Natuurlijk is The Waves doorspekt met symboliek over golfbewegingen, die o.a. het verloop van levens kenschetst. In zekere zin paste mijn grillige leeservaring ook wel in dat motief. Goed gemutst begonnen, liep ik steeds vaster in de moeilijk doordringbare kost. Op het punt af dat het vervelend begon te worden en ik blij was dat het er na ruim 200 pagina’s op zat. Maar… prikkelend was het toch ook. Diverse analyses na afloop hielpen helderder te zien wat ik soms al aanvoelde, maar nog vaker totaal gemist had. Pas als je het grotere plaatje ziet (wat eigenlijk pas na afloop kan) gaan de details waaruit het werk is opgebouwd spreken, was mijn indruk. Niet eerder las ik een roman direct een tweede maal, maar met The Waves heb ik dat om deze redenen wel gedaan. Dat was een verrijkende ervaring. Het werkt zelfs nog door bij het lezen van ‘gewone’ literatuur nadien, die, niet per se slechter, in avontuurlijkheid al snel schril afsteekt bij wat Woolf biedt.
Het gekke is dat The Waves op zichzelf heel overzichtelijk van structuur is. Reflecties van zes personen, gedurende hun hele leven. Niet helemaal ongelijk aan de interviewserie 7 Up, waarbij een groep Britten elke zeven jaar opnieuw bevraagd wordt over hun leven. Geen interactie tussen personages in The Waves, het lijkt haast een interview waarbij de vragen zijn weggesneden. In isolement uitgesproken reflecties over de personen zelf en de verhouding tot anderen.
Een tweede houvast biedt de titel, die zoals gezegd wijst op de symboliek en thema’s die te ontdekken zijn. Zelf intrigeerde me de samenhang tussen individuen (golfen) en het geheel (zee) waar ze onlosmakelijk deel van uitmaken. De personages worstelen daar in meer of mindere mate mee. Herkenbaar de golfbeweging die ook daarin te zien is: dan weer zich afzettend tegen anderen, de gemeenschap, dan juist weer verlangend naar de samenhang die daar vanuit gaat.
Dat The Waves toch zo lastig leesbaar is, zit hem vooral in de abstracte aard van de overpeinzingen en de hak-op-de-tak poëtische wijze waarop die beschreven zijn. Enige lucht, in de vorm van plot of beschrijvingen, ontbreekt. Daarbij is de stijl zéér consistent, je zou kunnen zeggen: eentonig. Echt een fan van Woolfs’ poëtische schrijfstijl zal ik denk ik nooit worden, maar ook hierin doet ze iets interessants. Het is namelijk bevreemdend om zes personen, in verschillende levensstadia, op precies dezelfde wijze te ‘horen’ praten. Toch ook weer een hint op de onderlinge verbondenheid van mensen?
Woolf vraagt behoorlijk wat van de lezer, maar de avontuurlijk ingestelde lezer, op zoek naar een onvergelijkbare leeservaring, wordt uiteindelijk wel beloond. Normaliter ben je geneigd om vooraf niet teveel te willen weten over een roman, omwille van de verrassing en het opdoen van een ongekleurde indruk. In het geval van The Waves zou ik toch aanraden vooraf een beeld over de inhoud proberen te krijgen, zodat des te beter gelet kan worden op hoe Woolf die heeft vormgegeven.