The Dark Tower IV: Wizard and Glass - Stephen King (1997)
Alternatieve titel: De Donkere Toren IV: Tovenaarsglas
Engels
Fantasy / Griezel
787 pagina's
Eerste druk: Donald M. Grant,
Hampton Falls (Verenigde Staten)
Tovenaarsglas is het verhaal van de jeugd van Roland, de scherpschutter. Het is de geschiedenis van zijn eerste liefde, Susan Delagado, die Roland ontmoette in Baronie Mejis, voor de wereld verder ging. In Mejis streed Roland zijn eerste strijd tegen de machten van Chaos, met zijn kameraden Alain en Cuthbert. In Mejis zetten zij hun eerste schreden op een weg vol gevaren, de queeste naar de Donkere Toren. In Mejis werd Roland wat hij nu is: een onverzettelijke vechter, de laatste scherpschutter...
- nummer 79 in de top 250
5 *
De rest van de Donkere Toren serie is eveneens fenominaal. Een ridderorde in een soort cowboywereld, en een queeste van niet te onderschatten proporties.
Je merkt waarom Ronald is zoals ie is en wat er met zijn vrienden, liefje, moeder en dergelijke is gebeurt. Dan kun je zijn acties ook beter begrijpen.
Voordat ik dit vierde deel ging lezen had ik al begrepen dat King grotendeels ging vertellen over het verleden van Roland. In eerste instantie vond ik dat wel enigszins vervelend. Waarom moet de queeste nu, zo middenin het verhaal, stoppen? Het achtergrondverhaal wat King te bieden had, moest dus wel heel indrukwekkend zijn. En dat was het.
Tovenaarsglas begint niet direct met het verleden van scherpschutter Roland Deschain. Eerst moet de cliffhanger uit het derde deel weggewerkt worden. Het boek begint dus met de ontzettende spannende rit in de krankzinnige Blaine de Mono. Nadat het ka-tet uit de monorail stapt komen ze in een herkenbare wereld terecht. De wereld van Kapitein Tripps uit The Stand werd betreden. Dat is iets waar King vaker een handje van heeft en wat zijn boeken ook zo sterk maken: alle boeken vormen in feite een universum en deze Donkere Toren reeks is overduidelijk een middelpunt. De vele raaklijnen met andere boeken bewijzen dat en de aanwezigheid van Randall Flagg is het meest treffende voorbeeld.
Maar na een ruime honderd pagina's begint het palaveren echt. King zinspeelde in alle drie de delen al op het beruchte verleden van Roland dus ik was ook wel weer benieuwd naar wat er allemaal precies voorgevallen was. Het bleek een fantastische mix tussen vriendschap, romantiek, western en spanning te zijn. De vriendschap tussen Roland, Alain en Cuthbert is heel apart, maar op zijn manier wel weer heel fantastisch. Daarnaast is er natuurlijk de romance tussen Roland en Susan, die óók wel weer heel apart is, maar King weer zo beeldend beschrijft dat ik me helemaal in die situatie in kon leven. De fantastische personages, ik noem een Sheemie, de Grote Doodkistjagers en Rhea van Cöos, gaven dit boek allemaal een extra impuls.
Toch gebeurt er relatief weinig gedurende het verhaal. King kruipt weer ouderwets in al zijn karakters en diept hen heel aardig uit. Daarbij staat het personage Susan centraal, die een groot dilemma heeft en waarvan King optimaal profiteert. Gedurende haar dilemma ontdekt Rolands eerste ka-tet de problemen die, in het schitterend omschreven stadje, Hambry heersen.
Wanneer het ka-tet dat ontdekt begint het boek aan vaart te winnen. De wild-west elementen zijn plots niet meer aan te slepen en alles komt op losse schroeven te staan. De spanningsboog is groot en ik verwachtte vrij veel van de climax. Gelukkig werden die hoge verwachtingen heel aardig ingelost in de (wrede) climax waarin ook Rolands dilemma betrokken werd.
Op het allerlaatst keert King terug naar het heden en komt het huidige ka-tet nog tot een gruwelijke ontdekking. Mij is in ieder geval duidelijk geworden waarom Roland is zoals hij is en waarom Roland handelt zoals hij handelt.
Tovenaarsglas is een fantastisch boek. King beschrijft de stad Hambry fantastisch; ik waande me echt zelf in die stad. Ondanks de weinige gebeurtenissen in het begin, was er wel een onderhuidse spanning aanwezig die me dwong door te lezen. De confrontatie die volgde had wel de nodige toevalligheden en het handelen van sommige personen was wel enigszins naïef, maar dat doet niets af aan het geweldige verhaal.
