zeevaarder op het strand die hen veilig naar huis zal brengen.
Het prompte einde is misschien nog wel het meest wrange aan het hele verhaal. De hele redding is relatief: het onmiddellijke levensgevaar is geweken, maar Golding heeft met zijn boek laten zien dat het grootste gevaar in de mens zelf ligt (al dan niet tot uiting gekomen door bepaalde omstandigheden). De kinderen worden niet gered door een vriendelijke visser, maar door een officier die hun bloeddorstige jacht aanziet voor een kinderspel, en die zelf van een groot oorlogsschip afkomt. Van hun barbaarse geweld worden de kinderen gered, alleen om in een wereld in oorlog terecht te komen waar het geweld niet minder barbaars is, slechts beter bedekt: met een uniform aan en een mooie pet op.
Lord of the Flies is een boek dat weinig overlaat van je vertrouwen in de mensheid of de beschaving. Aan de ene kant is het verval van de jongens - van spelletjes en kameraadschap tot bijgeloof en bloeddorst - haast niet te geloven, het zijn immers allemaal kinderen van hoogstens twaalf jaar, allemaal netjes opgevoed? Hun pogingen in het begin om regels op te stellen beloven veel goeds, maar Golding slaagt erin om op een heel geloofwaardige manier de beschaving te laten afbrokkelen. Het dieptepunt is voor mij niet eens zozeer de jacht op Ralph, maar de moord op Simon. Die scène was vrij heftig, en de pogingen van Biggie en Ralph om hun betrokkenheid voor zichzelf te ontkennen vrij pijnlijk. Als aan het eind redding komt is dit, zoals ik al zei, relatief, nu de jongens hun onschuld kwijt zijn en ontdekt hebben wat voor Beest er in hen schuilt.
Golding is wel erg gericht op de boodschap en minder op het verhaal. De personages krijgen allemaal typische rollen toebedeeld: de aanvoerder met de goede bedoelingen, de slimme jongen naar wie niemand luistert omdat hij dik is en een bril draagt, de enige jongen met gezond verstand die niet gehoord wordt, de door en door slechte beul, en natuurlijk de dictator. Overigens heb ik hier niet veel problemen mee aangezien ik Lord of the Flies toch meer als een allegorie dan als een verhaal op zich zie.
Als een allegorie is The Lord of the Flies zeer geslaagd, als verhaal niet altijd. De beschrijvingen van het eiland zijn nogal saai en niet altijd duidelijk. Ook had ik in een 'echt' verhaal wel meer willen weten over hoe de jongens op het eiland terecht gekomen zijn, bijvoorbeeld. De stijl van Golding kan mij ook niet altijd bekoren.
The Lord of the Flies brengt een keiharde boodschap over die niet te missen valt. Niet iets om blij van te worden, maar desondanks is het bewonderenswaardig hoe Golding dit allemaal geloofwaardig weet te beschrijven. Als het verhalende element me meer aangesproken had zou ik vier sterren hebben gegeven, nu blijft het bij 3,5.
Nederland leest.
Gedurende de maand november 2016 worden ze door de bibliotheken uitgedeeld aan leden EN niet-leden. Maar je loopt wel de kans dat er eerst naar je mening over een aantal stellingen over democratie wordt gevraagd!
Deze editie van Heer der vliegen is trouwens vertaald door Harm Damsma en Niek Miedema. Je kunt het slechter treffen ...
En wat blijkt? Helemaal niet zo taai als ik in eerste instantie had verwacht. Toegegeven, de schrijfstijl van William Golding moet je wel liggen. Hij laat zich af en toe verleiden tot gigantisch lange beschrijvingen (die wat hun nut missen aangezien ik eigenlijk nog steeds niet goed besef hoe dat eiland er nu exact uitziet) maar dat maakt hij goed door het uitgangspunt. Interessant om te zien hoe de kinderen verder en verder afglijden in de waanzin (met de dans en de dood van Simon als gevolg) maar of het boek nu effectief die klassiekerstatus waar is? In mijn ogen niet in ieder geval. Zeker naar het einde toe vliegt Golding compleet uit de bocht (die laatste pagina met de kapitein van het reddende schip, wat een gigantische anti-climax!) en hoewel de relatie tussen Jack, Ralph en Piggy op zich de leidende kracht is in het plot, blijf je zitten met het gevoel dat er meer had kunnen zijn. Lord of the Flies lijkt in de eerste plaats dan ook meer een boek te zijn dat de lezer uitnodigt om zelf over dit thema na te denken en er zijn/haar eigen invulling aan te geven. Ik had het dan ook interessanter gevonden mocht Golding hier zelf meer aan uitwerking had gedaan. Met nog geen 250 pagina's (mijn editie telde trouwens zo'n 20 witte bladzijden aan het einde, van verspilling gesproken) is dit nu ook weer niet zo'n klepper.
