Post Office - Charles Bukowski (1971)

Nimmer zo'n kaal boek gelezen, maar ook nimmer de kaalheid zelf zo mooi beschreven zien worden. Deze Bukowski smaakt naar mee. Enorm gelachen om het einde trouwns!

4*

Tsja, eigenlijk niks van wat ik zoek in literatuur is terug te vinden in Post Office. Waarmee ik allerminst wil zeggen dat het een slecht boek is. Na het overbodige voorwoord van de onvermijdelijke Joost Zwagerman barst Post Office los met z'n opeenvolging van dronkenschap, seks, werk en de daarmee samenhangende problemen. Grootste voordeel is dat het allemaal zonder veel pretenties is neergepend en vaak vrij grappig is. Nieuw of wereldschokkend vond ik het echter niet. Het deed me bijvoorbeeld denken aan Celine en aan bepaalde gedeeltes van Ulysses. Gelukkig heb je het boek in een vloek en een wip, euhm... zucht uit. Bukowski is zeker geen schrijver voor mij, maar toch aardig om een keer een boek van hem gelezen te hebben.

Onverbloemd rauw realisme. Bukowski schetst onze maatschappij is zijn lelijkste en puurste vorm. Dag op dag, week op week, jaar op jaar; de mens wordt verslonden en gebruikt door de wereld die het zelf geschapen heeft. Bestolen van levenslust en geveld door de sleur, wordt onze oerdrang en genot de enige uitweg en reden van het zwoegen. Drank, seks, gokken, en voor de rest kan 't geen moer schelen.

Het boek leest enorm snel weg. In het begin had ik m'n twijfels bij de oppervlakkige weergave van de personages, maar dan bleek het wonderwel in de setting en het verhaal te passen. De cynische toon, onbeschroomde gedachtegangen, platvloerse dialogen, ... maakten voor mij deze eerste ervaring met Bukowski meer dan geslaagd.

Zuipen, vrouwen, sarcasme, gokken en nog eens zuipen, is er meer in het leven? Ja, want in Post Office wordt tussendoor ook nog gewerkt. Werken is stom, maar het schijnt nu eenmaal te moeten. Is er meer nodig voor een roman dan zuipen, vrouwen, sarcasme, gokken, nog eens zuipen en werken? Ja, schrijftalent.

Bukowski's boeken lijken heel makkelijk om na te doen. Vooral z'n gedichten lijk je snel onder de knie te hebben: anekdote over een hoer, ophakken in heel korte regels en stop er ergens een klein tragisch grapje in. En daar komt het: dat tragische grapje. Bukowski is een tragisch schrijver, evenzeer als hij een humorist is. Deze zware, maar door humor dragelijke lading is altijd aanwezig en verschaft inhoud aan het platvoerse bestaan van de personages. Dít is niet gemakkelijk na te doen, want we hebben allemaal wel eens kotsend boven de wc gehangen, maar probeer dat eens goed te beschrijven, of er over te schrijven.

Dan blijkt het dat Bukowski een heel grote stilist was en nog altijd is. Probeer het na te doen, kijk eens naar een imitatie, die al dan niet verhuld is, alleen Bukowski kan het trucje eigenlijk. Raymond Carver soms, maar verder, neen. Je ziet toch ook het verschil tussen een echte Yves Klein en een blauwgeschilderd doek van iemand die graag of een doek blauw wil schilderen of een doek blauw schildert omdat Yves Klein dat ook deed? Bukowski snijdt alles op precies de juiste manieren, momenten en wijzes af. Niets teveel, het is afgelopen als de spanningsboog afgelopen is, het is gewoon afgelopen wanneer het afgelopen dient te zijn. En dát, dat kunnen velen niet. Bukowski houdt kort en schrijnend, zoals het eigenlijk altijd zo moeten gebeuren.

Mooie afsluitende zin van een boek ooit komt trouwens uit Factotum: 'Ik kreeg hem niet omhoog.' Daarna heb je toch niets meer nodig?

Rauw en cynisch. Bukowski schetst zonder poespas de sleur en de algemene - euh - lelijkheid in ons dagelijkse leven.

Echt ondersteboven ben ik er evenwel niet van. Het hoofdpersonage is eigenlijk het type alcohol-verslaafde loser dat je ook wel eens in een Jambers-reportage tegenkwam. Het rock & roll gehalte is best leuk, maar ook niet bijster origineel. Voorts heeft het concept ook wel wat aan relevantie ingeboet: extreem repetitieve jobs zijn steeds minder schering en inslag in onze westerse maatschappij. Met dank aan robots en lageloonlanden.

Hoe dan ook genoten van deze bittere brok leesvoer. Ideaal voor een druilerige dag. 3.5*

Een prettige afwisseling tussen moeilijker literatuur. Terwijl ik maar met een jeugdige rouwdouwer in mn hoofd bleef zitten blijkt Henry op een gegeven moment de 50 gepasseerd te zijn… Het zegt iets over de status quo van zijn bestaan. Van postbezorger tot gelukszoeker tot kantoorklerk, maar nog altijd een leven gedrenkt in alcohol, gokken en mislukte relaties. Een leven bij de dag zonder toekomstperspectief. Het tempo en de herhaling in het eerste deel is sterk, want dat creëert precies het ritme van Henry’s leven. Een tredmolen van (niet gehaalde) deadlines en daaropvolgende reprimandes, gedoe over verlofdagen en tal van hindernissen op de bezorgroute. Die compactheid raakt daarna een beetje zoek, als er ongemerkt heel wat jaren in een betrekkelijk klein aantal pagina’s verstrijken. Het slot komt wat merkwaardig uit de lucht vallen.

Als Bukowski nou wat meer de tijd had genomen, af en toe. Het grimmig wereldbeeld, in de trant van 'we gaan eraan kapot, aan ons werk, wij allemaal', komt weliswaar pregnant naar voren, maar persoonlijk had ik het beter gevonden als hij sommige situaties nog spitsvondiger geschetst had. Want Chinaski is een heerlijke querelant met een grote bek, die soms behoorlijk scherp uit de hoek kan komen. Als ie z'n dialogen nog wat langer uitgesponnen had, had het boek meer indruk gemaakt.

Overigens zeg ik niet voor niets persoonlijk, want ik begrijp terdege dat het zijn stijl is, en ook als ik er een aantal interviews van hem op joetoep op na sla, begrijp ik dat hij niets anders had gewild dan deze korte, staccato schrijfstijl vol vuilbekkerij en geraas. Maar goed, door dat korte, snelle geraas (de scheiding van de vrouw met wie hij een kind heeft gebaard wordt letterlijk in twee zinnen afgehandeld, haha!) gaat het nergens op je huid zitten. Zijn grote voorbeeld, Louis-Ferdinand Celine, heeft ongeveer hetzelfde wereldbeeld, maar plakt daar ook nog intense dialogen en diepgravende analyses, aforismen en wat dies meer zij, aan vast.