All the Pretty Horses - Cormac McCarthy (1992)

Ik las ergens dat dit een van zijn minst troosteloze boeken is, maar ik werd er toch behoorlijk neerslachtig van moet ik zeggen. Maar het is wel echt een schitterend boek. Je zou de onderkoelde toon van het boek als afstandelijk kunnen ervaren, maar bij mij zorgde het juist voor grote emotionele impact. Ik raakte al snel verknocht aan hoofdpersonage John Grady en was, ook als ik niet aan het lezen was, de afgelopen dagen veel bezig met het wel en wee van de jongen.

Alles wordt zo ontzettend mooi beschreven, ik vond bijvoorbeeld de vriendschap tussen John Grady en Rawlins echt ontroerend mooi. Ze spreken nauwelijks met elkaar, maar ondertussen wordt er zoveel gezegd, echt genieten (ik hoopte tegen het einde vurig dat ze elkaar weer zouden zien en dat laatste weerzien stelde absoluut niet teleur). Ook de beschrijvingen van de reizen ter paard door de natuur zijn wonderschoon en sfeervol.

Verder zijn er zoveel indrukwekkende scenes (de executie van Blevins (en de nasleep daarvan), het weerzien van John Grady en Rawlins als ze uit de gevangenis komen, het gesprek tussen John Grady en de oma van Alejandra, het gesprek tussen John Grady en de rechter, het terugstelen van de paarden en zo kan ik nog wel even doorgaan), ja, dit is er eentje die nog wel even blijft nazinderen bij me.

Dit lijkt me trouwens wel echt het soort boek dat je met zo min mogelijk voorkennis moet gaan lezen, ik wist op voorhand niets over het verhaal en kon het verhaal daarom lekker ondergaan en was steeds weer verrast door de wegen die McCarthy in sloeg.

Ben enorm benieuwd geworden naar de rest van McCarthy's werk. Hopelijk lukt het dit jaar nog om één of twee boeken van hem te lezen.

Een stukje dat ik echt zo mooi vond dat ik het wel honderd keer heb gelezen:

Wil ik je van harte aanraden.

Het idee uit de quote die je zo vaak teruggelezen heb, komt volgens mij ook voor bij Nabokov. Ik zag laatst het programma 'Van de schoonheid en de troost' met Richard Rorty en daarin is dit een vrij belangrijk thema. Nabokov was een vlinderaar, Rorty een vogelspotter. Datum van de aflevering is 23 juli 2012.

Heel graag had ik hier wat meer van genoten. Cormac McCarthy schrijft immers over onderwerpen die me erg aanspreken. Helaas stoor ik me te veel aan de schrijvers eigenwijze visie op het gebruik van interpunctie, zelfs zodanig dat de schrijfwijze een hoop afdoet aan mijn leesplezier. Toegegeven: bij langere leessessies viel aan het gebrek aan of de afwezigheid van komma's en aanhalingstekens wel te wennen. Even tussendoor een stukje lezen ging echter moeizaam, met als gevolg dat de leesflow die ik dit jaar te pakken had gekregen een deukje heeft opgelopen. Nu ik erop terugkijk, heb ik het gevoel dat de avonturen van John Grady zeer zeker het lezen waard waren en dat het een en ander me wel even zal bijblijven, maar gek genoeg heb ik aan het lezen zelf te weinig plezier beleeft om het boek op dezelfde waarde te schatten als de meeste andere lezers ervan.

Het "tweede kans-boek" van Cormac McCarthy, want The road beviel me helemaal niet. Maar All the pretty horses dus wel. Heerlijke, spannende vertelling over het ideaal van 'the strong, silent type', gepersonifieerd in John Grady, voor wie je als lezer al snel een onvoorwaardelijke sympathie krijgt. Je hoort wel dat het allemaal zo onderkoeld beschreven is of hard, maar dat vind ik eigenlijk helemaal niet; het is geromantiseerd, ook in z'n portret van wreedheid en ontberingen. Ik kan er zelf (misschien wel daarom) geen absoluut literair meesterwerk in zien, eerder een erg fijn leesavontuur. De stijl van McCarthy helpt daarin mee. De korte dialogen zijn zeer aangenaam en ook het gebruik van 'and' en 'and' en 'and' zorgt constant voor vaart. (Als je voor het origineel gaat is het handig een beetje vakantie-Spaans te beheersen trouwens.) Plus dan natuurlijk nog de beschrijving van en de band met de natuur en met dieren, ik bedoel, dat is zo'n beetje de kern van romantiek.

Zoals handsome ook al zegt zijn er veel mooie passages en sterke zinnen. Eén van de krachtigste scenes vond ik het gesprek tussen John Grady en de man die de gevangenis-wereld runt, een soort Maraí-achtige kwaliteit heeft dit. Op de achterflap prijkt de tekst 'Between the wish and the thing the world lies waiting'. Maar het allermooiste moment voor mijzelf is het volgende, nauwelijks opvallend misschien, maar ook weer wel.

Op pagina 96 wordt Alejandra geïntroduceerd, op dat moment nog naamloos, de jonge dochter van de ranch-eigenaar waar John Grady en zijn vriend Rawlins net aan de slag zijn gegaan als paardentemmers en cowboys. De navolgende 15 pagina's geen woord over haar. Op pagina 111 rijdt John Grady te paard het open land in en dan staat er deze zin:

Two miles above the ranch where the road ran by sedge and willow and wild plum along the edge of the laguna she rode past him on the black horse.

De verschijning van deze she is net zo'n schok voor de lezer als voor John!

All The Pretty Horses is voornamelijk een overtuigende western, waarin de lezer bedachtzaam en bedrukt door rauwe prairielandschappen en kleine dorpjes trekt. McCarthy verheft vervolgens deze genrekenmerken door slim te spelen met thematiek. Het verhaal betwijfelt onder meer of de verwachtingen van het verleden voortleven in de afzienbare toekomst. Zo wil hoofdpersonage John Grady Cole werken op een ranch. Een ambitie die past in het wilde westen. De moderne maatschappij sijpelt echter het landschap binnen. Auto’s en radio’s onderstrepen zo immer nadrukkelijker de absurditeit van het hoofdpersonage, die immers gekluisterd lijkt aan een tijdsgeest die al ten grave wordt gedragen. Dat het boek begint en eindigt met een begrafenis van een vaderfiguur lijkt dit punt nog eens symbolisch te onderstrepen.
-
Het is echter Cormac zelf die hier het wilde westen de genadeklap geeft. Hij betwist namelijk ook nog eens het centrale ethos van het genre. Doorgaans wordt in dit soort verhalen de waarde van de individuele wil benadrukt. Het plot lijkt hier aanvankelijk in mee te gaan: twee jongeren verlaten Texas en vinden succes in het temmen van paarden. Tussen Cole en de dochter van de rancheigenaar, Alejandra, lijkt zelfs een romance op te bloeien. Dan worden de jongeren echter gevangen gezet en blijken ze slechts een speelbal te zijn van het lot. Uiteindelijk eindigt het verhaal weer op de plek waarvan de jongeren vertrokken.
-
De nadagen van het Wilde Westen vormen hier kortom de achtergrond voor een verhaal gedreven door twijfel: over de vraag welke rol de personages innemen in de wereld, over wat rest van het verleden en over de mogelijkheid om je lot te veranderen. Dit boek bevat zodoende een rusteloze (anti-)western die achteraf gezien meer indruk wekte dan ik tijdens het lezen doorhad. Ik ben dan ook erg benieuwd naar de twee volgende delen in de Border Trilogy.