Intrigerend debuut, dat wel. Ik heb ook nog Free Fall liggen van Golding, ben benieuwd wat dat gaat brengen. Een wat onbekender boek precies van de schrijver, al is zijn hele oeuvre met uitzondering van Lord of the Flies nagenoeg onbekend op Boekmeter, maar de plotomschrijving nodigt wel uit tot interessante lectuur. Zal wel voor de nabije toekomst zijn hopelijk, eerst maar eens wat andere boeken verorberen.
3.5*
Dit boek wou ik dus altijd al eens onder handen nemen. Vlot geschreven, toffe setting, bij vlagen spannend, niet echt hoogstaand maar wel leuk vertier. Grootste probleem is de matigheid. Het eiland vond ik op een matige manier beschreven en ondanks het feit dat de schrijver wel wat zinnen neerpent, blijft het een afstandelijk gevoel behouden. Hetzelfde geldt voor de personages die eigenlijk best vlak zijn en ook niet al te spontane dialogen vormden met elkaar. Soit, het blijven wel kinderen maar toch … die Piggy begon me op den duur wel tegen te steken met zijn gekerm. Ook het einde was heel abrupt en vond ik een lichte teleurstelling.
Toch heb ik me wel vermaakt tijdens het lezen. Het uitgangspunt is datgene wat me zo aantrok dit boek te lezen en er zitten een aantal best spannende passages tussen. Leest ook lekker weg.
Hoewel ik me dus prima heb vermaakt, begon het me op een gegeven moment te storen dat er duidelijk een goede kant en een kwade kant wordt opgetekend. Het boek zou zoveel interessanter zijn geweest als de personages iets gebalanceerde zijn geweest en Jack en Ralph allebei goede en slechte kanten zouden hebben. Dan zou de boodschap in mijn ogen misschien nog sterker zijn geweest.
Ik weet niet wat er van haar geworden is, en heb ik geen idee of ik de clou heb gevat, maar ik houd goede hoop...
(geen cijfer)
Er word in het beging nog niet veel uitgeweid over de innerlijke gevoelens en gedachten van de jongens. Dit laat de schrijver over aan onze interpretatie; we zien het gedrag dat de jongens vertonen in bepaalde situaties en zo ontstaat er een schets van hun innerlijk. Golding beschrijft vooral hun interacties met elkaar op een beeldende wijze; bijna ieder detail word omschreven. Het speelse gedrag van Ralph, Biggie´s volhardende pogingen om kennis te maken met Ralph, die op zijn beurt weinig interesse voor Biggie heeft. Aanvankelijk dan; er ontstaat uiteindelijk een innige vriendschap tussen hen.
Ralph heeft aanvankelijk weinig oog voor Biggie; hij ziet alleen een dik, onzeker jongetje dat zijn aandacht niet waard is. Een hardvochtig vooroordeel. Biggie stelt zich kwetsbaar, openhartig op door zijn ware naam aan Ralph toe te vertrouwen, bij wijze van poging tot toenadering; hierop word hij uitgelachen. Ralph moet beloven het niet aan de anderen verklappen; maar impulsief en ondoordacht als Ralph is doet hij het toch, al dan niet opzettelijk. Biggie voelt zich vernederd. Ralph krijgt hiervan later spijt als Biggie hem confronteert hiermee. Dit is een zeer interessante karakterontwikkeling: Ralph accepteert Biggie steeds meer tot ze uiteindelijk elkaars beste vrienden en vertrouwelingen zijn.
Golding beschrijft dit op een wijze die natuurlijk en logisch is. Heel knap gedaan.
Ralph word de leider van de groep jongens. Hij word gekozen als leider. Vrijwel alle jongen en jongetjes stemmen op hem. Ralph bezit namelijk namelijk een krachtig symbool van macht; een imposante schelp waarop hij geblazen heeft. Biggie ontdekte de schelp in het water van de lagune; Ralph wist het in handen te krijgen en eigende het zich toe. Hiermee heeft hij alle jongens naar zich toe geroepen en verenigd; zij waren eerst in kleine groepjes verdeeld en verspreid over het eiland.
