Vaslav - Arthur Japin (2010)

Eindelijk weer eens een nieuwe van Japin, ik ben benieuwd.

Leuk plot ook. Trekt me direct meer dan De overgave.

Ik heb trouwens altijd als ik iets over een markante historische figuur lees: goh, zou leuk zijn voor een boek van Arthur Japin. Hij weet ze toch altijd weer te vinden.

Mooi boek wel, maar wat te langdradig. Te veel herhaling. Maar zeker van de eerste helft heb ik erg genoten.

wat een ongelooflijk mooi boek, allen het middenstuk vond ik een beetje minder. Het einde, en alle mooie poëtische, metaforische, beeldsprekende en wijze filosofische zinnen, kenmerken dit boek. Het boek staat er vol mee.

zeker waardig genoeg om internationeel zeer bekend mee te worden

Eerste boek dat ik van Japin heb gelezen. Er werd me verteld dat dit zijn minste boek zou zijn. En ja hoor, ik vond er ook niet bijster veel aan. Het middenstuk van Sergej was niet door te komen. Het einde van Romola was eigenlijk het eerste interessante. Zat eigenlijk op 2 sterren, maar door de controversiële dans van Vaslav toch een half puntje erbij. Ik houd van mensen die tegen de gevestigde orde ingaan en (al dan niet quasi) revolutionair of experimenteel zijn.

2.5*

O ja, dit nodigt natuurlijk niet uit tot andere boeken van Japin. Maar ik geef Een schitterend gebrek toch eens een kans.

Dit boek heb ik gelezen voor een leeskring. Het is een boek dat je snel moet lezen, want het is nogal langdradig. Ik vond het te dik voor dit verhaal, dat overigens wel interessant is: het gaat over de legendarische balletdanser Vaslav Nijinski, die schizofreen bleek te zijn en steeds zieker werd.

Arthur Japin is een geweldige schrijver. Hij is echt een taalkunstenaar en dat bewijst hij in Vaslav maar weer eens! het is een prachtig verhaal. Ik was gegrepen door de personages, maar ik was vooral geraakt door het prachtige taalgebruik. Dit boek staat beslist nr. 1 voor mij!

Stilistisch mooie zinnen over het leven rond Vaslav. Toch vond ik het maar bij vlagen boeiend. Waarom? Wellicht is het te langdradig zoals Lalage al noemde; ik heb er juist een maanden over gedaan - tussen wat andere boeken door - waardoor een verhaal sowieso al minder beklijft. Het lijkt een kip-ei probleem.
In ieder geval kennen we de protagonist na de eerste helft al wel. Bondiger verteld had Japin misschien moeten inleveren aan tekstuele schoonheid - maar misschien ook niet! Er zijn genoeg passages die alleen het verhaal rekken - maar dat zou de beleving en inleving ten goede komen. Doe mij maar Een Schitterend Gebrek, De Zwarte met het Witte Hart of (zelfs?) De Man van je Leven.

Ik heb me juist geen moment verveeld met dit boek. Een uiterst boeiende schets van de danser, van alle kanten belicht, en zeer vlot geschreven. Nee, geen moment langdradig gevonden.

Ik ga mee voor een groot gedeelte mee met wat Lalage en Haveaniceday schrijven. Het is een stilistisch mooi geschreven boek en omdat het voor een deel een waargebeurd verhaal betreft ook interessant. Maar het duurde een tijd voordat het boek me pakte en dan het gedeelte van Romola wel weer en vervolgens wordt het toch weer langdradig. Denkelijk omdat ik de figuur van bediende Peter, niet de meest interessante figuur in dit boek vond. En omdat hoogte- en dieptepunten op stilistisch dezelfde wijze tot je komen, kabbelen. 3,25 * m.n. voor het interessante onderwerp.

