Mijn zevende Murakami alweer, en opnieuw was het genieten. Misschien ietsjes te gefragmenteerd, maar dat mocht de pret niet drukken. Veel humor, een pracht van een personage (Yuki) en dan ook nog een moordzaak (die me in meerdere opzichten aan American Psycho deed denken).
Dit was de eerste Murakami waarbij ik heel bewust heb geprobeerd te zoeken naar wat hem nou zo goed maakt. Om deze post nog een beetje leesbaar te houden, beperk ik me tot drie kwaliteiten. Maar het zijn er natuurlijk meer.
Stijl
Murakami is een meesterlijk stilist, maar wel van een afwijkend soort. Veel lezers zien stilistisch meesterschap als het bakken van mooie zinnen, liefst met wat aardige metaforen of sfeerverhogende adjectieven (zoals de fluweelzachte schaduw van nevelige luchten bij Zafon). Bij Murakami niets van dat al. Wat Murakami wel heeft is een kraakheldere en bijna zintuiglijke stijl. Bij Murakami hoor je de muziek, proef je het koude bier, ruik je de schimmelige lucht in het vervallen hotel, lig je zelf te luieren op het strand van Honolulu. Dat maakt het consumeren van Murakami’s proza een heel directe ervaring, en een prettige bovendien. Misschien lijkt dat heldere proza heel eenvoudig te schrijven, maar dat is het absoluut niet.
Personages
In de meeste westerse literatuur nemen personages veel ruimte in beslag. Ze doen (mij) vaak denken aan kolossale bomen die kreunen en piepen en steunen onder alle tegenslagen, tegenwind en ander onheil. En als ze eenmaal omvallen maken ze zoveel kabaal dat je het in de bieb kunt horen kraken. De personages van Murakami zijn eerder bonsaiboompjes. Alles zit erop en eraan, maar ze maken veel minder lawaai, nemen veel minder ruimte in beslag. Bovendien zijn ze zich bewust van hun eigen kleinheid. Omdat ze verder dezelfde psychologische diepgang en minstens zoveel humor hebben als westerse personages, maakt het hen tot karakters met wie je met alle plezier vierhonderd pagina’s wilt optrekken.
Diepgang
Er zit nogal wat diepgang in Murakami’s werk, maar die is wel vaak van oosterse snit. In Dance, Dance, Dance wordt heel wat gezegd over typisch Boeddhistische thema’s als illusie, realiteit, acceptatie van verlies. In dit specifieke geval gaat het dan ook nog eens om het verlies van identiteit in de moderne kapitalistische maatschappij, een universum waarin ieder mens een maatschappelijke rol heeft te spelen. En ben je een bekend acteur zoals het personage Gotanda, dan heb je het dubbel zo zwaar. In je werk speel je filmrollen, in het dagelijks leven speel je de rol van geslaagd acteur. En waar blijft dan je ware zelf?
Zoals gezegd, Murakami’s werk heeft nog wel meer kwaliteiten dan deze drie. Maar die laat ik voor een andere keer.