Ik kan maar met één ding besluiten: King, dankie-sai voor dit verhaal.
* * * * *
Maar dit is een prachtig stukje fantasy. Helaas vind ik de laatste delen van deze serie wat minder en slaat King een weg in die me niet zo ligt.
Ik dacht dat het verhaal van het ka-tet pas in het vijfde boek zou worden hervat, maar het raadseltoernooi komt al in het begin van dit boek tot een einde. Nadat de reisgenoten Blaine hebben uitgeschakeld en uit de trein stappen blijken ze in de wereld aangekomen te zijn waar Captain Trips bijna de gehele wereldbevolking heeft uitgeroeid. (leuke verwijzing naar The Stand). Roland besluit dan zoals beloofd het verhaal van zijn jeugd en het begin van zijn obsessie voor de Donkere Toren te vertellen.
Dit verhaal voelt al gelijk heerlijk episch aan. Hoewel het verhaal vrij standaard is steekt het toch ver boven de middelmaat uit door fantastisch uitgewerkte personages en de geweldige omschrijvingen van de gebeurtenissen. Ik had gelijk een zwak voor Rolands vrienden Alain en Cuthbert, de dappere Sheemie en ook voor zijn grote liefde Susan. Het einde van zijn verhaal, dat Susan (en hun ongeboren kind) levend wordt verbrand door de dorpsbewoners was gruwelijk, het komt niet vaak voor tijdens het lezen van een boek maar ik kreeg een brok in mijn keel.
Na het vertellen van Roland's verhaal, komen de huidige reisgenoten aan bij een glazen paleis. Hier komen zij de Tik-Tak man weer tegen, en Randal Flagg. Ik ben echt enorm blij dat Randall Flagg waarschijnlijk weer een grote rol gaat spelen want ik ben een fan van zijn personage.
Een minpunt is dat er niet word verteld hoe Cuthbert, Alain, Sheemie & Roland beginnen aan hun reis naar de Donkerte Toren. Maar misschien komt dat wel in het volgende deel aan de orde. Dit deel was een genot om te lezen en ik vind het eigenlijk best jammer dat ik het al uit had. Op naar deel V.
We beginnen het boek nog waar we waren gebleven aan het einde van het vorige. Uiteindelijk wordt er eigenlijk een stuk sneller met Blaine afgerekend dan ik had verwacht, in een weliswaar wel erg voorspelbaar stukje, maar daarna weet het boek toch echt weer te verrassen als men aankomt in Topeka. Topeka blijkt in een Kansas te liggen dat sterk overeenkomt met het Kansas uit de twintigste eeuw zoals Rolands reisgenoten dit kennen. En verrassender is nog dat de hele bevolking blijkt uitgeroeid door een epidemie, wat van ik heb begrepen een duidelijk link heeft met The Stand. Daar zal King nog vaker naar verwijzen in dit boek, zoals hij sowieso door heel de reeks al verwijzingen maakt naar ander werk.
Grappig is verder ook hoe bepaalde dingen net anders zijn, zoals een auto- en colamerk of de naam van een sportteam. Eddie combineert ze aan het einde van het boek nog in een van zijn meest grappige momenten. Maar in de tussentijd vertelt Roland het trieste verhaal dat hij op 14-jarige leeftijd met zijn vrienden Cuthbert en Alain meemaakt. En dat wordt praktisch ononderbroken verteld. Vond het begin wel wat saai, moest er even in komen, maar daarna wordt het toch wel interessant. Al valt op dat King de boel vaak wel weer wat oprekt. Ook vind ik de thinny nog maar weinig aan. Eigenlijk typisch King om iets te nemen waar geen dreiging van uitgaat en er toch iets engs van proberen te maken. Hier werkt het niet zo voor mij.
In de tussentijd neemt hij wel de gelegenheid om de inwoners van Hambry en vooral Roland, Cuthbert, Alain en Susan Delgado goed uit te diepen. Rolands vrienden ging ik echt meer en meer waarderen, en op het einde van het boek leven de personages echt voor je. Wel vond ik King wel erg veel seksuele verwijzingen maken. Aan het begin van de verliefdheid komt Susan nog net niet klaar als ze aan Roland denkt terwijl ze aan het paardrijden is. Rhea en Susans tante zijn eigenlijk gewoon sprookjesfiguren (de heks en de boze stieftante), maar ze doen hun werk wel. Je gaat echt een hekel aan ze krijgen. De Big Coffin Hunters zijn ook aardige bad guys en Jonas is dan ook nog eens voldoende uitgediept met zijn interessante voorgeschiedenis.
