Ilias - Homeros (-800)

Vroeger op het gymnasium uiteraard wel delen uit de Ilias gelezen en dan af en toe de vertaling van Schwarz erbij, maar had nog nooit het totale werk gelezen. Tot nu toe dan.

Ik heb er zeer van genoten! De prachtige Homerische vergelijkingen, de manier waarop de helden elkaar toespreken, zelfs voordat ze met elkaar in gevecht gaan, voeren ze nog hele gesprekken. Het gevecht tussen Achilles en Hektor heeft me ook zeer ontroerd.

Nu even iets anders tussendoor en dan over een paar weken de Odyssee ook lezen.

4,5 *

De vertaling van Imme Dros telt 436 pagina's. Je hebt het nou over Odysseus, een man van verhalen. Geen vertaling, dus.

Omdat dat pantheon aan Griekse en Romeinse (half) goden en (half) godinnen bij o.a. tv-spelletjes ( bijv. Twee voor Twaalf) me dikwijls verwarde en ik nooit echt zeker was van hoe die onderlinge banden nu precies liepen ben ik toen maar begonnen met het lezen van de Ilias en de Odyssee en hoewel ik er wat tegen opzag verveelde de vertaling van M.A. Schwartz me nergens - het is in mooi, strak en duidelijk Nederlands proza verwoord (wel zonder annotaties jammer genoeg) en je leert gaandeweg veel van die mythologische figuren uit je hoofd kennen omdat er tot in den treuren gerefereerd blijft worden aan de bloedlijn van elk karakter - elke keer weer. Ik zag duidelijk overeenkomsten tussen het Epos van Gilgamesh, de Ilias en Odyssee en boeken als de Bijbel waar het betreft de gortdroge herhalingen/refreinen en opsommingen maar die leer je snel herkennen en over te slaan waar gepast en gewild. Dat alle vier die verhalen aan mensenhersens alleen zijn ontsproten en niets van dit alles een woord van god(en) is was mij al bekend maar dat zij zo duidelijk een verwantschap vertoonden dat wist ik nog niet. Ik ben er eerlijk gezegd ook aan begonnen om me voor te bereiden op Ulysses, het boek van James Choyce - waar ik nog altijd wel tegen aan hik maar wel erg benieuwd naar ben wat dat boek nu precies behelst.

Als ik hieruit begrijp dat je elke tekst wilt lezen zoals de schrijver ervan het letterlijk op papier gezet heeft dan terg je jezelf wel heel erg. Dat is het nastreven van ultieme waarheidsvinding en zuiverheid. Zelfs als jij zo'n tekst vindt wie zegt dan dat jij die tekst zuiver en naar waarheid leest zoals de schrijver het bedoeld heeft? Of wil je gewoon alle "besmettingen" op voorhand al uitsluiten om daar een zo kundig mogelijk oordeel over te vellen? Zo ver mogelijk terug naar de bron van de tekst als maar kan? "Hetgeen je gewoon kan lezen" (Nederlands neem ik aan) kan soms ook een vertaling zijn vanuit een andere taal zonder dat je het je realiseert. Het plagiaat in de Volkskrant deze week naar buitengekomen is daar een voorbeeld van. Welgeteld 1 oplettende lezer was zo belezen in die bladen dat het opviel. Het is juist daarom zaak dat je zoveel mogelijk leest om dat soort dingen/feiten te kunnen toetsten aan de "waarheid". Het zal toch niet zo zijn dat als je maar een bepaalde taal machtig bent dat je derhalve begrijpt wat schrijvers bedoelen met elke zin die ze aan het papier toevertrouwen in die taal? De ware connotatie van elke denotatie van een geschreven woord of letter/teken is in eerste instantie alleen de oorspronkelijke schrijver ervan ingehangen. Hiervan vormt geheimschrift een bewijs en geen enkel wiskundig logaritme zal dat ooit kraken kunnen indien slim toegepast door een mensenbrein. Het komt op mij zelfs over alsof je bang bent om de controle te verliezen over de summa summarum van het geschreven woord. Je kunt niet elk boek lezen dat er is. Je kunt in een leven, me dunkt, toch wel de boeken lezen die de grootste schrijvers gelezen hebben en geschreven hebben. Al is het "maar" in het Nederlands. Ik lees liever "Mein Kampf" in het Nederlands met kritische annotaties dan het origineel in het Duits, zonder. Ik geef toe: slecht voorbeeld. Hij of ik.

Naamgebruiker
Ik neem aan dat jouw bericht gericht is aan ags50. Overigens kan ik me wel enigszins in jouw bericht vinden.

Ja, je hebt helemaal gelijk. Het ondermijnt mijn eigen betoog. Hou het er maar op dat ik dikwijls ladderzat ben als ik schrijf.

Ik herken dat. Meestal zijn m'n berichten nog aan te passen of te verwijderen de dag erna.

Ik ben altijd blauw maar al-co-hol is niet alleen slecht voor de ontwikkeling van geest en lichaam van een ieder individu maar tevens is het een brandstof die beter aangewend kan worden in raketten dan het menselijk lichaam.

Uitgegeven in vertaling door Imme Dros

Men spreekt van een 'vlotte en frisse vertaling'

NRC

Dank voor dit goede nieuws, liv2!

Imme Dros was vandaag (samen met Joke van Leeuwen) bij VPRO Boeken om te vertellen over haar vertaling.

VPRO Boeken: Joke van Leeuwen en Imme Dros kijk je op npo.nl

Ik las dan de oude vertaling van Schwartz maar het was werkelijk volop genieten. Eén groot bloedbad met tussendoor de constante interventie van de Goden, die zelfs een hardloopwedstrijd nog beïnvloeden en ondertussen onder mekaar bakkeleien over de uitkomst van de grote oorlog. Heerlijk ook hoe Achilles mokkend in zijn tent zit terwijl zijn landgenoten in de strijd worden afgeslacht, totdat hij toch maar ingrijpt en Hektor te grazen neemt. Een tweestrijd die overigens wmb nog wat langer had mogen duren. Ook opvallend zijn de bijzonder amusante schimpscheuten die over en weer worden toegeworpen, én vooral die schitterende vergelijkingen met prachtig liederlijk taalgebruik.