Over de verkiezing van Ralph´s leiderschap schrijft Golding:
Dit stemmen was een bijna even heerlijk stuk speelgoed als de schelp. [...] het rumoer, begonnen als uitdrukking van de algemene behoefte aan een aanvoerder, had zich al ontwikkeld tot een verkiezing bij acclamatie van Ralph. Geen van de jongens zou daar een goede reden voor gevonden kunnen hebben; wat aan intelligentie was vertoond was te herleiden tot Biggie, terwijl Jacks aanvoerderschap het meest voor de hand lag. Maar zoals Ralph daar zat ging er een rust van hem uit die hem deed opvallen: daar was zijn lengte, en zijn innemend uiterlijk, en, het meest verborgen maar tegelijk krachtigste argument, daar was de schelp. Het wezen dat daarop geblazen had, op hen had zitten wachten op het plateau [...], nam een aparte plaats in.
Dit is een prachtig citaat.
Golding benadrukt hiermee de symbolische waarde die de schelp bezit; het schenkt status en aanzien aan degene die het vasthoud, het eigendom van de bezitter. De jongens kennen Ralph amper. Ze weten bijna niets over zijn ware persoonlijkheid; laat staan dat ze ooit met hem gepraat hebben. Toch word Ralph de leider, met hun mandaat. Dit staat haaks met de werkelijke wereld.
Ook in westerse democratische landen landen worden leiders vaak gekozen met weinig kennis van zaken. Kiezers weten vaak niets of nauwelijks iets af van de standpunten van een partij, ze verdiepen zich er ook bijna niet in. Ze kennen de partijleiders oppervlakkig, maar dat doet er voor hen niet toe. Het gaat erom waar die persoon en zijn partij symbool voor staan.
Soms word er beweerd dat bepaalde gebeurtenissen in het boek onrealistisch zijn. Bijvoorbeeld de jachtpartijen van Jack en zijn jagers en de wilde danspartijen. De jongens zouden te wreed zijn; hun gedrag ongeloofwaardig.
Maar hier kan je ook parallellen trekken met de huidige wereld. Jagen mensen in de moderne wereld ook niet naar genot? Door te feesten, veel alcohol te drinken en ander destructief gedrag.
Afgelopen week las ik via Blendle een artikel over een stel dat tijdens Corona verliefd werd op eilandjes in de Vinkeveense plassen, ze gingen op éen ervan wonen. “Als je hier bent laat je alles even los…” vond het stel. Ze merkten dat ze gingen genieten van de echt kleine dingen…
Als ik ‘Heer der Vliegen’ lees waarin William Golding uit de doeken doet hoe het een groep Britse jongens op een eiland na een crash met een vliegtuig vergaat valt er misschien in beginsel wat te genieten, maar al snel begint het eiland dystopische vormen aan te nemen. Opmerkelijk is dat het alleen om jongens gaat, er zijn de ‘kleintjes’ en de groten rond de 12, 13 jaar.
Kort door de bocht zou je kunnen stellen dat het verhaal gaat over groepsdynamica; over democratie, goed, rede versus kwaad, dictoriaal oorlogzuchtig gedrag. Tot aan moorden toe
De toon wordt al vrij snel gezet waar een van de jongens, te zwaar en brildragend, het mikpunt van grappen is. Aanvankelijk had ik niet in de gaten dat ‘De heer der vliegen’ een allegorie betreft. Ik vroeg me bepaalde details in het verhaal af zonder antwoord te krijgen; waar is het vliegtuig gebleven, in welke zee of oceaan ligt het eiland, waar komen de varkens op het eiland vandaan? Vrijwel alles wordt duidelijk door gedrag, er is weinig monologue interieur. Dat miste ik.
Ik werd op het spoor van dit boek gebracht door een ander boek dat ik onlangs las waarin een docente een jongen dit boek laat lezen. In de beschrijving in mijn bibliotheekboek lees ik voorin dat dit boek geschikt vanaf circa 14 jaar. Ik vraag me af in hoeverre jongeren de diepere betekenis zullen vatten, zonder afstemming met anderen. Het is zeker geen simpelweg ‘avonturenboek’ m.i.
Persoonlijk heb ik veel gehad aan de mening van o.a. J.Ch. die ik halverwege het boek las, ik was van plan het niet uit te lezen zo onaangenaam vond ik het. Lag dat aan mij?
Als allegorie is het zeker gelukt hoewel wat mij betreft letterlijk zwart/wit met discriminerende kanten, hoezo alleen jongens, hoezo vergelijkend woordgebruik als ‘wilden’ met ‘nikkers’?
Er vallen zeker parallellen te trekken met onze wereld en dit denkbeeldige eiland.
In die zin als allegorie 3,5
Leesplezier van dit verhaal waarbij ik vooral weerstand ervaar 1,5*.
De doodsangst van Ralph, het rennen voor je leven... ongelofelijk spannend. Het einde is in feite magistraal. Geboeid van begin tot eind!