Der Tod in Venedig - Thomas Mann (1912)

Geen simpel boek, maar erg diepzinnig en met een prachtig hoofdpersonage. Soms is het haast hallucinant hoe knap de bedrukkende sfeer van het besmette Venetië beschreven wordt, en er zijn weinig boeken waarin zo haarscherp het innerlijk van iemand wordt weergegeven. Een meesterwerk, zullen we maar zeggen.

Verschrikkelijk boek, vrij technisch, en verschrikkelijk bedoel ik hier in uitermate positieve zin. De verfilming van Visconti overtreft het boek zelfs op sommige punten.

Die hallucinante sfeer vond ik zo briljant gedaan.

Vandaar mijn 5* (ik word nog wel eens wakker, badend in het zweet en niet wetende wat te doen.)

Ik word nieuwsgierig, het leek mij altijd vrij saai en langdradig. Zal het boek binnenkort eens aanschaffen.

Het is een boek waarvan ik begrijp dat mensen het saai en langsdradig zouden kunnen vinden. Thomas Mann heeft een erg omslachtige en nogal technische schrijfstijl, en daar moet je wat aan wennen. Maar eens je daar doorheen bent, is het een prachtig boek.

Indrukwekkend. Waar Thomas Mann door een combinatie van de schrijfstijl en de omvang van zijn werk nogal eens ontoegankelijk is (op 400 pagina's van Dr. Faustus ben ik helaas gestrand) is het een genot om op een grijze middag Der Tod in Venedig te lezen, ingekapseld te worden door de massieve zinsconstructies en de briljante sfeerschepping die dit verhaal tot een meesterwerk maken. Natuurlijk raak je de draad kwijt bij sommige zinnen en moet je regelmatig teruglezen. Daar staat een fenomenale woordkeus tegenover en de ongrijpbare ritmiek van zinnen. Prachtig gecomponeerd dringt het verhaal langzaam door je huid, het onafwendbare einde is vanwege de titel reeds vanaf het begin aanwezig. Der Tod in Venedig is voor mij als het ware een combinatie van het taalgebruik van Thomas Rosenboom en de sfeertekening van Camus' L'Etranger. Alleen in één ruk uit te lezen. 4,5*

Een somber maar wel mooi boek!

Zowel het boek gelezen als de film (meerdere keren) gezien. Ik heb opnieuw gestemd: 4,5* Eigenlijk heeft eRCee alles al geschreven...
Uhm, hoewel, ook leuk om Mahler erbij op te zetten of erna

Ik heb dit boek al een flinke tijd terug gelezen en ik moet zeggen dat ik me er met moeite doorheen heb geworsteld. Van (diepe) literatuur ben ik zeker niet vies, maar dit boek was toch wel iets té impliciet en vaag. De één kan zoiets waarderen, de ander stoort zich eraan, en ik behoor dus tot die laatste categorie.

Deel 1 van de 4

Thomas Mann - eigenlijk ben ik Zachary Glass en RealTom erg dankbaar voor de introductie. Nadat de beiden me vol lof verteld hadden over deze Duitse schrijver, die ik voordien nog niet op de site tegengekomen was, steeg de interesse toch tot op een sterk punt. Meestal ben ik iemand die bij de grote schrijvers (ik denk nu aan Dostojewski, Márquez, Claus; waar ik al iets van gelezen heb) direct het magnum opus neemt. Bij deze Mann leek me dat nu een stuk moeilijker ik zag een tijdje geleden dat dit boek de grootste bekendheid en hoogste stemgemiddelde had op de site. Maar als ik dan verder ging kijken werden vooral 'De Buddenrbooks' (waarmee hij een Nobelprijs mee in de wacht sleepte) en 'De Toverberg' (algemeen erkende grootste werk) aangehaald beter te zijn.

Maar dan ben ik toch voor dit boek gegaan - ) Via Zachary die me eens vertelde dat hij liever eerst geintroduceerd wordt tot de schrijver via kleinere werken, om dan pas later het grote werk beter in te kaderen in het oeuvre. Zo leek me die methode om dit genie's literatuur te benaderen het best, ik leende een verzamelboek bestaande uit vier romans, maar i.p.v. een minder goede te nemen als begin wou ik toch direct 'dít boek' (slechte gewoonte), ik hou de 2 grote werken voor een later en geschikter tijdstip - )

"Het ernstigste wat ik sinds De Buddenbrooks geschreven heb"
Volgens mij voel je dat hier ook, hij keert ook duidelijk terug naar thema's die hij reeds gebruikte en verder zal gebruiken, typische Mann-roman lijkt me.