Arthur Japin kan schijven, zoveel is wel duidelijk. De zinnen en de taal zijn mooi gecomponeerd en het, overigens waargebeurde verhaal, boeit. Toch is er niet echt een moment in het boek waarbij ik echt het verhaal werd ingezogen. Het verhaal wordt verteld door 3 belangrijke figuren uit het leven van Vaslav, een fenomenale danser uit het begin van de twintigste eeuw. De eerste verteller, Peter is zijn "persoonlijk verzorger", de tweede persoon, Sergej is zijn protégé, producent en oud-geliefde en de derde zijn inmiddels huidige partner en vrouw, Romola.
Hoewel ik had verwacht Vaslav goed te leren kennen door juist deze wijze van belichting door drie verschillende belangrijke figuren uit zijn leven, heb ik het gevoel dat ik zelfs bij het sluiten van het boek nog steeds niet goed weet wie Vaslav precies was, wat er nu daadwerkelijk met hem gebeurde en hoe dat moet zijn geweest in die tijd.
De eerste verteller, Peter vind ik zelf de minst boeiende en hoewel ik had verwacht juist bij zijn ex-geliefde, Sergej, een mooie inkijk te krijgen was het meest tot de verbeelding sprekende vertelling het deel van Romola. Op zich knap dat ik juist in dit deel sympathie kreeg voor haar ondanks het feit dat de eerste vertellers in hun deel daar weinig aanleiding voor hadden gegeven.
Ik heb met veel plezier gelezen echter had ik van Japin toch meer uitdieping van de karakters verwacht. Het bleek voor mij een een boek waarbij de karakter van Vaslav me niet helderder werd.

Wie was Vaslav Nijinski? Zullen we het ooit weten? Zelf komt de legendarische danser alleszins niet meer terug om het ons anno 2023 te vertellen. En ook uit zijn naar verluidt cryptische dagboekaantekeningen wordt een mens niet veel wijzer, klinkt het. Ideaal voer dus voor Arthur Japin, die na zich uitvoerig in leven en werk van het vermeende genie te hebben verdiept, zijn verbeelding de vrije loop liet. Zo voert Japin weliswaar historische personages op, maar hun gedachten en hun perspectief op de werkelijkheid vult hij vanuit zijn verbeelding in. Dat levert eerder een hypothese op dan een documentaire. Literatuur dus, en geen lectuur. Hoera!

Vaslavs bediende Peter, de woedende afgewezen minnaar Sergej Diaghilev en Vaslavs hondstrouwe echtgenote Romola: Japin probeert vanuit deze drie totaal uiteenlopende perspectieven een beeld te schetsen van het ongrijpbare enigma dat Vaslav voor altijd zal zijn. Door het personage als een externe projectie te creëren, houdt Japin het mythische in stand, en dat is een goede keuze. Bovendien laten de uiteenlopende blikken toe voorbij te gaan aan de klassieke interpretaties waarin sommigen verketterd worden en anderen opgehemeld. Precies de polymorfe historische bronnen laten een hybride beeld toe, een portret waarin Vaslav als fenomenaal kunstenaar én prachtig mens naar de voorgrond treedt, samen met Peter, Sergej en Romola. Stuk voor stuk hebben zij het beste met Vaslav voor, ook al hebben zij ook allen hun tekortkomingen.

Is het niet straf dat Japin vraagtekens plaatst bij de hiërarchische relatie tussen Nijinski en Diaghilev, en daaruit volgend bij de authenticiteit van hun homoseksuele verhouding? Daar staat tegenover dat Japin het opneemt voor de door historici al te vaak verguisde Romola, een gemakkelijk slachtoffer voor sceptici die in haar iemand willen zien die via haar echtgenoot haar eigen gebrek aan talent moest zien te compenseren ten aanzien van haar familie... Aangrijpend is ten slotte hoe Japin, door cyclisch te werken en in de finale Peter terug aan het woord te laten, een meer fundamenteel licht laat schijnen op Vaslav’s verwondering als mens. Hoe hij als inspirator dient voor een ander, en die ander laat inzien in wat voor provinciale bekrompenheid hij gevangen zit ten aanzien van de realiteit daarbuiten...Japin vindt er de mooiste woorden voor.

Hoewel ontzettend vlot gepend en stilistisch erg mooi zij het zonder weerstand, reflecteert Japin quasi voortdurend over wat het betekent om mens te zijn, om relaties aan te gaan, om kunst te scheppen, en om anders te zijn dan de anderen. Als luisterboek is deze roman ronduit bedwelmend. Na ‘Kolja’ een tweede mokerslag – het mag dan slecht zijn voor het klimaat, ondergetekende is er speciaal voor in de wagen gekropen. Dat wil toch al wat zeggen, niet?

4*