De eerste confrontatie tussen Roland en zijn vrienden en de Big Coffin Hunters in de Traveller's Rest is ijzersterk. Ook goed aan het verhaal is hoe nadat Roland Susan heeft ontmaagd (ietwat knullig beschreven) Cuthbert gevoelens van jaloezie krijgt. Waar ik hem eerst nog wat vervelend vond hiermee slaat dat op een gegeven moment om en dan staat zijn personage ook als een huis. Alains personage van meer stille en rationele jongen die zich wat op de achtergrond houdt wint intussen ook echt aan gewicht. Je maakt ook goed mee hoe de jonge vrienden uitgroeien van jongens tot mannen. Vooral Roland dan.
Dan volgt de aanloop naar de finale, en vanaf dan wordt het boek echt spannend en leest snel weg. Al kan King het ook hier weer niet laten af en toe wat geforceerd met twists te komen, en eigenlijk is er geen sprake van 1 einde maar wel van een stuk of 3. Vond het ook een beetje goedkoop hoe Cuthbert net zijn ketting met de vogelschedel op Citgo (een heel aardige locatie) is verloren. Maar het einde heeft desondanks veel te bieden.
Eerst de brute manier waarom de Big Coffin Hunters afrekenen met Mayor Thorin en Rimer, daarna de moorden in de schoenen schuiven van Roland en zijn vrienden, die tot mijn verrassing gepakt konden worden, en daarna Susan die ze bevrijdt waarna er nog een geweldige aanval van Rolands gezelschap op Jonas en de meeste van de andere bad guys volgt in de woestijn. Een indrukwekkende demonstratie van waar gunslingers toe in staat zijn. Dat Susan Delgado op de brandstapel belandt in een wreed oud offeringsritueel in Hambry is huiveringwekkend. Ik bleef hopen dat ze bevrijdt zou worden door Roland, maar op een gegeven moment was wel duidelijk dat dat niet zou gebeuren.
Dat einde raakte me echt en het was even moeilijk doorlezen, haha. Het hoogtepunt van de serie en je begrijpt Roland maar al te goed. Zeker als hij dan later via de erg interessante Wizard's Glass aan zijn huidige ka-tet laat zien hoe hij door een truc van Rhea zijn eigen moeder vermoordt. Dan volgt er ook nog een gedeelte in het kasteel met parallellen met de Wizard of Oz, maar dat wist me niet echt te bekoren. Ben benieuwd hoe de queeste nu verder zal verlopen. Zal vanavond denk ik nog wel aan boek 5 beginnen. Hopelijk heeft King niet teveel zijn kruid verschoten, want dat gevoel heb ik toch een beetje. Al heeft hij door de hele serie heen al duidelijk veel geïmproviseerd. Maar ik vind juist de gedeeltes waarin dingen op zijn plaats vallen het sterkste. En op dat punt heeft dit boek er wel een paar.
Wat King doet kan misschien voor sommige vreselijk zijn, maar mij had hij direct mee in het verhaaltje over het verleden van Roland. Vooraleer dit verhaal begint , moet King de spannende cliffhanger van 'Het Verloren Rijk' behandelen. Ik vond het een geweldig stuk in het boek. Ik ben verzot op de raadsels die ze geven in het boek. Soms wil ik zelfs niet doorlezen om een raadsel zelf op te lossen. Het werd wel duidelijk dat Eddy de hele boel ging redden. Want heel de rit zat hij er met tegenzin omdat hij werd uitgescholden door de Monorail.Dat hij dan afkwam met die belachelijke kinderraadsels vond ik wel goed gevonden en het deed Eddy alle eer aan. Dat mag wel want Eddy is mijn favoriete personage
Dan komen ze aan in een ander universum namelijk Kansas buiten het pad van de Straal. Uiteraard kennen we dit natuurlijk van King's meesterwerk The Stand. Ik had het even moeilijk op dat moment. In een krantenartikel wordt verteld over een griep van 1986, het jaar van Eddy, maar Eddy beweert er niets van te hebben gehoord. 'Dit kan toch niet' dacht ik in mijn eigen want SPOILER OVER DE BEPROEVING op het einde van de beproeving was er toch maar een kleine populatie over? Ik vond het gewoon verwarrend dat King De Beproeving meerekent in zijn verhaal. Maar na wat denken was het niet de bedoeling na te denken over de verhaallijnen. De Beproeving is gewoon een ander boek, een ander universum dat in het universum van de wereld van de Donkere Toren is gekomen.