Op de eerste pagina al Wów! Sterke en leuke verwoordingen, als dit zo blijft doorgaan de volgende 80 pagina's ga ik me wel erg goed vermaken - bij deze is dat fantastisch gebeurd. De schrijver ontwikkelt een erg sterk personage, je blijft Von Aschenbach maar bewonderen, maar dan slaat zijn waanzin toe, het boek werd wel een stuk minder florissant als je merkt dat hij valt voor een kleine jonge i.p.v. een jonge vrouw (wat ik eerst dacht). Maar voor wie hij die obsessie heeft is hier sowieso niet erg relevant, Mann gaat daarintegen erg diep in op zijn personage, zijn kunstenaarschap, zijn en 'het leven' en liefde in het algemeen. Die diepe analyse die op zich al erg wonderbaarlijk is, wordt op de koop toe bijzonder geniaal verwoord, genialiteit komt nooit alleen zal ik maar zeggen Hoe Mann met zijn personage die hij eerst zo wonderbaarlijk overbracht blijft spelen tot aan het bittere eind blijft een waar leesgenoot tot aan het laatste stuk, dat ik jawel - zo'n 6 keer gelezen heb Prachtig.

Enige negatieve kanten op te merken aan dit werk - Nee, voor wat het is merk je duidelijk dat Thomas er zowat alles voor gedaan heeft, persoonlijk had ik het liever wat langer gehad. Zeker en vast een aanrader en leuke instapper tot deze man's werken. Iets dat ik op een later tijdstip leven zeker opnieuw zal lezen.

Dank U BoekMeter en niet te vergeten Thomas.

Ik moet deze maar eens herlezen.

Ik dacht ook zo te werk te gaan, want heb hier Buddenbrooks nog liggen, maar zal toch nog even wachten eer ik daaran begin.Het kon me ook niet erg bekoren, het was me dan wel niet te vaag maar de passages vol van abstracte beschouwingen kon ik moeilijk lezen, het gebeurde dat ik soms bladzijden gelezen had en niet wist wat er stond of wat de schrijver wilde overbrengen. Een teleurstelling.

Erg mooi verhaal, met name door de schimmige sfeer.
Vond dit boek in tegenstelling tot de grote Mann-boeken helemaal niet zo zwaar te lezen, wat misschien ook een beetje aan de vertaling ligt.
De dood in venetië is in ieder geval een aanrader voor mensen die aan Mann willen beginnen, maar ook als je al heen een en ander van de man kent is het niet te versmaden.
Wel merkwaardig, en daarin is dit verhaal niet het enige in de literatuur, vind ik dat de verteller in de laatste alinea zo'n grote afstand van het personage neemt. Zijn hele reis inclusief intieme ervaringen wordt uit de doeken gedaan, zijn dood ineens wordt afgedaan met "Er gingen minuten voorbij voor men de zijdelings in de stoel weggezonken man te hulp snelde. Hij werd naar zijn kamer gebracht. En nog dezelfde dag nam de wereld, eerbiedig en verbijsterd, kennis van zijn dood. Persoonlijk vind ik een dergelijke wending trouwens wel mooi.

De Dood in Venetië is een indrukwekkend verhaal over een onbereikbare liefde. Mann weet je in een zeer beperkt aantal pagina's helemaal in de gedachtenwereld van hoofdpersonage Von Aschenbach te trekken. Ondanks dat het niet altijd even makkelijk leest, ging ik helemaal in hem op. Buiten de fenomenale vertelling over de obsessie en de liefde, biedt het boek bovendien verdieping in gedachten over het kunstenaarsbestaan en het ouder worden.
Het einde van het boek is natuurlijk weinig verrassend, maar dat is helemaal niet erg in dit type boek, waarin het veel meer gaat om de sfeertekening en de verwoording van de emotie.
Voorlopig 4.5*, met uitzicht op 5 bij herlezing.

De bij vlagen enorme langdradige zinnen, boordevol bijzinnen, hadden bij mij niet altijd het gewenste effect. In plaats van dat ik er beter van in het verhaal zou worden getrokken, stootte het me meer af. Niettemin is dit boek een beeldschoon portret van een ongelukkige - lees: onmogelijke - liefde gecombineerd met een vreselijke tegenhanger, een epidemie, wat resulteert in een voor de hoofdpersoon pijnlijk dilemma. Vooral in de tweede helft tot het eind van het boek is dit bijzonder aardig uitgewerkt.

Een viertal jaar geleden was ik na vijftig bladzijden 'De Toverberg' gestrand en ook nu had ik aanvankelijk moeite met 'De Dood in Venetië'. Na ongeveer 30 bladzijden klaarde de schemering echter plots op en werd ik helemaal in het verhaal gezogen, tot het beklemmende einde, waarvan je alleen maar kan beginnen beven. Zo indringend! Laatste bespiegelingen op het kunstenaarsbestaan zijn trouwens prachtig, poëtisch, doch helder beschreven. Moet ik zeker herlezen om ook het begin naar waar te kunnen schatten...
Diplomatische 3,75*, voorlopig.

