menu

Caim - José Saramago (2009)

Alternatieve titel: Kaïn

mijn stem
3,05 (11)
11 stemmen

Portugees
Ideeënliteratuur

181 pagina's
Eerste druk: Caminho, Lissabon (Portugal)

In deze roman stelt José Saramago dat god de mens helemaal niet begrijpt, en dat de mens god ook niet begrijpt. Door het verhaal van het Oude Testament opnieuw te vertellen, met in de hoofdrol Kaïn, die uit jaloezie zijn broer Abel vermoordde, vraagt Saramago zijn lezer: is deze moord eigenlijk wel de daad van Kaïn? Had god – die alles kan – deze daad niet kunnen tegenhouden, en is god daarom niet zelf verantwoordelijk voor de eerste moord in de geschiedenis van de mens? Met Kaïn levert José Saramago opnieuw een polemisch werk af, dat in zijn thuisland net als Het evangelie volgens Jezus Christus voor de nodige ophef zorgde. Minder valt ook niet te verwachten van de man die aangeeft dat de samenleving zonder de Bijbel beter af zou zijn geweest.

zoeken in:
avatar van GVR
2,5
GVR
Kain is wederom verhaald op de wijze waarop Saramago bekend staat; lang volzinnen en verteld vanuit de schrijver.Maar het wil niet echt lopen, halverwege het boek is er wel het e.e.a gebeurt, maar niet echt boeiend. Doet mij ook wat denken aan de Alchemist van Coelho, veel opsmuk, maar weinig vlees.

2,5
José Saramago placht met Kaïn het oude testament opnieuw te vertellen op een objectieve manier, waarbij kritisch gekeken wordt naar de daden van God om deze open te stellen voor discussie. En dat is prima, want diverse daden van de Heer zijn zeker vatbaar voor stevige discussies - de vernietiging van Sodom en Gomorra, de opdracht tot het offeren van een kind of de totale vernietiging van de mensheid via de zondvloed zijn immers stevige daden die zich lastig laten vertalen naar het hedendaagse denken.

Saramago gaat echter de fout in door het geheel te benaderen als een rasechte atheïst die niet openstaat voor de symbolische waarde van de verhalen. Hij vat het geheel bijzonder letterlijk op, tot het flauwe af, en voelt zich daarnaast gedwongen om ze te verdraaien. Hij legt zinnen in Gods mond die volstrekt tegenstrijdig zijn met de wijze waarop hij wordt verbeeld in de Bijbel ("kinderen zijn niet meer dan een kudde schapen") en voegt valse elementen toe aan de bekende verhalen waardoor God en Zijn engelen in een kwaad daglicht komen te staan, maar ondertussen nergens op gebaseerd lijken.

Kortom, waar Saramago moeiteloos aan de hand van de oorspronkelijke verhalen een eerlijke discussie had kunnen doen aanwakkeren over de ethische kanten van de Bijbel, speelt hij helaas vals, waardoor elke Christen die de discussie uit het boek aangaat, op voorhand de discussie zal winnen. Nu moet je soms overdrijven om tongen los te krijgen, maar Kaïn eindigt op een wijze waardoor zelfs de meest ruimdenkende Christen het boek hoofdschuddend weg zal leggen.

Dit wil overigens niet zeggen dat Saramago's werk zinloos of saai is - had hij zijn afkeer van het geloof wat minder laten gelden, dan was Kaïn zeker een intrigerende roman geweest die met zijn selectie Bijbelse en moreel twijfelachtige taferelen ruim voldoende gespreksstof oplevert. Zijn eigen kortzichtigheid doet het echter overkomen als een werk geschreven door een onwetende. En dat zet je nu eenmaal makkelijk weer van je af.

avatar van thomzi50
3,0
Mooie reactie, BobdH. Ik heb zelf een stuk minder (lees: geen) bijbelkennis, en kon Saramago's versie dus absoluut niet vergelijken met het 'origineel'. Toch zette zelfs ik ook mijn vraagtekens bij de 'objectieve' vertellingen; af en toe schemert de auteurs aversie tegenover het geloof wel heel erg door. Dat mag natuurlijk, maar het is wat zinloos om het dan zo objectief en ernstig in te pakken. Verder wel knap geschreven en qua verhaal ook boeiend (ik kende het dus niet/nauwelijks), al zal het me niet heel lang bijblijven.

avatar van the Cheshire cat
1,5
geplaatst:
Jammer, had gehoopt op een verfrissende of diepzinnige blik op het verhaal rond de allereerste moord in onze geschiedenis, maar dit werkje kon mij niet bekoren.
Voor mij persoonlijk vormt het boek Genesis, in het bijzonder de eerste paar hoofdstukken: de schepping, de Hof van Eden, Adam & Eva, de slang en ten slotte Kaïn die zijn voorbeeldige broer Abel uit jaloezie in het veld om het leven brengt, het mooiste van wat de bijbel te bieden heeft.
Wij hadden vroeger thuis een kinderbijbel, zo'n echte jaren '70 kinderbijbel, rijkelijk geïllustreerd, met gele omslag en op de voorkaft een van de drie Koningen op een kameel, toch eens op Marktplaats kijken of ze 'm hebben, en altijd weer las ik die eerste paar verhalen.
De moord op Abel wordt hier in een enkele zin beschreven, dat is in de bijbel niet anders, maar ik had dat als schrijver toch veel theatraler opgevoerd en op z'n minst een bladzijde of anderhalf voor uitgetrokken.
Op zekere dag vroeg Kaïn zijn broer om met hem mee te gaan naar een nabijgelegen vallei, waar zich volgens iedereen een vos schuilhield, en daar sloeg hij hem eigenhandig dood met een ezelskakebeen dat hij van tevoren had verborgen in een braamstruik, dus met voorbedachten rade.
Ik moest de zin nog twee keer lezen ook, want ik dacht even dat hij de vos doodsloeg.
Voortdurend bedient Saramago zich van een licht-sarcastisch en -badinerend toontje, dat al vrij snel de keel begint uit te hangen...
een paar kindertjes die god weet wat aan het doen zijn
in bepaalde clubs die het esoterisme aanhangen
Sowieso heb ik niks met dit soort humorloze humor: Hij had geslapen zoals men denkt dat een blok slaapt..
Waar ik ook zo'n hekel aan heb is als een schrijver zich rechtstreeks tot de lezer richt:
..opdat u, geachte lezer...
zeg nou zelf

Steeds ook in de we-vorm, dus: Punt van orde. Voor we verdergaan met dit...
Dat is in een kinderboek nog te doen, maar niet in een boek voor volwassenen.
Maar genoeg geluld, ik zet nog maar even het wonderschone Lullaby for Cain op van Sinéad O'Connor, gezongen vanuit het perspectief van de moeder van Kaïn (en Abel), Eva.

Gast
geplaatst: vandaag om 06:58 uur

geplaatst: vandaag om 06:58 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.