Bibliophiles are not uncommon in Leiden, but bibliophiles made wise by reading are as rare there as anywhere
Als echte Leidenaar doet zoiets verdriet, al gaat het over het Leiden van de 18e eeuw! Ik doe alsof ik me niet aangesproken voel
Anyway, David Mitchell is na het vreemde uitstapje Black Swan Green weer terug waar hij ooit begon. The Thousand Autumns of Jacob de Zoet kent drie dikke delen plus twee (!) epilogen, verdeeld in hoofdstukken die consequent locatie en tijd aangeven. In het eerste deel is dat de Nederlandse handelpost Dejima en het jaar is 1799.
Bij het eerste deel had ik wat moeite om in het verhaal te komen. Er worden veel oude scheepsvaarts- en handelstermen gebruikt en het aantal personages is minstens zo groot als een gemiddelde Dostojewski. Toch boeit het eerste deel, door de tekening en botsing van de Japanse en Nederlandse cultuur anno 1800 en door de prachtige verhalen van de Nederlandse knechten. En natuurlijk door die verschrrrikkelijke bevalling in het eerste hoofdstuk.
En dan het tweede deel. Hier is Mitchell op zijn allerbest. Dit deel speelt zich af in een bijzonder klooster, met bijzondere nonnen die bijzondere taken hebben. Het verhaal verandert hier van een historisch drama in een thriller, zodat je het boek nauwelijks kunt wegleggen. Hier vinden we het Mitchelliaans mededogen met de verstotenen der aarde en de manier waarop deze aandoenlijke losers hun waardigheid proberen te behouden. Kortom, dit deel is spannend, ontroerend en onthutsend.
In het derde deel keren we terug naar Dejima. Het verhaal blijft spannend, en dat heeft alles te maken met de komst van een Engels schip. En meer vertel ik niet…
The Thousand Autumns of Jacob de Zoet lijkt geschreven alsof er rekening is gehouden met een verfilming. Het boek is zelden beschouwend, steeds beleef je het moment, zonder dat er wordt vooruit- of teruggekeken. Bovendien is het opvallend filmisch beschreven, vol kleur en geluid, vol historische bouwwerken, krakende schepen, ruige natuur en onalledaagse personages. Je leest alsof je naar een film kijkt. Best apart eigenlijk.
Maar levert het een meesterwerk op? Nou, nee. Er zijn nogal wat schoonheidsfoutjes, zoals de Engelse taalgrapjes van de Nederlandse personages. Het tweede deel sluit bovendien niet soepel aan op het eerste en derde deel. Je hebt teveel het gevoel alsof je een aparte novelle leest. Maar het grootste bezwaar is dat je steeds het gevoel hebt dat Mitchell iets wil vertellen over kapitalisme, religie en liefde, maar daar nooit aan toe komt. De parallellen tussen toen en nu zijn duidelijk, maar veel verder dan dat kom ik niet.
Het zijn maar kleine smetjes op een prima geheel. The Thousand Autumns of Jacob de Zoet biedt uren, uren en nog eens uren leesplezier. Vanaf de helft van deel 1 leest het als een trein, en het doet echt verdriet als je het boek eenmaal uit hebt. Dikke aanrader dus.