Een absoluut hoogtepunt. Nec plus ultra...

Toen ik tegen men kameraden zei dat ik dit boek ging lezen en in een lokaal bos de dood... tevoorschijn haalde lachten ze zich een breuk bij de omschrijving. " het is een boek voor homo's" ; waarna een andere die de achterflap las " neen, eerder iets voor pedofielen". Hoe dan ook, ik vind het een geweldig boek en vooral de passages rond het kunstenaarschap zijn persoonlijke favorieten.

Levendige, geestelijk pretentieloze concreetheid van uitbeelding vormt het vermaak van de burgerlijke massa's, maar de hartstochtelijk compromisloze jeugd wordt slechts door het problematische geboeid; en Aschenbach was problematisch, was compromisloos geweest als een jongeling maar kan zijn.

Thomas Mann heeft het Nietzscheaanse conflict tussen het dionysische en apollinische in De Dood in Venetië schitterend verwerkt. De Dood in Venetië is een prachtig verhaal over de oude gelauwerde schrijver Gustav von Aschenbach die te lang zijn driften en instincten heeft onderdrukt en er uiteindelijk door geconsumeerd wordt.

In het begin van het verhaal komt Gustav von Aschenbach een roodharige man tegen die in hem erotische verlangens oproept. Hij krijgt het idee om op vakantie te gaan en belandt in Venetië. Een Charonfiguur brengt von Aschenbach in een zwarte gondola die doet denken aan een doodskist naar het Lido. Daar wordt de eros van de schrijver opgewekt door een 14-jarige jongen. In zijn fantasieën over die jongen denkt von Aschenbach de bron van de kunst te hebben gevonden, maar uiteindelijk vindt de schrijver in zijn eros het noodlot wanneer hij die jongen achtervolgt door Venetië.

Ik vond de manier waarop Thomas Mann langzaam maar zeker het noodlot die von Aschenbach treft in vele kleine vooruitverwijzingen beschrijft werkelijk briljant. Mijn enige minpunt waren sommige storende zinsconstructies die misschien toe te schrijven zijn aan een gedateerde vertaling. Ik hoop dit verhaal ooit in het Duits te mogen lezen.

Hoe had hij dat volgens jou dan kunnen vermijden, Armando?

Het was voor mij een ergerlijke leeservaring.

Nadat ik hier al eerder níet doorheen kwam heb ik weer een poging ondernomen. Mijn uitgave telt zo'n honderd pagina's. Daar sla je je wel even doorheen, denk je dan. En dan blijkt het ondanks de geringe dikte tóch nog langdradig te zijn, met veel onnodig lange zinnen, met veel irrelevante informatie. Voor mij bleef het allemaal bijzonder vaag. Door het taalgebruik kon ik hier níet inkomen en heb ik me constant (het was een worsteling) afgevraagd wat ik nu aan het lezen was.

Ik heb net ontdekt dat er een nieuw boek genaamd 'Josef en zijn broers' in het najaar gaat verschijnen van deze welbekende auteur Thomas Mann... Ik ben reuze benieuwd, het boek zou maar liefst een luttele 100 euro kosten! Wachtend op die uitgave van de wereldbibliotheek ga ik in de zomervakantie mij verdiepen in dit werk (der Tod in Venedig) en als ik nog veel tijd over heb (waarschijnlijk wel want zoveel pagina's telt dit boek niet) ga ik de buddenbrooks of der zauberberg lezen!

Alles samengevat, deze zomervakantie word literair topvermaak en ik kan nauwelijks wachten op de uitgave van Mann's meesterwerk, 'Josef en zijn broers'...

Ik was een tijd terug begonnen aan Mann's Doktor Faustus, maar hoewel zijn schrijfstijl schitterend is, is het tegelijkertijd misschien niet de meest toegankelijke introductie tot de auteur. Daarom maar het beknoptere De dood in Venetië opengeslagen: schitterend. Een bedrukkende en bijna droomachtige (zonder sprookjesachtig te worden) sfeerschets van de halfverzonken stad, beschreven in fantastische zinnen. Het zal wel even duren alvorens ik het aandurf De toverberg en Doktor Faustus weer uit de kast te pakken, maar Mann smaakt zonder twijfel naar meer.

Ikzelf denk dat von Aschenbach dit noodlot enkel had kunnen voorkomen als hij al véél eerder in zijn leven ruimte had gegeven aan een gezond aandeel van het dyonisische in plaats van zich enkel en alleen op het apollinische te storten. Nu hij er eindelijk wel ruimte aan geeft stort hij er zich tegen wil en dank op als de uitgehongerde die hij is, en wat bij fysieke uithongering dan óók het gevaar is, is dat hij zich eraan kapot 'eet' in een bezeten, koortsachtige inhaalrace.