Dit gezegd zijnde was ik wel blij dat Roland ging vertellen over zijn jeugd want de situatie in Kansas was een beetje te langdradig. Ook de Dunnie was iets vreemd. Ik wist totaal niet wat dat in het verhaal komt doen.. Al meteen neemt King me mee naar de wereld van Roland's jeugd. Het geheimzinnig gedoe met dat 'roze' was al meteen een factor om verder te lezen in het verhaal. De personages zijn uitstekend. Cuthbert lijkt inderdaad ongelooflijk veel op Eddy en is misschien wel mijn favoriet. Een jongeman met gevatte opmerkingen (misschien iets te gevat als het niet nodig is) maar ook iemand waar je zeker op kan rekenen. Alain is een beetje de meevolger van het verhaal en Roland zelf. Tja, als hij al die dingen in het verleden heeft meegemaakt kan het niet anders dat er bijna geen lachje meer vanaf kan. Ook is hij een stuk serieuzer dan de twee andere. Ook de badguys zijn geweldig. Als er iets is wat King kan dan is het wel de badguys enorm slecht maken. Jonas was mijn favoriet, een leiddinggevend type ONDANKS zijn mankement. Verder maken we nog kennis met Sheemie (een pracht van een vent) , Rhea, Cordelia (hatelijk mens) en nog veel meer. Dan vergeet ik nog Susan, een prachtmeid die weet wat ze wil.
Wat hier al boven is gezegd door DMF kan ik alleen maar beamen. Er gebeurt inderdaad niet veel in dat verhaal, maar er is een onderhuidse spanning aanwezig. Je hebt steeds het gevoel dat alles aan het misgaan is. Stephen King gebruikt dit ook in andere boeken (denk maar aan De Noodzaak, waar er steeds van die spanning aanwezig is of The Shining) wel dit boek heeft dat ook. Je merkt meteen dat er iets mis is in het dorpje. Tel daarbij nog op dat de sfeer in dit boek immens is, omdat het zich bijna altijd afspeelt in het donker. De liefdesperikelen tussen Susan en Roland waren zeer leuk om te lezen omdat het niet overdreven was, maar op sommige momenten nog rauw. Dit bewijst wel dat King meer kan dan alleen horror schrijven. In het nawoord heeft hij nog gezegd dat hij het uitdagend vond een liefdesvuur te beschrijven tussen twee jongeren, maar dat is goed gelukt (het is namelijk nog altijd een andere wereld dan de onze, met andere noden en behoefdheden).
Dus ik vind het persoonlijk enorm positief dat King een verhaal in een verhaal schrijft. Dan ben je eens eventjes weg van de queeste vol met onopgeloste vragen en fantasierijke dingen. Je weet dat er aan het verhaal dat wordt verteld een einde komt en dat naar het einde toe wordt het ook ongelooflijk spannend. Een leuke mix van actie met western. Maar tijdens het echte einde van het verhaal heb ik toch bijna een traantje moeten laten.
Het boek stopt niet als Roland zijn verhaal heeft verteld. Ze moeten eerst nog uit Kansas geraken en het pad van de straal blijven volgen. Het hele gedoe met de tovenaar van Oz vond ik helemaal niet storend. Ik vond het vooral tof dat dat Randall Flagg samen met de Tik Tok man nog eens in het verhaal voorkwamen en toevallig heeft hij dan ook de glazen bol bij wat Roland heeft kwijtgespeeld. Na de ontmoeting wordt er een vreselijk geheim onthuld en dan kan je niet meer twijfelen over het feit dat Roland het enorm moeilijk heeft gehad. Ook hier wordt er een beetje bekend gemaakt waarom Roland nu op zoek gaat naar De Donkere Toren, maar dit lijkt mij maar een zeer vage beschrijving in vergelijking met zijn echte reden.
Tovenaarsglas is het beste deel dat ik heb gelezen. Ik ben er mij van bewust dat het nu wat minder gaat worden, maar ik kan dat best begrijpen. Dit deel (en ook deel drie) overtref je niet zomaar. Toch heb ik heel veel zin in het volgende deel en dat gedoe met die wolven. Ik denk dat King daar nog een leuk verhaaltje kan over schrijven. Ik heb alvast het geluk niet zo lang te wachten op het boek.
Samen met The Shining en De Beproeving is Tovenaarsglas het derde boek van King dat ik beloon met 5*. Spanning , romantiek, humor, actie gegoten in een western stijltje, drama en verdriet... dit boek heeft een mix van alle soorten genres. Prachtig!
5*
Ik stoorde me lichtelijk aan thema's en personages als boze stiefmoeder, heks en verboden liefde en tegelijkertijd aan afwezigheid van (in Roland's wereld) onverklaarbare fenomenen (de Thinny is pas op het eind een beetje interessant, een magische glazen bol, mwoah. Waarom niet meer werelden wisselen, mechanische beren en bizarre mutanten?).
Bovenstaande klinkt misschien wat negatief, maar ik heb toch enorm van het boek genoten. Want Roland's achtergrond en geschiedenis bieden absoluut een breder begrip van het personage én de wereld om hem heen. Naar mijn mening had het een stuk bondiger gekund, en had King dan meer energie kunnen steken in de creativiteit en overlap van genres die de serie voor mij zo goed maken.
en ik kan nu concluderen dat de vertaling naar het Nederlands echt subliem is.
Ja is ie echt goed? Ik was een beetje afgeschrikt door de lompheid van de titel van boek drie (het teken van de drie hebben ze er geloof ik van gemaakt), dus wilde de moeite al helemaal niet meer doen om ze in het Nederlands te gaan lezen.
En toch gaat ondergetekende een poging doen. Vooraleerst door te zeggen dat hij zich niet zou kunnen voorstellen om 4 jaar te moeten wachten op de climax van de gebeurtenissen met Blaine. Daar zit dan ook meteen één van de zeldzame 'minpunten' (in hoeverre je daar zelfs over kunt spreken in een boek als dit) en dat is dat dit wat op een vreemde manier start. Vraag me af waarom King niet gewoon het einde met Blaine bij The Waste Lands heeft gestoken en dan meteen van start kon gaan met de jeugd van Roland. Soit, maakt op zich niet uit doordat je toch meteen het verhaal wordt ingezogen. In de voorbije delen was al regelmatig gehint naar het verleden van Roland en King weet die verwachtingen ruimschoots in te lossen. De relatie tussen Roland en Susan, zijn vriendschap met Cuthbert en Alain, de strijd met Eldred Jonas, het doen en laten van het kleine dorpje (met aanwezigheid van Sheb die we al kenden uit Tull!), ... King weet regelmatig de juiste noot te raken en kan zich weer eens laten gaan in een aantal door en doorslechte personages. Tante Cordelia, de heks Rhea, ... Noem maar op. Van de eerste tot de laatste seconden genieten in ieder geval.
Nu volgt The Wind Through the Keyhole, het enige Dark Tower boek dat ik nog niet gelezen heb. Naar het schijnt zou het verder gaan op de beginjaren van Roland dus dat kan ook nog wel eens de moeite worden. In ieder geval is dit een heuse zit, maar werkelijk elke bladzijde waard. Dat slot met Susan bezorgt me nog altijd een krop in de keel.
5*
Met Wizard and Glass is de Dark Tower saga aangekomen bij misschien wel mijn favoriete deel. Met meer dan 700 pagina's is dit een klepper van jewelste, maar er was iets aan de geschiedenis van Roland's jeugd dat me al die jaren geleden mateloos boeide. Benieuwd hoe ik dit deel ging herbeleven begon ik hier met volle verwachting aan en zelfs dan nog slaagt Stephen King erin om voor mijn eerste 5* op Boekmeter te zorgen. Dit is zijn magnum opus. Dit is zijn ultieme werk. Dit is gewoon onbeschrijfbaar
Ik ga nu voor de 2e keer in mijn leven aan dit meesterwerk beginnen. ? Enorm veel zin in, nog versterkt door wat ik hier lees ?
Dit verhaal speelt zich als vaker aangehaald met name af in de jeugd van Roland, de jonge scherpschutter. Honderden pagina's lang gebeurd er van alles, maar in feite draait het dan al steeds meer om zijn obsessie voor de Donkere Toren. Zeker als hij via een glazen bol in de toekomst denkt te kijken, tekent hij zijn levenslot. Dat uit zich in de epische climax waarin Roland veel wint, maar nog meer verliest.
Het boek eindigt waarmee het begint, het ka-tet van Roland in de wereld die al verder is gegaan. Ze worden via een Wizard of Oz setting voor de keus gesteld; stoppen met hun queeste en leven, of doorgaan met het zoeken naar de Donkere Toren en sterven.... Op naar deel 4,5, De wind door het sleutelgat! ?
Dankie Sai Stephen King, voor nu alweer meer dan 2000 bladzijden veel leesplezier?