Bedoel je dat "schoonheidsobsessie" volgens jou hetzelfde is als "ruimte geven aan het dionysische", axel33? De tegenstelling tussen dionysisch en apollinisch slaat volgens mij meer op de wijze waarop die schoonheidsobsessie wordt veruitwendigd, dan op het object ervan. Ik weet dus niet of de genoemde tegenstelling hier in die zin wel zo van toepassing is...

Ik denk dat de schoonheidsobsessie (waarbij het woord 'obsessie' het al verraadt) het gevolg is van Aschenbach's eigen jarenlange, zelfopgelegde negeren van al het zinnelijke. Hij heeft nooit gehoor gegeven aan iets wat een natuurlijke menselijke behoefte is, en nu hij dat eindelijk wél doet schiet dat door in de richting van een ziekelijke obsessie. Als hij dat aspect echter al veel eerder een evenwichtige plek in zijn leven had gegeven zou het naar alle waarschijnlijkheid nooit tot die obsessie zijn gekomen. Dat is tenminste mijn persoonlijke interpretatie.

Over welke menselijke behoefte heb je het dan precies, axel33? En hoe weet je dat hij daar nooit gehoor aan heeft gegeven? En wat heeft dat te maken met de tegenstelling tussen dionysisch en apollinisch?

Draaf je nu niet een beetje door met je Socratische strategieën Thomas? Het is inmiddels toch perfect duidelijk wat axel33 bedoelt.

Ik reageer eigenlijk enkel op de door axel33 centraal gestelde tegenstelling tussen het dionysische en het apollinische, eRCee, die volgens mij hier niet echt van toepassing is. Vandaar mijn "Socratische" vraagjes.
Overigens is naar mijn gevoel een "schoonheidsobsessie", die trouwens altijd in eerste instantie "zinnelijk" is, niet noodzakelijk het gevolg van een vroeger "negeren van het zinnelijke".
Ik zou naar aanleiding van de reactie van axel33 wel wat dieper op deze thematiek willen ingaan...

In het begin van het boek wordt haast uitentreuren beschreven hoe Aschenbach zich altijd met een welhaast obsessieve discipline heeft gewijd aan alles wat nobel, hoogstaand, intellectueel, etc. is. Daaruit kan gerust worden geconcludeerd dat andere zaken daarbij meer dan behoorlijk zijn tekortgeschoten. Nu na al die non-stop discipline de pijp leeg lijkt te zijn, ontstaat er eindelijk - al lijkt het geheel onbewust - een opening voor wat al die tijd geen enkele ruimte had gekregen. De verandering van setting vervolgens, die van de hoge, ijle, kraakheldere (rationele, gezonde) lucht van de Alpen naar beneden naar de zwoelwarme, bedwelmend zinderende (irrationele, gevoelszwangere, toxische) atmosfeer van Venetië staat hierbij symbool voor de radicale geestelijke transformatie en verleent het een noodlottig onontkoombaar karakter.

Interessant ook dat een enigszins vergelijkbare, maar andersom gerichte verandering van setting, die van het lage, aan zee gelegen Hamburg (?) naar het hoge, ijle Zwitserse Davos, in 'De Toverberg' een andere symboliek krijgt toegekend, waarbij het lagergelegene - maar in dit geval noordelijke - staat voor nuchterheid/beide benen op de grond, terwijl het hoge ijle staat voor een soort overintellectualisering en onthechting van wat er in de echte wereld gaande is, en die uiteindelijk - zij het duidelijk vanuit andere drijfveren en met een geheel ander verloop - even noodlottig uitpakt (waarbij moet worden aangetekend dat de nadruk in 'De Toverberg' natuurlijk veel minder dan in 'De dood in Venetië' op het noodlotsdrama ligt).

De parallel die je trekt met de omgekeerde setting van de Toverberg, lijkt mij heel interessant, axel33. Maar alvorens daar op in te gaan, wil ik toch nog even blijven staan bij het thema van de "schoonheidsobsessie".
Jij hebt het over "een opening voor wat al die tijd geen enkele ruimte had gekregen". Ik vraag me af of we het niet zo moeten bekijken dat de door jou zo mooi beschreven "verandering van setting" gewoon een overeenkomstige variatie van de reeds aanwezige "obsessie" heeft meegebracht, maar dat er uiteindelijk dus niets veranderd is, laat staan dat er sprake zou zijn van een "dionysische" omslag. Ik denk m.a.w. dat Der Tod in Venedig op dit vlak een schitterende illustratie is van de Platonische continuïteit van de schoonheidsliefde, hier inderdaad met onontkoombaar noodlottig karakter, eerder dan van de Nietscheaanse tegenstelling waar jij en Arnando het over hadden.